Từ năm 2019 đến nay, Quỹ Đổi mới Sáng tạo VinIF thuộc Tập đoàn Vingroup đã đóng góp 6 triệu USD cho các chương trình học bổng và đào tạo nhằm xây dựng thế hệ tương lai của khoa học - công nghệ Việt Nam. Hơn hết, tư duy hỗ trợ của VinIF đã tạo nên những thay đổi tích cực trong việc đầu tư vào môi trường nghiên cứu.
Tạo bệ phóng cho nhà khoa học Việt
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong giai đoạn 2018-2025, Việt Nam cần bổ sung 36.000 giảng viên có trình độ tiến sĩ. Từ nay đến năm 2030, số lượng tiến sĩ còn thiếu là 7.300 người.
Bắt đầu triển khai từ năm 2019, Quỹ VinIF đã thúc đẩy đồng loạt nhiều chương trình học bổng như học bổng thạc sĩ, tiến sĩ trị giá 120 triệu đồng/năm, học bổng nghiên cứu sinh 150 triệu đồng/năm. Không chỉ hướng đến đối tượng là các cá nhân nghiên cứu khoa học, VinIF còn kết nối với nhiều viện nghiên cứu, trường đại học tại Việt Nam nhằm hỗ trợ nguồn lực tài chính, công nghệ, mạng lưới tri thức và chuyên gia cho cơ sở đào tạo.
 |
| Qua ba năm, VinIF tài trợ tổng cộng 6 triệu USD để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cho Việt Nam. |
Qua các năm, bộ tiêu chí và khung chương trình luôn được VinIF bổ sung, cập nhật để tiếp tục hoàn thiện và đáp ứng những yêu cầu mới của khoa học thế giới. Bên cạnh đó, quỹ chú trọng khâu thẩm định và sàng lọc. Ứng viên phải đáp ứng các tiêu chuẩn khoa học quốc tế, có ít nhất 2 bài báo đăng trên các ấn phẩm thuộc danh mục tạp chí SCIE/SSCI và có nhà khoa học uy tín bảo trợ, hợp tác.
Cách làm này tương tự các tổ chức uy tín của nước ngoài như Quỹ Humboldt (Đức), Sloan, Fulbright (Mỹ) và Simons (Canada), nhằm đảm bảo kinh phí tài trợ được sử dụng hiệu quả, tới đúng người và đúng mục đích.
GS.TS Nguyễn Hải Nam - Hiệu trưởng trường Đại học Dược Hà Nội - khẳng định: “Chính sách tài trợ của VinIF đang đi rất đúng hướng và nhận được sự đồng thuận chung của các nhà khoa học”.
 |
| GS.TS Nguyễn Hải Nam - Hiệu trưởng trường Đại học Dược Hà Nội - nhận định về chính sách tài trợ học bổng của VinIF. |
Với nguồn kinh phí lớn, VinIF chú trọng đầu tư dài hạn, liên tục và bài bản. Trong ba năm đồng hành cùng các học viên, nghiên cứu sinh cả nước, chỉ tính riêng học bổng thạc sĩ và tiến sĩ, quỹ đã trao tổng cộng 753 suất học bổng, tương đương 102 tỷ đồng. Ngoài ra, quỹ dành gần 30 tỷ đồng đầu tư cho các chương trình hợp tác đào tạo thạc sĩ khoa học dữ liệu. Tổng mức tài trợ của VinIF đến nay khoảng 132 tỷ đồng (tương đương khoảng 6 triệu USD).
Chia sẻ tại lễ công bố và sơ kết hai năm các chương trình học bổng và đào tạo, GS Vũ Hà Văn - Giám đốc Khoa học VinIF và VinBigData - nói: “Từ những nỗ lực bền bỉ của VinIF, một mạng lưới trí thức trẻ, đa dạng lĩnh vực dần hình thành và được kỳ vọng trở thành nguồn lực tinh hoa kiến tạo đất nước”.
PGS.TS Huỳnh Quyết Thắng, Hiệu trưởng trường Đại học Bách khoa Hà Nội, cho biết các nhóm nghiên cứu được tài trợ đều thu hút nhiều sinh viên giỏi vào làm việc. Nhờ đó, các công bố nghiên cứu khoa học ở trường, viện đã tăng rõ rệt về cả số lượng lẫn chất lượng.
Trong thời đại của khoa học liên ngành, mạng lưới kết nối trí thức với sự tham gia của các nhà khoa học - trường đại học - viện nghiên cứu và doanh nghiệp là bệ phóng vững chắc để khoa học Việt Nam tiến xa và bền vững.
Ươm mầm tư duy đột phá
VinIF là một trong số những quỹ tư nhân hiếm hoi tại Việt Nam quan tâm toàn diện tới giáo dục sau đại học. Theo GS.TS Phùng Hồ Hải, Viện trưởng Viện Toán học (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), ý nghĩa của Quỹ đổi mới sáng tạo Vingroup không nằm ở số lượng học bổng hay số lượng đề tài do quỹ tài trợ, mà nằm ở phương thức tài trợ.
Điểm đặc biệt trong cách làm của VinIF ở chỗ quỹ nhận thấy giá trị thật sự của người làm khoa học, coi học viên hay nghiên cứu sinh là nguồn nhân lực cần được trả lương hoặc học bổng. Bên cạnh đó, thạc sĩ, tiến sĩ hay nghiên cứu sau tiến sĩ cũng là một nghề chứ không đơn thuần là chuyện đi học.
“Ở Mỹ, đi học sau đại học được xem như một công việc toàn thời gian, người học chỉ chuyên tâm nghiên cứu và được nhận trợ cấp từ chính phủ hoặc doanh nghiệp. Tại Việt Nam chưa có nhiều tư duy đó, dẫn đến chất lượng không đảm bảo. Sự khác biệt ấy dẫn tới khác biệt về chất lượng đào tạo” - GS Vũ Hà Văn cho hay.
 |
| Tư duy tài trợ của VinIF tạo nên những thay đổi tích cực tới môi trường và văn hóa nghiên cứu trong nước. |
Thay đổi trong tư duy đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ và sau tiến sĩ, VinIF trở thành “người đỡ đầu” cho không ít nhà khoa học trẻ. Đồng hành cùng quỹ, anh Dương Tiến Anh, tiến sĩ dược học 27 tuổi - người sở hữu 4 bằng sáng chế và 14 công bố trên tạp chí quốc tế chuẩn ISI - thấy rõ tác động của học bổng đối với sự nghiệp nghiên cứu của mình.
Nhờ sự hỗ trợ, anh đã hoàn thành chương trình học sớm một năm và có cơ hội tham gia Hội nghị khoa học công nghệ tuổi trẻ ngành y tế lần thứ XX vào cuối tháng này. "Học bổng của VinIF giúp tôi thay đổi cái nhìn về nghiên cứu khoa học và việc học tiến sĩ. Chuyên tâm làm khoa học, tôi có thể sống được bằng nghề, phát huy tối đa năng lực bản thân để tạo ra những nghiên cứu có ích cho xã hội", Tiến Anh chia sẻ.
Tư duy và hướng đi mới mẻ của VinIF không chỉ tháo gỡ gánh nặng tài chính cho các nhà khoa học, mà còn làm thay đổi môi trường và văn hóa nghiên cứu trong nước. Từ đó, quỹ góp phần tạo tiền đề để những doanh nghiệp, quỹ tư nhân khác cùng tham gia thúc đẩy sự phát triển bền vững của khoa học - công nghệ Việt Nam.
Bình luận