Nhật báo Bild vừa đưa Toni Kroos vào đội hình 11 cầu thủ vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Đức từng giành World Cup. Một sự lựa chọn gây ngạc nhiên nhưng hoàn toàn hợp lý.
Đội hình 11 tuyển thủ Đức xuất sắc từng nâng cúp vàng do Bild bình chọn bao gồm Sepp Maier, Philipp Lahm, Franz Beckenbauer, Paul Breitner, Lothar Matthäus, Toni Kroos, Fritz Walter, Jürgen Klinsmann, Helmut Rahn, Gerd Muller, Miroslav Klose. Đây thực sự là một vinh dự lớn dành cho Kroos bởi anh là cầu thủ duy nhất còn đang chơi bóng có tên trong danh sách.
Việc Kroos được chọn thay cho những cái tên lừng lẫy như Wolfgang Overath, Gunter Netzer hay Bastian Schweinsteiger cho thấy Bild đánh giá tiền vệ trung tâm của CLB Real Madrid cao đến mức nào. Quả thật, bảng thành tích của Kroos đầy ấn tượng: huy chương vàng World Cup 2014, 4 cúp Champions League (một với Bayern Munich và 3 với Real), 3 chức vô địch Bundesliga (với Bayern), một La Liga (với Real)…
Nhìn những thành công Kroos đạt được cùng Real và đội tuyển Đức, chắc hẳn ban huấn luyện và các cổ động viên Bayern phải ngậm ngùi mà tiếc hùi hụi. Chỉ vì tiếc chút tiền lương (10 triệu euro/mùa), CEO Bayern Karl-Heinz Rummenigge nỡ nói với Kroos rằng anh “không phải là cầu thủ đẳng cấp thế giới” (theo Marca).
Và Bayern để Kroos tới Tây Ban Nha với cái giá rẻ mạt như cho không, chỉ khoảng 24-30 triệu euro, bất chấp sự phản đối quyết liệt của HLV Pep Guardiola. Người đại diện của Kroos mô tả với Sport Bild rằng đó là “vụ trộm thế kỷ”. Những người thay thế cho anh đều không xứng tầm. Đó là Xabi Alonso già cỗi, chậm chạp và Thiago Alcantara chưa bao giờ tỏa sáng trong các trận đấu lớn, quan trọng của Bayern ở đấu trường Champions League.
Ở thủ đô Tây Ban Nha, Kroos đã có được sự thừa nhận xứng đáng. Marca mô tả anh là “dàn nhạc một người”. HLV Zinedine Zidane gọi anh là “cầu thủ hoàn hảo” của Real. Huyền thoại Xavi Hernandez của Barcelona đánh giá Kroos là “trục dọc” của Real. “Cậu ấy là người kế tục tôi trên sân cỏ”, tiền vệ trung tâm từng giành mọi vinh quang của bóng đá khẳng định.
Hồi năm 2014, huyền thoại bóng đá Hà Lan Johan Cruyff khi viết trên tờ De Telegraaf đã ca ngợi Kroos là “một cầu thủ tuyệt vời”. “Cậu ấy làm tất cả mọi thứ một cách chính xác, tốc độ các đường chuyền của cậu ấy rất tuyệt và cậu ấy quan sát thấy tất cả mọi thứ. Cậu ấy gần như hoàn hảo”, bậc thầy bóng đá lừng danh nhấn mạnh.
Trên thực tế, Kroos đến Real một cách tương đối lặng lẽ. “Không có bài hát và điệu nhảy nào đón Kroos”, Bleacher Report dẫn lời nhà báo Phil Kitromilides, người dẫn chương trình kênh Real Madrid TV, kể. Nhưng thực tế điều đó phù hợp với những phẩm chất đặc biệt riêng của Kroos. Bởi anh là một “Galactico thầm lặng”, không hào nhoáng nhưng đóng vai trò quan trọng bậc nhất.
Khởi đầu sự nghiệp từ Hansa Rostock qua Bayer Leverkusen đến Bayern Munich, Kroos đảm nhận vai trò số 10 truyền thống, chỉ thỉnh thoảng đá lùi sâu. Ngay từ khi đến Allianz Arena vào năm 17 tuổi, Kroos đã cho thấy anh sở hữu những phẩm chất rất đặc biệt. Đó là kỹ thuật điêu luyện, tầm quan sát rộng, khả năng chuyền bóng và sút bóng từ xa rất chính xác.
