Tại phiên bán đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) của Công ty mẹ - Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM), hầu hết các lệnh mua đều được đặt ở mức giá khởi điểm 14.290 đồng/cổ phiếu. Cũng có những lệnh có đặt mua 15.500-16.520 đồng/cổ phiếu, tuy nhiên khối lượng mua chỉ 1.000-2.000 cổ phiếu.
Kết thúc phiên đấu giá, hơn 149 triệu cổ phiếu, tương đương 90% lượng cổ phần chào bán được bán cho 240 nhà đầu tư, với giá trúng bình quân 14.291 đồng/cổ phiếu.
Tổng giá trị thu về từ đợt IPO là hơn 2.136 tỷ đồng. Mức giá trúng cao nhất là 16.520 đồng/cổ phiếu và thấp nhất là 14.290 đồng/cổ phiếu.
Theo phương án cổ phần hóa, VEAM có vốn điều lệ lên tới 13.288 tỷ đồng, tương đương với 1,33 tỷ cổ phiếu lưu hành tính theo mệnh giá. Nhà nước vẫn nắm giữ 678 triệu cổ phần tại VEAM, chiếm 51% vốn điều lệ, bán ưu đãi cho người lao động là 5,7 triệu đơn vị, chiếm 0,43% vốn, bán cho nhà đầu tư chiến lược là 478 triệu đơn vị, chiếm 36% vốn và 167 triệu cổ phần sẽ được bán đấu giá ra công chúng, chiếm 12,57% vốn điều lệ.
Với việc Nhà nước thu về 2.136 tỷ đồng từ bán cổ phần của VEAM, và thông tin mới nhất là MobiFone có thể sẽ không tiến hành cổ phần hóa trong năm 2016, đợt IPO của VEAM được cho là đợt IPO lớn nhất trong năm nay.
Năm 2015, riêng công ty mẹ VEAM đạt lợi nhuận sau thuế 3.366 tỷ đồng. Lợi nhuận của VEAM chủ yếu đến từ các công ty liên kết. VEAM nhận được 3.390 tỷ đồng tiền cổ tức trong năm 2015 thì đến 2.677 tỷ đồng là từ Honda Việt Nam và 678 tỷ từ Toyota Việt Nam.
Hiện, VEAM nắm giữ 30% cổ phần Honda Việt Nam, 20% cổ phần Toyota Việt Nam, 25% cổ phần Ford Việt Nam. Tổng vốn đầu tư vào 3 đơn vị này ban đầu chỉ 558 tỷ đồng, đến cuối năm 2014 đã tăng gấp 15 lần, lên gần 8.400 tỷ đồng.
Trước thực tế thị trường xe máy đang dần bão hòa, trong khi các nhà sản xuất ôtô trong nước gặp rất nhiều khó khăn do lộ trình giảm thuế nhập khẩu từ thị trường ASEAN thì tình hình kinh doanh của Honda và Toyota sẽ khó có thể thuận lợi như trước.
Dự báo lợi nhuận của VEAM sẽ có xu hướng giảm trong các năm sắp tới. Cụ thể, lợi nhuận trong năm 2016 dự kiến chỉ ở mức 3.500 tỷ đồng, năm 2017 là 3.100 tỷ đồng, năm 2018 là 2.300 tỷ đồng và năm 2019 là 2.400 tỷ đồng.
Thông tin về cổ đông chiến lược của VEAM hiện vẫn chưa được hé lộ. Vào đầu tháng 8/2015, Công ty TNHH Motor N.A Việt Nam (Vinamco) đã có đề nghị được mua 36% cổ phần VEAM, theo phương thức mua trước khi bán đấu giá công khai. Tuy nhiên mức giá đăng ký mua mà Vinamco đề xuất tối đa chỉ 10.050 đồng/cổ phiếu, thấp hơn đáng kể giá khởi điểm của phiên IPO là 14.290 đồng/cổ phiếu. Nếu có thể thành cổ đông chiến lược, Vinamco cần bỏ ra gần 5.000 tỷ đồng đều sở hữu 36% vốn của VEAM.
Vinamco không còn là cái tên quá xa lạ, đầu năm nay doanh nghiệp này đã chi ra 1.250 tỷ đồng để mua lại 97,7% cổ phần của Tổng công ty Vinamotor từ Bộ Giao thông vận tải.
