Ở thời điểm Zidane khoác áo Bordeaux, không ai nghĩ ông sẽ thành công trên cương vị HLV trong tương lai. “Không hề”, người đồng đội Richard Witschge nhấn mạnh. “Tôi không nghĩ vậy, bởi anh ấy không hề muốn được chú ý. Tôi đã thi đấu cùng anh ấy 3 năm tại Bordeaux và sau đó Zidane đã trở thành một trong những cầu thủ hay nhất thế giới. Tuy vậy, tôi không biết anh ấy sẽ làm HLV”.
Nhận xét của Witschge cũng là quan điểm chung từ phía các đồng đội cũ của Zidane. Có lẽ hơi bất ngờ khi không nhiều người trong số họ nhìn thấy sự thay đổi của cựu tiền vệ người Pháp dù bản thân ông từng thừa nhận không có ý định theo đuổi nghiệp huấn luyện viên sau khi giải nghệ vào năm 2006.
 |
| Zidane là HLV đầu tiên trong lịch sử giành 3 chức vô địch Champions League liên tiếp. Ảnh: Getty Images. |
Những dấu hiệu thành công của Zidane
Zidane đã làm điều ngược lại. Ông bắt đầu ở vị trí giám đốc thể thao của Real Madrid, trợ lý HLV và HLV đội Castilla trước khi được bổ nhiệm làm HLV trưởng, thay thế Rafa Benitez vào tháng 1/2016.
Ngay cả những người hâm mộ cuồng nhiệt nhất của Zidane cũng không thể dự đoán được ông sẽ thành công khi giúp Real Madrid giành 3 chức vô địch Champions League liên tiếp (kỳ tích chưa từng có trong lịch sử), La Liga 2016/17 cùng 2 danh hiệu FIFA Club World Cup trong 2 năm rưỡi.
Khi trở lại Real Madrid để bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 3/2019, Zidane đã là một trong những HLV thành công nhất bóng đá thế giới. Ban đầu, Zidane bị nghi ngờ khi có nhiều quan điểm cho rằng ông không có tố chất để trở thành HLV. Tuy nhiên, chính điều đó khiến những thành công của ông càng trở nên bất ngờ hơn.
Nếu nhìn kỹ hơn vào sự nghiệp cầu thủ của Zidane, có thể thấy ông tìm ra con đường để trở thành HLV. Những tố chất đã dần hình thành trong con người Zidane trong khi người khác hay chính bản thân ông cũng không thể nhận ra.
Zidane là bạn thân với David Bettoni, trợ lý của ông ở Real Madrid, khi họ cùng khoác áo đội trẻ Cannes. Phân tích viên Stephane Plancque cũng từng là đồng đội của Zidane ở Bordeaux.
Trong khi đó, lần đầu tiên Zidane gặp Antonio Pintus, cựu HLV thể lực của Real Madrid, là khi ông gia nhập Juventus từ Bordeaux vào năm 1996. Có lẽ, Zidane không vội vàng thể hiện sự quan tâm đến vai chính. Tuy nhiên, dàn diễn viên phụ xung quanh ông đã chờ đợi sẵn ở trong cánh gà.
“Ngẫm lại, bạn có thể hiểu lý do tại sao ông ấy trở thành HLV”, nhà báo thể thao Frederic Hermel, người chấp bút cho cuốn tiểu sử về Zidane, chia sẻ. “Ông ấy đã lắng nghe rất nhiều, không phải là người nói nhiều mà thay vào đó là lắng nghe, quan sát”.
 |
| Zidane là người hướng nội, không lớn tiếng nhưng luôn hoàn thành nhiệm vụ của mình. Ảnh: Getty Images. |
Quan sát từ xa và bản chất lầm lỳ có vẻ như là trở ngại cho Zidane khi theo đuổi sự nghiệp của HLV. Tuy nhiên, những người làm việc với Zidane không cho rằng đó là điểm yếu, mà chỉ là dấu hiệu cho thấy ông coi trọng việc lắng nghe hơn là nói.
“Cậu ấy lưu trữ mọi thứ để rồi sau đó tái hiện chúng”, Guy Lacombe, HLV đầu tiên của Zidane ở đội trẻ Cannes, chia sẻ. “Đó là phẩm chất đầu tiên và biến cậu ấy trở thành người đàn ông biết lắng nghe, học hỏi. Bạn không thấy điều đó thường xuyên đâu”.
Trái với việc kín tiếng trong cuộc sống hàng ngày, Zidane trở thành tâm điểm khi bước ra sân cỏ. Đầu tiên tại Cannes và sau đó ở Bordeaux, nơi Zidane nổi lên như là cầu thủ tài năng nhất của bóng đá Pháp. Khi giúp Bordeaux vào trận chung kết UEFA Cup năm 1996, Zidane mới 23 tuổi nhưng thể hiện tầm ảnh hưởng rõ rệt. Mặc dù còn trẻ, nhưng Zidane cũng để lộ ra những dấu hiệu về việc sở hữu niềm tin mạnh mẽ trong cách chơi bóng.
“Anh ấy thích thứ bóng đá tấn công, kỹ thuật và hấp dẫn”, Witschge chia sẻ. “Bóng đá đẹp. Đó là cách anh ấy thi đấu. Anh ấy luôn nói thích phong cách của Ajax và cả Barcelona lúc đó, phong cách của Johan Cruyff. Chúng tôi đã nói về nó, phong cách bóng đá và cách các đội trẻ Ajax chơi bóng. Anh ấy rất quan tâm đến những thứ đó”.