“Cậu ấy có tầm quan sát gần như toàn bộ sân bóng”, trang Bleacher Report dẫn lời cầu thủ Stefan Reinartz, đồng đội cũ của Kroos ở Leverkusen, cho biết. “Kể cả khi bạn lấy tay che mắt cậu ấy thì cậu ấy vẫn biết cách đó 50 m bên cánh phải là Thomas Mueller và cách đó 25 m bên cánh trái là Mesut Oezil”, Reinartz khẳng định. “Cậu ấy hiếm khi mắc lỗi và dường như chẳng tốn sức bao giờ”.
 |
Trong 6 mùa bóng ở Leverkusen và Bayern, Kroos chỉ ghi 35 bàn thắng, nhưng hầu hết đều là những cú sút xa cực kỳ đẹp mắt. Ấn tượng nhất có lẽ là cú vô lê từ ngoài vòng cấm địa trong trận Leverkusen gặp Schalke 04 ở mùa giải 2009-2010 khiến thủ môn tài ba Manuel Neuer không kịp phản ứng, chỉ biết giơ hai tay xin hàng.
Nhưng có lẽ Kroos không thực sự thích hợp với vị trí số 10. Bởi Kroos thiếu tốc độ và kỹ năng rê dắt bóng lắt léo. Anh khó có thể cầm bóng lướt qua 2-3 cầu thủ đối phương theo cách mà các tiền vệ tấn công xuất sắc như Zinedine Zidane hay Andres Iniesta vẫn hay làm. Do đó dù là một chân chuyền siêu hạng kiêm chuyên gia bắn tỉa từ xa, Kroos khó có thể vươn lên đỉnh cao trong vai trò số 10.
Khi Kroos đến sân Santiago de Bernabeu, HLV Carlo Ancelotti với con mắt tinh đời đã triển khai anh ở vị trí tiền vệ trung tâm, hoạt động ở khu vực giữa sân trong đội hình 4-3-3. Ancelotti từng mát tay biến Andrea Pirlo từ một tiền vệ tấn công thành nhạc trưởng, “kiến trúc sư” đá lùi sâu, giữ nhịp trận đấu. Và Pirlo là một trong những “deep-lying architect” xuất sắc nhất trong lịch sử bóng đá.
Thời kỳ đầu ở Real, Kroos khá chật vật vì kỹ năng phòng ngự còn yếu. Khi ở Bayern, anh có Schweinsteiger và Javi Martinez gánh giùm nhiệm vụ che chắn hàng thủ. Còn tại Santiago de Bernabeu, anh phải khởi xướng các đợt tấn công của Real từ sân nhà và lấp chỗ trống cho các hậu vệ dâng lên cao tấn công.
Chỉ khi HLV Ancelotti đổi sang đội hình 4-4-2 với Kroos và Luka Modric tạo thành cặp tiền vệ trung tâm thì cầu thủ gốc Đông Đức mới thực sự tỏa sáng. Với Modric chia sẻ nhiệm vụ phòng ngự, Kroos tự do hơn trong việc giữ nhịp trận đấu. Dù vậy, dưới thời HLV Zidane, Kroos mới có cơ hội thể hiện tất cả những phẩm chất tinh túy nhất của anh ở khu vực giữa sân.
Điều chính chiến thuật quan trọng nhất mà Zidane thực hiện khi lên nắm quyền là đưa tiền vệ trụ Casemiro vào đội hình chính. Cầu thủ người Brazil đóng vai trò “mỏ neo”, che chắn hàng phòng ngự, tranh cướp bóng, sẵn sàng phạm lỗi khi cần thiết. Nhờ đó, Kroos (và Modric) đạt được hiệu quả cao hơn hẳn khi thực hiện nhiệm vụ kiểm soát khu trung tuyến, khởi tạo các đợt tấn công của Real.
Để hiểu rõ vai trò của Kroos ở Real và đội tuyển Đức, trước hết cần hiểu phong cách chơi bóng của anh. Khi Xavi nói Kroos “là người kế tục”, có lẽ anh đánh giá người đàn em xuất sắc là “trái tim” của Real (chứ không phải Modric như không ít người lầm tưởng) giống như cách anh là “trái tim” của Barcelona. Chứ trên thực tế, lối chơi của Kroos và Xavi có những điểm khác biệt rất rõ ràng.
Cả Kroos và Xavi cùng chơi thứ bóng đá giản dị. Họ hoạt động ở khu vực giữa sân, nhiều khi lùi sâu hơn tiền vệ phòng ngự để lấy bóng và khởi phát các đợt tấn công. Nhưng trong chiến thuật tiki-taka của Barcelona và đội tuyển Tây Ban Nha, phần lớn các đường chuyền của Xavi đều ngắn, theo chiều ngang hoặc về phía sau.
Với mỗi đường chuyền của anh, các cầu thủ đối phương dần dần bị hút khỏi vị trí của họ, tạo ra khoảng trống phía sau lưng họ. Để đối phó với tiki-taka, các cầu thủ đối phương phải giữ sự tập trung cao độ nhằm tránh nguy cơ bị hút về phía trái bóng. Nhưng đó là điều quá khó để đảm bảo trong 90 phút.
