Lịch sử bóng đá Tây Ban Nha hiện đại có thể chia làm hai giai đoạn rõ nét. Giai đoạn 1 thất bại dù không thiếu tài năng, giai đoạn 2 vinh quang với nền tảng tiki-taka. Và có 1 con người trực tiếp liên quan đến 2 thời kỳ ấy: Xavi Hernandez. Không đao to búa lớn khi nói rằng anh là trái tim của tiki-taka, là người trực tiếp điều khiển lối chơi ấy một cách nhịp nhàng và bùng nổ nhất, và cũng chính là người tạo nên thiên anh hùng ca bất hủ Tây Ban Nha.
 |
| Xavi chia tay tuyển Tây Ban Nha ở tuổi 34. |
Thời kỳ hoàng kim của bóng đá Tây Ban Nha bắt đầu từ EURO 2008 cho tới EURO 2012. Và đó cũng là 8 năm đẹp nhất trong sự nghiệp của Xavi. Lối chơi tiki-taka biến ảo ở Barca và La Selection đạt đến đỉnh cao vào giai đoạn Xavi dồi dào ý tưởng và thể lực nhất. 8 năm đó cũng chứng kiến hai thế lực đáng sợ nhất lịch sử, chưa có đội bóng nào tạo ra thời kỳ thống trị tuyệt đối như Tây Ban Nha và Barcelona đã từng.
Thất bại của nhà vô địch châu Âu trên đất Brazil đến vào đúng lúc Xavi đuối nhất. Tây Ban Nha là cái nôi sản sinh ra những tiền vệ trung tâm xuất sắc, nhưng không ai đủ khả năng thay thế Xavi trong vai trò nhạc trưởng. Có lẽ phải rất lâu nữa hoặc không bao giờ, thế giới mới lại có một tài năng kiệt xuất như anh. Một con người vĩ đại trên sân cỏ, song rất khiêm tốn ở ngoài đời.
Anh không những là hình mẫu của mọi cầu thủ xứ bò tót, mà còn là biểu tượng của một thời kỳ bóng đá mới. Thời của những tiền vệ nhỏ con, nhưng chơi bóng bằng cái đầu, trả lại vẻ đẹp bất tử cho môn thể thao Vua. Trước năm 2008, bóng đá thế giới bị đàn áp bởi những tiền vệ trung tâm cơ bắp. Sau khi Zidane tuyên bố treo giày, tưởng chừng những mẫu tiền vệ thông minh sẽ không còn đất diễn.
 |
| Xavi thành công ở tuyển Tây Ban Nha với 2 chức vô địch châu Âu và 1 lần lên ngôi ở World Cup. |
May mắn thay Xavi nổi lên, kéo theo đó là sự trỗi dậy của một loạt mẫu cầu thủ thông thái như anh. Không những vậy, anh còn định nghĩa lại vai trò của một tiền vệ trung tâm, thiết lập nên những kỷ lục về chuyền bóng. Anh là hình mẫu lý tưởng mà mọi chiến lược gia đều mong muốn sở hữu, người có thể tung ra hàng trăm đường chuyền chính xác trong một trận đấu, để từ đó mở ra cho các tiền đạo những khoảng trống không thể thuận lợi hơn.
Các đội bóng vĩ đại luôn sở hữu trong đội hình một cá nhân kiệt xuất, đóng vai trò biểu tượng. Tương tự như Johan Cryuff của Hà Lan tổng lực, Pele-Brazil Jogo Bonita, Maradona của Argentina 1986, Zidane của tuyển Pháp vô địch thế giới và EURO, Xavi cũng là biểu tượng số một của Tây Ban Nha vĩ đại. Họ là những cá nhân kiệt xuất, và chỉ xuất hiện duy nhất một lần. Song những đóng góp của họ mãi mãi nằm trong những trang sử huy hoàng nhất của lịch sử bóng đá.
Thời gian không chờ đợi ai, Xavi cũng chẳng phải ngoại lệ. Ở tuổi 34 sau bao năm chơi bóng ở đẳng cấp cao, đôi chân và bộ não của anh đã bị bào mòn đáng kể. Cuộc chia ly của anh để lại một khoảng trống mênh mông trong lòng những người yêu La Roja và tiki-taka. Tại Barca, vai trò của anh cũng đã không còn như xưa. Cuộc chia tay của Xavi cũng là đoạn kết cho một trang sử vàng son nhất của bóng đá Tây Ban Nha.