Bí quyết của Zidane
Bất kể điều gì mà Zidane nghĩ bản thân đã hiểu về bóng đá, ông thực sự thức tỉnh khi chuyển đến Juventus vào hè 1996. Thậm chí, ông bị sốc bởi cường độ tập luyện trong giai đoạn tiền mùa giải đầu tiên tại đây.
Làm việc dưới sự dẫn dắt của HLV thể lực Giampiero Ventrone, Pintus đã thiết lập nhịp độ tập luyện khắc nghiệt cho Juventus. Đến năm 2016, Pintus được Zidane chọn làm HLV thể lực của Real. Chính những giáo án của Pintus góp phần giúp Real Madrid giành chức vô địch La Liga và bảo vệ thành công Champions League ở mùa giải 2016/17.
 |
| Sự xuất sắc của Cristiano Ronaldo góp phần làm nên thành công của Zidane ở Real Madrid. Ảnh: Getty Images. |
Zidane cũng sử dụng sự hiểu biết về khía cạnh thể chất để thuyết phục Cristiano Ronaldo nghỉ ngơi đúng thời điểm để đạt được phong độ cao nhất khi bước vào giai đoạn loại trực tiếp tại Champions League. Điều đó mang lại hiệu quả khi tiền đạo người Bồ Đào Nha thi đấu bùng nổ ở 2 mùa giải cuối cùng khoác áo Real Madrid.
Ngoài việc khổ luyện trên sân, Zidane còn bị ấn tượng bởi văn hóa chiến thắng của Juventus. Ở đó, HLV Marcello Lippi tạo ra môi trường mà chỉ có các tiêu chuẩn cao nhất mới được chấp nhận.
“Ở Italy, ông ấy đã học được về sự cạnh tranh ở mức độ cao nhất trên mọi khía cạnh”, Hermel chia sẻ. “Ông ấy cũng biết những gì cần thiết để lên kế hoạch cho mùa giải, với rất nhiều bài tập thể chất trong mùa hè và thực hiện lại điều đó ngay sau kỳ nghỉ đông. Ở vị trí HLV, anh ấy giống một người Italy”.
Khi gia nhập Real Madrid vào hè 2001, Zidane đã là nhà vô địch World Cup và Euro cùng đội tuyển Pháp. Bên cạnh đó, Zidane còn giành được 2 danh hiệu Serie A, Quả bóng vàng và 2 lần được vinh danh là Cầu thủ hay nhất thế giới của FIFA. Cú volley vào lưới Bayer Leverkusen trong trận chung kết ở Glasgow giúp Real Madrid giành chức vô địch Champions League thứ 9 và tiếp tục khẳng định Zidane là một trong những cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại.
Những thành tích trên sân cỏ cùng với mối quan hệ với các trụ cột của Real Madrid từ khi còn làm trợ lý cho HLV Carlo Ancelotti đã giúp Zidane có sự kính trọng trong phòng thay đồ. Bằng cách sử dụng nghệ thuật “Đắc nhân tâm”, Zidane đã đặt nền móng cho sự thành công đáng kinh ngạc trong vòng 2 năm rưỡi ở nhiệm kỳ thứ nhất.
Ở góc độ chiến thuật, Zidane không phát kiến bất kỳ điều gì. Cách tiếp cận của ông là tạo ra cấu trúc phòng ngự vững chắc để cho phép các cầu thủ tấn công tự do thể hiện tài năng. Nhà báo Hermel nói Zidane là người thực dụng về chiến thuật hay không thích thảo luận về chiến thuật trước công chúng. Điều đó phản ánh niềm tin của Zidane đã được phát triển trong quãng thời gian ở Italy rằng “bí mật là một phần của chiến lược”.
 |
| Zidane không được đánh giá cao về khả năng chiến thuật như Pep Guardiola hay Juergen Klopp. Ảnh: Getty Images. |
Việc bị ám ảnh bởi những cuộc thảo luận về chiến thuật dài vô tận hồi còn là cầu thủ đã khiến Zidane đưa ra các chỉ dẫn mạnh mẽ và chính xác.
Khi còn là cầu thủ, tôi rất ghét mỗi khi HLV nói chuyện với đội bóng quá dài”, Zidane chia sẻ với Hermel. “Các đồng đội của tôi cũng vậy, họ ngừng nghe sau 10 phút. Vì vậy, khi phải nói chuyện với các cầu thủ bây giờ, tôi chỉ đưa ra 1 đến 3 chỉ dẫn và luôn kết thúc bằng câu: Giờ thì ra sân và tận hưởng đi. Không hơn không kém”.
Sự xuất sắc của Zidane trên cương vị HLV thể hiện ở khả năng thấu hiểu tâm lý phòng thay đồ và truyền đi sự điềm tĩnh của bản thân cho các cầu thủ. Ông đã học hỏi điều đó từ HLV Lippi. Rất điềm tĩnh và quyết liệt khi đưa ra những quyết định lớn. Không phải lúc nào Zidane cũng ra lệnh cho các cầu thủ. Thay vào đó, ông để các cầu thủ làm công việc của họ. Khi bàn thắng đến, ông sẽ thể hiện cảm xúc, nhưng cố gắng điềm tĩnh để đội bóng thi đấu.
Khi còn thi đấu, Zidane luôn tìm cách tốt nhất để nói chuyện với các cầu thủ khác. Khi trở thành HLV, Zidane cũng làm điều tương tự. Ông kiểm soát phòng thay đồ bằng cách trò chuyện và truyền cá tính chiến thắng cho các cầu thủ.
Đó là sự cân bằng hoàn hảo của Zidane. Ở Real Madrid, Zidane chính là tay đấm thép với chiếc găng nhung. Hồi còn là cầu thủ thế nào, khi trở thành HLV, Zidane vẫn vậy.