Xavi luôn là người đầu tiên “ngửi” thấy khoảng trống mà đối phương để hở và tung ra những đường chuyền “sát thủ” hướng về phía trước, khởi tạo pha tấn công dẫn đến bàn thắng hoặc chuyền trực tiếp cho đồng đội ghi bàn. Tiki-taka đòi hỏi sự kiên nhẫn cao độ và vô số đường chuyền ngắn, những pha phối hợp nhỏ giữa các cầu thủ. Xavi là trung tâm trong sơ đồ đó.
Kroos thì khác đôi chút. Nếu có một từ để mô tả anh thì đó phải là “chính xác”. Trên thực tế, dưới thời Zidane, Real không tấn công với đinh ba Kazim Benzema - Gareth Bale - Cristiano Ronaldo (BBC) mà bắn phá hàng thủ đối phương với 5 người. Bộ ba tiền đạo BBC đứng khá gần nhau ở sát và trong vòng cấm địa đối phương.
Hai hậu vệ cánh Marcelo và Daniel Carvajal thường xuyên dâng cao, chơi như những tiền vệ cánh, thậm chí là tiền đạo cánh. Hãy nhớ cú sút cháy lưới thủ môn Sven Ulreich của Marcelo ở lượt đi bán kết Champions League giữa Bayern và Real hồi tháng 4. Khi đó, hậu vệ người Brazil đứng rất gần tiền đạo Ronaldo.
Hàng công 5 người của Real thường buộc đối thủ phải co cụm phòng ngự, tạo khoảng trống giữa sân cho Kroos (và Modric) dâng cao, điều chỉnh phương án tấn công và tung ra những đường chính xác cho các cầu thủ tấn công. Theo số liệu của Squawka, Kroos đạt tỷ lệ chuyền bóng chính xác lên đến 93%. Có tới 72% đường chuyền của anh là hướng về phía trước, và độ dài trung bình của mỗi đường chuyền là 18 m.
Trong các trận đấu của Real và tuyển Đức, chúng ta thường xuyên thấy cảnh Kroos đứng ở giữa sân (hoặc sân nhà), phất những đường chuyền dài tới 40-50 m chính xác tới chỗ của cầu thủ tấn công đang di chuyển ở cánh, qua đó tạo cơ hội ghi bàn. Liên tục chuyền xa về phía trước nhưng vẫn đạt tỷ lệ chính xác 93% là đủ để cho thấy sự xuất sắc của Kroos.
Một ví dụ rất điển hình là quả phạt đền mà Ronaldo thực hiện ở phút cuối trận lượt về tứ kết Champions League giữa Real và Juventus hồi tháng tư vừa qua. Khi đó, giới truyền thông quốc tế và các cổ động viên chỉ ồn ào tranh cãi chuyện Medhi Benatia có phạm lỗi với Lucas Vazquez hay không và ca ngợi cú sút 11 m lạnh lùng, đầy bản lĩnh của Ronaldo.
Ít ai nhớ rằng chính Kroos là người tung đường chuyền tuyệt đẹp vào góc trái vòng cấm địa Juventus, nơi Ronaldo chờ sẵn. Siêu sao người Bồ Đào Nha bật cao dùng đầu chuyền bóng vào vị trí của Vazquez. Nói cách khác, chính Kroos là “kiến trúc sư” tạo ra bàn thắng vàng đó, giúp Real lọt vào bán kết Champions League.
 |
Đó còn là những đóng góp trực tiếp và dễ thấy. Trong phần lớn thời gian các trận đấu, Kroos chủ yếu đóng vai trò giữ nhịp, chỉ đạo các đồng đội di chuyển vào những vị trí phù hợp và tung đường chuyền đầu tiên, mở đầu một pha tấn công.
Như trong trận Đức hạ Slovakia 3-0 ở Euro 2016, Kroos là người mở đầu cho bàn thắng nâng tỷ số lên 2-0 của Mario Gomez vào phút thứ 43. Khi đó, anh cầm bóng ở khu vực giữa sân, chếch phía trái rồi chuyền cho hậu vệ trái Jonas Hector đang dâng cao. Bị cầu thủ đối phương áp sát, Hector chuyền cho Julian Draxler.
Tiền vệ cánh của Wolfburg khi đó dùng tốc độ và kỹ thuật loại bỏ hậu vệ Slovakia và chuyền ngang bằng má ngoài chân phải cho Gomez đệm bóng ghi bàn. Kroos không trực tiếp tham gia vào công đoạn cuối của pha ghi bàn đó, nhưng anh là người mở ra cánh cửa đầu tiên. Anh tạo ra không gian cho các cầu thủ tấn công của Real và tuyển Đức tung hoành.
