Tây Ban Nha đã đe dọa sẽ đình chỉ quyền tự chủ của Catalonia nếu lãnh đạo khu vực này ngừng các cuộc đàm phán với Madrid thông qua tuyên bố độc lập.
Nếu Catalonia thực sự tách khỏi Tây Ban Nha thì đây sẽ không phải là lần đầu tiên vùng tự trị giàu có với 7,5 triệu người trải nghiệm độc lập.
Hơn 80 năm trước, Thủ hiến Lluis Companys của Catalonia đã tuyên bố lập ra "nhà nước Catalonia trong khuôn khổ nước cộng hòa liên bang Tây Ban Nha", điều không hề tồn tại vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, chỉ 10 giờ sau, khi hàng chục người đã thiệt mạng, ông đã đầu hàng chính quyền.
Vào thời điểm Companys đưa ra tuyên bố độc lập vào ngày 6/10/1934, các đảng cánh tả đã tiến hành cuộc nổi dậy để phản đối việc 3 lãnh đạo thuộc liên minh cánh hữu gia nhập chính quyền khu vực.
 |
| Một số người Catalonia ủng hộ độc lập vẫn tiến hành lễ tưởng niệm ngày cựu thủ hiến Catalonia, Lluis Companys, bị xử tử hình. Ảnh: AFP. |
"Hỡi người Catalonia!", Companys hét lên từ ban công của Generalitat, trụ sở của chính quyền Catalonia ở Barcelona.
"Trong giờ phút trọng đại này, nhân danh người dân và quốc hội, chính phủ do tôi đứng đầu sẽ nắm toàn bộ quyền hành tại Catalonia và tuyên bố thành lập quốc gia Catalonia," ông nói.
"Để thiết lập và củng cố mối quan hệ với các nhà lãnh đạo của cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, chúng tôi mời họ gia nhập chính phủ lâm thời cộng hòa ở Catalonia", ông nói thêm.
Companys rõ ràng đã không tham khảo ý kiến các lãnh đạo cuộc nổi dậy, những người không ưa phe cánh hữu.
Chính quyền trung ương Tây Ban Nha đã phản ứng nhanh chóng. Chỉ huy quân đội của Catalonia, Tướng Domingo Batet, đã từ chối nhận lệnh của chính quyền Catalonia.
Sau khi trao đổi với người đứng đầu chính phủ trung ương Tây Ban Nha, Batet đã tuyên bố tình trạng chiến tranh.
Quân đội đã tiến hành đàn áp sau khi một binh sĩ bị dân quân ủng hộ độc lập bắn hạ. Theo các nhà sử học, các cuộc đụng độ trong đêm đã khiến 46-80 người thiệt mạng.
Companys đã tuyên bố đầu hàng Batet vào lúc 6h sáng 7/10, chỉ 10 giờ sau tuyên bố thành lập nhà nước Catalonia. Ông bị bắt cùng các thành viên của chính quyền Catalonia và một số nhà lập pháp khác.
Ngày 14/12, một điều luật được thông qua đã đình chỉ vô thời hạn quyền tự trị của Catalonia. Companys trốn sang Pháp sau cuộc Nội chiến Tây Ban Nha năm 1936-1939.
Ông bị quân đội Đức bắt vào năm 1940 và giao nộp cho nhà độc tài Tây Ban Nha, Tướng Francisco Franco.
Companys bị xử bắn vào ngày 15/10 và trở thành anh hùng đối với những người thuộc phe ly khai ở Catalonia.
