|
|
Hình minh họa: Reuters. |
Hoàn toàn có thể dự đoán trước, buổi hội thảo sôi nổi nhất trước thềm hội chợ Bologna (6-9/3) xoay quanh "trí tuệ nhân tạo", trong đó, nhiều quan điểm cho rằng "AI sẽ cách mạng hóa ngành xuất bản".
Một vài buổi hội thảo tiêu biểu là: "Công nghệ 'AI' có thể thay đổi mọi thứ, ngay cả ngành xuất bản vốn luôn chậm thay đổi", "Nghệ thuật 'AI' với Nghệ thuật con người - tác động của tiến bộ công nghệ đến người làm sáng tạo và ngành xuất bản", "Cách 'AI' thúc đẩy tính cạnh tranh trong ngành xuất bản? Sản phẩm truyền thông mới và chất lượng cao, trình quản lý dữ liệu lớn, cá nhân hóa trải nghiệm của độc giả"...
Mỗi lần có một bước tiến công nghệ, giới xuất bản lại xôn xao lên như vậy. Có một vài phát minh công nghệ đã chứng minh được giá trị lâu dài, nhưng cũng không ít rơi vào quên lãng chỉ sau vài năm. Lần này, với những nâng cấp của trí tuệ nhân tạo, người làm xuất bản tranh luận, băn khoăn không biết đây là một bước tiến có giá trị hay là một mối nguy mới cho ngành xuất bản.
 |
| Một buổi hội thảo tại Hội sách Bologna. Ảnh: BBPlus. |
Phản ứng của giới xuất bản trước bước tiến công nghệ mới
Hiệp hội tác giả gồm 13.000 thành viên ở New York là một trong những tổ chức lớn nhất hoạt động vì quyền tác giả. Vào ngày 1/3, hội này đã đưa ra một mẫu cập nhật của hội đồng bản quyền sách và hợp đồng biên dịch với một điều khoản cấm các đơn vị xuất bản sử dụng hay cho phép áp dụng thử nghiệm trí tuệ nhân tạo.
Trong bài viết của Ezra Klein trên tờ New York Times, nhà đạo đức học Margaret Mitchell đã chia sẻ rằng các hệ thống kiểu này rất phù hợp để tích hợp vào công cụ tìm kiếm. Mitchell cho biết: "Chúng không được lập trình để tiên liệu bất cứ điều gì. Về cơ bản, chúng được lập trình để bịa ra những thứ giống như sự thật.
Mối quan tâm hàng đầu hiện nay của người làm xuất bản, theo Publishing Perspectives, là những phản ứng thái quá và cảnh báo về cái chết của tinh thần sáng tạo. Nhưng bên cạnh đó, không nên quên những tiến bộ mà AI có thể mang lại cho lĩnh vực xuất bản.
Một giám đốc xuất bản tại London đã chia sẻ: "Xuất bản đang hơi gay gắt với kỹ thuật số thì phải?". Ông cho rằng ngành công nghiệp này có xu hướng giả định điều tồi tệ nhất mỗi khi có một phát kiến nào mới về mặt công nghệ, có khả năng nắm bắt được trí tưởng tượng của đám đông. Nói cách khác, xuất bản sách là một ngành kinh doanh đầy cảm xúc.
 |
| Hình ảnh tại Hội sách Bologna. Ảnh: BCBF. |
Nguồn gốc của mối lo ngại
Sự thật là trí tuệ nhân tạo đã xuất hiện từ lâu trước khi OpenAI cho ra mắt ChatGPT, thu hút sự chú ý từ giới truyền thông. Nhiều người dường như quên mất rằng mọi tìm kiếm trên Google đều là một kiểu tương tác với trí tuệ nhân tạo. Đây có thể là lý do Microsoft đang thử tích hợp công cụ tìm kiếm Bing với hệ thống của OpenAI. Vì nó có khả năng tìm kiếm rất nhanh.
Bài viết của Peter Marber trên tờ Newsweek cho rằng những tiến triển mới nhất của công nghệ có thể hỗ trợ nhiều trong đời thường và trong kinh doanh.
Marber viết: "Kết nối là chìa khóa. Hãy nghĩ về AI như một sự đổi mới vì mục đích chung giống điện cung cấp năng lượng và kết nối các công nghệ khác, bao gồm cảm biến, rô-bốt, thiết bị gen và máy in 3D. Việc sử dụng AI sẽ ngày càng nhiều và phổ biến một khi công nghệ điện toán nhanh hơn được phát triển, cùng các cảm biến thu thập dữ liệu lớn hơn".
Đối với một số người, vấn đề dường như là ý tưởng “máy móc biết suy nghĩ”. Vì chúng không có tri giác, không có nhận thức về bản thân, không có trí thông minh, nên “trí tuệ nhân tạo” không thể có suy nghĩ.
Theo nhà khoa học máy tính Thomas Cox, trí tuệ nhân tạo thực chất là “các thuật toán thống kê nâng cao”. Có nghĩa là máy khớp các câu trả lời dễ đoán nhất với nhiều từ và cụm từ khác nhau bằng cách tìm mọi thứ có sẵn công khai trên Internet, sau đó, khi bạn hỏi nó điều gì đó, nó trả về nội dung từ kho dữ liệu ấy.
Theo Publishing Perspectives, "tại Bologna vào tuần tới, các khách đến hội sách sẽ thấy tiếng ồn gần như đinh tai nhức óc" về chủ đề AI. Sẽ có ít nhất 8 phiên tọa đàm và hội thảo dành cho chủ đề này.
Có lẽ điều khiến người ta lo ngại nhất không phải ở vấn đề sáng tạo mà ở mục đích. AI sẽ được lập trình và sử dụng cho mục đích gì? Cây viết Klein của The New York Times đã phân tích rằng có lẽ, mối lo chính là những trí tuệ con người đằng sau trí tuệ nhân tạo, nằm gọn trong biết bao tơ nhện hội nhập của các xã hội, các doanh nghiệp. Một người "quyền lực" nào đó có thể đang sử dụng AI, thao túng nội dung để bóp méo sự thật rồi lan truyền diện rộng.
Theo Klein, xét cho cùng, các phát minh này được tạo ra để bán. Và rất có khả năng, một công cụ tìm kiếm tân tiến có thể truy cập vào hàng loạt dữ liệu cá nhân của người dùng, thay mặt công ty nào trả nhiều tiền quảng cáo nhất để thao túng người dùng.
Không khó để mường tượng ra những mưu đồ chính trị, những thông tin sai lệch, những thao túng thị trường. Chẳng mấy, sau khi phân tích phản ứng của chúng ta trước các bản tin, thông báo, dịch vụ khác nhau, AI sẽ tiếp thị cho chúng ta những gì nó được trả tiền để tiếp thị.
