Thế giới
Tư liệu
100 năm thảm sát Amritsar: Vết nhơ 'đáng xấu hổ' của nước Anh
- Chủ nhật, 14/4/2019 16:26 (GMT+7)
- 16:26 14/4/2019
Ngày 13/4, Ấn Độ tưởng niệm 100 năm ngày hàng trăm người dân thành phố Amritsar bị lính Anh bắn chết, trong vụ thảm sát mà thủ tướng Anh gọi là "vết sẹo đáng xấu hổ" trong lịch sử.
 |
| Cuộc thảm sát Amritsar cách đây đúng 100 năm (13/4/1919), trong đó binh lính Anh xả súng vào hàng nghìn người biểu tình ôn hòa ở Amritsar, Ấn Độ, là một trong những thời khắc đen tối nhất của thời kỳ thực dân Anh ở Ấn Độ. Đã có các ước tính khác nhau về thương vong, trong đó các hồ sơ thực dân Anh ghi nhận 379 người chết, còn số liệu của Ấn Độ cho biết gần 1.000 nạn nhân đã thiệt mạng. Trong ảnh là một bức vẽ tái hiện lại vụ thảm sát. Ảnh: Tư liệu của báo Hindustan Times (Ấn Độ). |
|
| Tháng 3/1919, chính quyền thực dân Anh siết chặt các biện pháp đàn áp người Ấn Độ trong Thế chiến I, như bỏ tù không qua xét xử. Hành động dã man này vấp phải làn sóng giận dữ rộng rãi. Lãnh đạo Mahatma Gandhi đã kêu gọi tổng đình công. Ảnh: Alamy. |
|
| Ở Amritsar, thành phố nay thuộc bang Punjab phía tây bắc, thông tin các lãnh đạo Ấn Độ bị bắt giữ và đuổi khỏi thành phố đã châm ngòi cho biểu tình và bạo lực ngày 10/4/1919. Đã xảy ra các vụ việc binh sĩ bắn dân thường, các tòa nhà bị cướp bóc và đốt phá, đám đông giết chết một số người nước ngoài và tấn công một nhóm truyền đạo. Chính quyền thực dân ra lệnh cấm tụ tập đông người. Trong ảnh là một tranh minh họa vụ thảm sát ở Amritsar ngày 13/4/1919. Ảnh: Ảnh tư liệu đăng trên Daily Mail. |
|
| Chiều 13/4/1919, khoảng 10.000 người tập trung ở Jallianwala Bagh, khu vực nằm ở Amritsar bao quanh bởi tường cao, chỉ có một lối ra vào, đúng vào thời điểm Baisakhi, lễ hội thu hoạch ở bắc Ấn Độ. Đám đông bao gồm đàn ông, phụ nữ, trẻ em và những người hành hương đang tới thăm Đền Vàng ở gần đó, một trong những nơi thiêng liêng nhất của đạo Sikh. Một ước tính khác nói số lượng người tại đây lên đến 20.000. Trong ảnh, một cô gái đang nhìn bức tường tưởng niệm vụ thảm sát có hình minh họa các nạn nhân. Ảnh: Ảnh tư liệu đăng trên Daily Mail. |
|
| Thiếu tướng Reginald Edward Harry Dyer, người sau này có biệt danh “đồ tể Amritsar” tới địa điểm này với hàng chục lính và đóng cửa lối ra vào. Không báo trước, ông ra lệnh cho lính xả súng vào đám đông không có vũ khí. Nhiều người cố gắng trèo tường trong tuyệt vọng, số khác nhảy xuống giếng. Trong 10 phút, toán lính đã bắn hết số hàng trăm băng đạn vào đám đông trước khi rút đi. Dyer sau này còn nói việc xả súng “không chỉ để giải tán đám đông mà là để trừng phạt người Ấn Độ vì không nghe lời”. Trong ảnh là một cảnh tái hiện vụ thảm sát trong phim Gandhi (1982). Ảnh: Từ phim Gandhi (1982). |
|
| Cái giếng nơi nhiều người đã nhảy xuống trở thành nơi tưởng niệm, và có 120 thi thể đã được đưa lên sau đó, theo thông tin được ghi bên ngoài giếng. “Tôi, cùng với tám, chín người khác, phải tìm kiếm nửa giờ mới tìm được thi thể của con tôi đã bị lẫn trong hàng trăm thi thể khác nằm chồng lên nhau”, Mani Ram kể về con trai 13 tuổi Madan Mohan đang chơi trong quảng trường ngày hôm đó, theo báo Indian Express. Ảnh: NDTV (Ấn Độ). |
|
| Các vết đạn bắn nay được đánh dấu cho khách tham quan. Sau vụ thảm sát, phản ứng ở Anh không đồng loạt lên án Dyer. Winston Churchill, bộ trưởng chiến tranh lúc đó, gọi vụ xả súng là “ác quỷ”. Cựu thủ tướng Herbert Asquith gọi đây là “một trong những việc đáng phẫn nộ nhất trong lịch sử”. Trái lại, Rudyard Kipling trong Thượng viện Anh gọi Dyer là “người đã cứu lấy Ấn Độ”. Dyer bị cách chức và buộc phải nghỉ hưu, trước khi qua đời năm 1927. Ảnh: NDTV. |
|
| Nơi xảy ra thảm sát nay trở thành khu tưởng niệm. Ảnh: AFP. |
|
| Nhiều lãnh đạo Ấn Độ và chính khách ở Anh đã yêu cầu một lời xin lỗi chính thức cho vụ thảm sát, nhưng Anh chưa chịu xin lỗi. Năm 1997, Nữ hoàng Anh đặt vòng hoa tại nơi xảy ra thảm sát Amritsar khi công du Ấn Độ, nhưng người Ấn Độ đã biểu tình phản đối. Ảnh: Tư liệu đăng trên Daily Mail. |
|
| Các cảnh sát thắp nến ngay trước ngày 13/4 tưởng niệm 100 năm vụ thảm sát Amritsar. Năm 2013, David Cameron là thủ tướng Anh đầu tiên thăm Jallianwala Bagh. Ông nói vụ thảm sát này “đáng xấu hổ” nhưng không đưa ra lời xin lỗi. Ảnh: AFP. |
|
| Các em học sinh xếp số "100" trước ngày 13/4 tưởng niệm 100 năm vụ thảm sát Amritsar. Thủ tướng Anh Theresa May vừa qua đã gọi vụ thảm sát là một "bi kịch" và "một vết sẹo đáng xấu hổ trong lịch sử Anh - Ấn Độ". Ảnh: AFP. |
thảm sát amritsar
Anh
Anh thực dân Ấn Độ
lịch sử Ấn Độ
thảm sát Ấn Độ
đòi độc lập Ấn Độ
quan hệ Ấn ĐỘ - Anh
Jallianwala Bagh
Mahatma Gandhi
Punjab
Reginald Edward Harry Dyer
