'Viettel giảm nghèo bằng hệ sinh thái, luôn đi từng ngõ, gõ từng nhà'

Ngày 27/12/2008, Chính phủ ban hành Nghị quyết 30A/2008/NQ-CP về chương trình hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo. Mục tiêu đến năm nay, các huyện có thể sánh ngang với đơn vị hành chính cùng cấp khác trong khu vực. Các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước lớn được giao “đỡ đầu” huyện nghèo.

Trong đó, Viettel phụ trách 3 huyện: Bá Thước, Mường Lát (Thanh Hóa) và Đắk Rông (Quảng Trị). Thiếu tướng Hoàng Công Vĩnh chia sẻ, việc thực hiện chương trình giảm nghèo bền vững đạt kết quả tốt nhờ đội ngũ cán bộ, công nhân viên tập đoàn luôn bám sát từng thôn bản, hiểu hoàn cảnh mỗi nóc nhà để giúp chính sách thiết thực, hiệu quả hơn.

3 khác biệt trong cách giảm nghèo với 30A của Viettel

- Khi bắt tay vào thực hiện chương trình 30A do Chính phủ giao, cách làm của Viettel có gì khác biệt?

- Đầu tiên, chúng tôi phát huy thế mạnh viễn thông, giúp các huyện đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững. Tập đoàn ưu tiên phát triển viễn thông ở 3 huyện nghèo, vốn nằm ở khu vực vùng sâu, vùng xa, địa hình khó tiếp cận mà nếu đặt mục tiêu lợi nhuận thì không ai làm. Các khoản đầu tư do tập đoàn thực hiện bổ sung, không tính vào ngân sách thực hiện chương trình 30A.

Chúng tôi xác định, viễn thông có thể nâng cao nhận thức và khả năng tiếp nhận thông tin, đảm bảo liên lạc thông suốt của người dân, các cấp lãnh đạo, từ thôn, bản đến xã, huyện, tỉnh. Thứ hai, chương trình thực hiện theo kế hoạch điều chỉnh qua từng năm. Thứ ba, chúng tôi thực hiện với nguyên tắc “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, đảm bảo sát thực tiễn và điều chỉnh ngay khi cần thiết.

- Vì sao Viettel lại chọn cách điều chỉnh theo từng năm thay vì lên kế hoạch tổng thể cho cả chương trình 30A?

- Năm đầu tiên bắt tay vào thực hiện, chúng tôi mua bò về các huyện và cho chăn thả tập trung. Tuy nhiên, hình thức này không phát huy hiệu quả và chúng tôi quyết định ngừng triển khai. Những cuộc họp với từng huyện sau mỗi năm giúp chúng tôi rút kinh nghiệm, lập kế hoạch thiết thực và hiệu quả hơn cho năm kế tiếp.

Thực tế, việc lên kế hoạch và đánh giá theo từng năm giúp chương trình 30A của tập đoàn sát với từng địa phương, bởi mỗi vùng sẽ khác nhau. Chính sự thiết thực, hiệu quả của phương pháp này hỗ trợ người dân hưởng lợi lớn.

Tập đoàn thay đổi kế hoạch từng năm để đảm bảo phù hợp với nhu cầu thực tiễn.

Bên cạnh đó, để hoạt động hỗ trợ không chồng chéo với các chương trình xoá đói giảm nghèo khác của Nhà nước, chúng tôi xây nhà bán trú dân nuôi, đưa bò về từng hộ gia đình, hỗ trợ xây nhà toàn diện… và người Viettel trực tiếp thực hiện kế hoạch.

- Thực hiện một chương trình xóa đói giảm nghèo kéo dài đến 10 năm, khó khăn lớn nhất khi làm 30A là gì?

- Ngay từ đầu, chúng tôi xác định đây là chương trình dài hạn. Xóa đói giảm nghèo bền vững không chỉ làm trong ngày một, ngày hai. Khó khăn lớn nhất không phải kinh phí mà phải để địa phương, người dân đồng lòng với tập đoàn. Ngoài ra, việc tính toán để đồng tiền đưa xuống hiệu quả, giúp người dân được hưởng lợi cao nhất cũng không dễ dàng.

Nếu đưa tiền xuống không đúng cách, dân có thể tiêu hết. Đời sống khó khăn, nhu cầu trước mắt như gạo, thịt, rượu luôn hiện hữu. Để đồng tiền hiệu quả, tránh thất thoát, ý nghĩa luôn là bài toán khó.

Hệ sinh thái giảm nghèo của Viettel

- Như ông chia sẻ, việc giảm nghèo bền vững thường mâu thuẫn với mục tiêu ngắn hạn của người dân. Tập đoàn giải quyết vấn đề này thế nào?

- Chúng tôi muốn giải quyết vấn đề từ gốc rễ. Vì thế, chúng tôi đầu tư vào những hạng mục dài hạn, từ trường học, bán trú dân nuôi, y tế, dân sinh đến cây trồng, hướng dẫn trồng trọt phù hợp tiềm năng từng địa phương. Ngoài ra, chúng tôi tổ chức đào tạo công nghệ thông tin, cung cấp trang thiết bị, cấp tiền để những người thuộc diện cử tuyển được đào tạo chuyên ngành y tá, bác sĩ…

Tập đoàn xây dựng hệ sinh thái giảm nghèo chứ không phải vài biện pháp. Các hạng mục đều cần được đồng bộ.

