 |
| Biến đổi khí hậu khiếc xác ướp của người Chinchorro phân hủy. Ảnh: Daily Mail |
Người tiền sử Chinchorro sống rải rác ở các sa mạc ven biển thuộc Chile và Peru. Tập quán ướp xác của người Chinchirro thể hiện một phần tôn giáo của họ. Họ tin rằng ướp xác là cách kết nối người chết với người sống.
Từ hàng nghìn năm trước Công nguyên, người Chinchorro cổ đại đã ướp xác người thân ở sa mạc Atacama thuộc Chile. Các nhà khảo cổ từng thu thập 282 xác ướp từ các cồn cát khô trong khu vực sa mạc Atacama, bởi chúng lộ ra sau khi cát bay. Họ đánh giá đây là những xác ướp cổ nhất thế giới.
Xác ướp của người Chinchorro ở sa mạc Atacama có thể tồn tại hơn 7.000 năm, trong khi xác ướp cổ nhất ở Ai Cập có tuổi khoảng 3.000 năm. So với người Ai Cập cổ đại, kỹ thuật ướp xác của người Chinchorro phức tạp hơn nhiều. Họ đặc biệt cẩn trọng khi ướp xác của trẻ con.
Trong quá trình ướp xác, người Chinchorro moi não và nội tạng người chết và nhồi rơm hoặc tro vào hộp sọ. Sau đó, họ dùng cây sậy để giữ xương sống thẳng và lấy sợi từ thân cây sậy để khâu cơ thể và ráp nối các bộ phận. Trong công đoạn cuối cùng, họ phủ bột nhão từ đất sét, mangan hoặc bùn lên thi thể.
Mới đây, các nhà nghiên cứu phát hiện lớp da của một số xác ướp chuyển thành chất nhày màu đen. Giới khảo cổ nhận định rằng, độ ẩm ngày càng tăng có thể khiến vi khuẩn sống trong xác ướp Chinchorro phát triển mạnh. Sự hoạt động mạnh của vi khuẩn có thể khiến xác ướp phân hủy hoàn toàn. Họ cũng dự đoán hàng trăm xác ướp ngay dưới bề mặt cát trên sa mạc Atacama cũng có thể phân hủy bởi biến đổi khí hậu, theo Daily Mail.
Thành phố Arica và vùng đất xung quanh sa mạc Atacama là vùng khô hạn nhất trên thế giới. Mỗi năm lượng mưa ở đây chỉ đạt mức dưới 0,5 ml. Khí hậu khô là điều kiện để những xác ướp có thể tồn tại hơn 7.000 năm.
 |
| Vị trí của thành phố Arica của Chile trên bản đồ. Đồ họa: Daily Mail |
Các nhà khoa học của Đại học Tarapaca là những người đầu tiên phát hiện những mảng chất nhầy màu đen trên da của các xác ướp Chinchorro.
"Trong 10 năm qua, quá trình phân hủy xác ướp diễn ra rất nhanh. Giới chức và giới nghiên cứu cố gắng tìm phương án để bảo tồn những xác ướp Chinchorro cho thế hệ tương lai", giáo sư Marcela Sepulveda, một nhà khảo cổ của Đại học Tarapaca tại Chile cho biết.
Các nhà nghiên cứu của trường Đại học Kỹ thuật và Khoa học ứng dung Harvard tiến hành hàng loạt xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân của sự phân hủy. Họ phát hiện vi khuẩn và nấm mốc kí sinh trong xác ướp phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm tăng cao. Để ngăn quá trình phân hủy, người ta cần bảo quản xác ướp ở môi trường có độ ẩm từ 40% đến 60%. Nếu độ ẩm thấp hơn mức này, quá trình axit hóa cũng có thể làm hỏng xác ướp.
"Vi khuẩn luôn tồn tại trong xác ướp. Khi điều kiện môi trường thay đổi chúng sẽ hoạt động mạnh và khiến xác ướp phân hủy. Chúng tôi biết các xác ướp đang xuống cấp nhưng chưa thể tìm ra nguyên nhân. Giới khoa học chưa từng nghiên cứu dạng phân hủy như vậy", giáo sư Ralph Mitchell, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết. Ông và các đồng nghiệp đều muốn tìm ra cách bảo tồn xác ướp trong sa mạc để thế hệ sau có thể chiêm ngưỡng.