Không chỉ kiến tạo, Kroos còn là người che chắn cho Marcelo mỗi khi cầu thủ người Brazil bỏ vị trí, dâng cao tấn công (chuyện thường xuyên). Khi hàng công Madrid mất bóng và Marcelo “cắm dùi” ở phía trên, Kroos sẽ là người đầu tiên đóng vai trò cản phá đợt phản công của đối thủ nếu bóng được dồn sang vùng không gian anh quản lý. Anh cũng hỗ trợ tương tự cho Hector ở tuyển Đức. Sau 4 năm đá ở vị trí tiền vệ trung tâm ở Real, kỹ năng phòng ngự của Kroos đã có sự tiến bộ vượt bậc.
Một vũ khí lợi hại khác giúp cầu thủ gốc Đông Đức tạo ra sự khác biệt lớn là kỹ năng đá phạt của anh. Theo Whoscored, trong 4 mùa giải khoác áo Real, Kroos có 42 đường chuyền thành bàn, trung bình hơn 10 đường chuyền/mùa. Với một cầu thủ chơi cách rất xa khung thành đối phương, đây là những con số rất đáng nể.
Phần lớn những đường chuyền thành bàn của Kroos đều xuất phát từ các quả đá phạt trực tiếp và phạt góc. Anh luôn treo bóng cực chuẩn vào vị trí thuận lợi trước khung thành đối phương để tiền đạo đánh đầu ghi bàn.
Cả thế giới đã được chứng kiến tài đá phạt của Kroos ở World Cup 2014. Năm đó, đội tuyển Đức ghi 4 bàn thắng từ những quả đá phạt góc và phạt trực tiếp. Và tất cả đều xuất phát từ cái chân phải đáng sợ của Kroos. Tại Euro 2016, bàn thắng đầu tiên của Đức, do trung vệ Shkodran Mustafi ghi, cũng từ một cú đá phạt trực tiếp của Kroos.
Theo trang The Real Champs, trong một cuộc phỏng vấn hồi năm ngoái, Kroos được hỏi về lối đá của anh. Nhà báo vặn: “Người ta nói anh là một người khô khan và lặng lẽ. Anh thấy thế nào?”. Ngôi sao 28 tuổi trả lời: “Có lẽ mọi người đánh giá tôi qua lối chơi của tôi. Tôi không phải là cầu thủ chơi bóng ngoạn mục, mà là một cầu thủ thích kiểm soát trận đấu như kiểm soát một trò chơi”.
“Sẽ hiếm khi thấy tôi thực hiện những pha bóng tuyệt đẹp trong vùng cấm địa đối phương. Cách chơi của tôi thực ra khá đơn giản. Nhưng để chơi bóng trông một cách đơn giản là điều rất khó và nhiều người không nhận ra điều đó. Vì vậy, tôi hiếm khi là trung tâm của sự chú ý”, anh giải thích.
Chính Johan Cruyff cũng từng khẳng định chân lý đó: “Bóng đá rất đơn giản, nhưng chơi bóng đơn giản là rất khó”. Kroos chơi bóng đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả. Nhưng ở thời đại của Ronaldo và Lionel Messi, phần lớn người xem bóng đá chỉ quan tâm tới bàn thắng.
Đến mức mà không ít cổ động viên cho rằng Ronaldo giỏi hơn Messi dù siêu sao người Bồ Đào Nha là trung phong thuần túy, chỉ làm một nhiệm vụ duy nhất là đưa bóng vào lưới đối phương, trong khi thiên tài người Argentina có tầm ảnh hưởng như cả một hàng công, làm tất cả từ khởi phát tấn công, tạo khoảng trống, chuyền bóng tạo cơ hội cho đến dứt điểm thành bàn.
Đến Messi còn không được đánh giá đúng mức, vậy thì cũng dễ hiểu khi phần lớn cổ động viên ít để ý đến những ngôi sao thầm lặng như Kroos, kiến trúc sư xây đường mở lối để hàng công ghi bàn. Nhưng đối với Kroos, có lẽ đó không phải là vấn đề đáng quan tâm.
Bởi như phóng viên báo Tây Ban Nha AS Juanma Trueba nhận xét: “Kroos không thích nổi bật. Anh ấy không khoe khoang những gì mình làm được. Và đó là điều các cổ động viên yêu thích. Kroos sẽ chơi ở đây (Real) cho đến những ngày cuối cùng của sự nghiệp”. Sự tôn vinh của giới chuyên môn, như cách Bild tôn vinh Kroos, chính là phần thưởng xứng đáng dành cho anh.
Và ở World Cup 2018, chúng ta sẽ lại có cơ hội chiêm ngưỡng kiến trúc sư Kroos thầm lặng mở cửa cho những bàn thắng của đội tuyển Đức. Với Kroos ở đỉnh cao phong độ, Die Mannschaft hoàn toàn có thể tin tưởng vào cơ hội bảo vệ cúp vàng.
 |