- Lý do nào khiến Viettel xây dựng hệ sinh thái giảm nghèo trong chương trình 30A - hướng đi hoàn toàn khác cách làm thông thường?

- Xuất phát từ chính lợi thế của tập đoàn với đội ngũ cán bộ nhân viên trên địa bàn 3 huyện, phần nhiều trong đó là con em các hộ tại đây nên lợi thế càng lớn. Người từng ở thôn bản giúp chúng tôi hiểu rõ nhu cầu người dân, giám sát hoạt động chặt chẽ.

Bên cạnh đó, tập đoàn có thể phủ sóng viễn thông đến 3 huyện này, gắn kết địa bàn dễ dàng và sâu sát tới từng nóc nhà. Đây là điều không dễ có khi thực hiện chương trình 30A ở những huyện rất nghèo miền núi. Ngân sách đầu tư cũng không cần thuộc chương trình 30A mà vẫn có tác động giảm nghèo tích cực.

Cán bộ nhân viên tạo thế mạnh để thực hiện thành công chương trình.

- Chẳng hạn Đắk Rông có làng Thanh Niên, chúng tôi đến tận nơi để phối hợp. Tập đoàn trang bị kiến thức, máy tính, đường truyền Internet tốc độ cao giúp người dân tự tìm hiểu kiến thức. Rõ ràng, không ai túc trực mọi lúc để tư vấn, nhưng có thể hướng dẫn cách tìm thông tin, giống như đưa chiếc cần câu thay vì con cá.

- Trong quá trình thực hiện các giải pháp xây dựng hệ sinh thái giảm nghèo, vấn đề khó nhất gặp phải là gì?

- Trong một cuộc họp với TW, tôi chia sẻ cách làm khác biệt nên rất cần sự đồng hành sát sao của cả hệ thống chính trị. Đây là cái khó, còn tiền và nhân lực không phải vấn đề của chúng tôi.

Ví dụ, chúng tôi muốn phát bò cho từng hộ dân nghèo nhưng khi kiểm tra theo danh sách đưa lên, nhiều gia đình khá giả vẫn nằm trong diện nhận. Chúng tôi kiên quyết không chịu, bởi làm sơ sài có thể gây bất bình lớn.

Tuy nhiên, cũng có địa phương làm rất tốt. Họ tổ chức họp thôn để bình bầu gia đình xứng đáng được nhận. Danh sách đúng thực tế khi xuống kiểm tra. Với nơi tư duy lãnh đạo tốt, ý thức người dân tiến bộ thì xóa đói giảm nghèo sẽ nhanh hơn.

Niềm vui với 30A

- Trong suốt hành trình, ông có thể chia sẻ những kỷ niệm nhớ nhất?

- Kỷ niệm thì nhiều lắm. Lo lắng có, vui mừng cũng có. Một lần, chúng tôi đi khảo sát xã ở huyện Đắk Rông. Sau thời gian họp, tôi vẫn không biết ai là chủ tịch xã cho đến khi đứng lên giới thiệu.

Ở chính xã đó, tôi được đưa tới ngôi nhà gần ủy ban. Bố mẹ đi làm hết, chỉ còn bà lão nuôi 5 đứa cháu. Họ khó khăn đến mức không có tiền mua gạo. Lúc đó, tôi rút hết tiền túi cho mấy bà cháu, xuống tận nơi mới thấy nhiều người khổ lắm.

Tuy nhiên, tôi vẫn nhớ những kỷ niệm rất vui. Chúng tôi đầu tư trạm xá hiện đại, trang bị nhiều dụng cụ chăm sóc y tế tại xã nghèo của Đắk Rông. Tôi thấy trạm xá có đến 2 bác sĩ khi xuống. Người dân đến điều trị đều phấn khởi.

Chính phủ rất quan tâm đến xã nghèo vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc, phân công bác sĩ tới phụ trách trạm xá. Sự quan tâm ấy kết hợp với đầu tư của Viettel đã phát huy hiệu quả lớn. Ngay cả vùng nông thôn miền xuôi, không có trạm xá nào trang bị hiện đại với 2 bác sĩ và đội ngũ y tá như vậy. Điều này thực sự làm tôi rất vui.

Tập đoàn đầu tư trạm xá hiện đại tại xã nghèo.

Chúng tôi cũng xây nhà bán trú dân nuôi, làm chỗ ở tập trung cho các cháu đi học. Thay vì ở túp lều tạm bợ bên sườn đồi, nhà bán trú với giường tầng, nhà tắm, nhà vệ sinh mang đến điều kiện ăn ở tốt, việc học khởi sắc hơn.

Chúng tôi không tham gia xây trường vì đường xá, cầu cống, trường trạm nằm trong chương trình của Chính phủ. Tuy nhiên, nhà ở bán trú của các cháu chưa có thì mình làm. Điều này rất thiết thực.

- Nhìn lại quá trình thực hiện chương trình 30A, tập đoàn rút ra bài học gì cho các chương trình từ thiện ở nơi khác?

- Chương trình xóa đói giảm nghèo bền vững của Chính phủ rất tốt và còn tiếp tục với các giai đoạn khác. Khi làm chương trình 30A, chúng tôi chọn đi vào bản chất, giải quyết nhu cầu từng địa phương. Đôi khi cách làm có rắc rối, nhưng chúng tôi vẫn tìm cách triển khai vì lợi ích người dân.

Làm xóa đói giảm nghèo, tiền quan trọng nhưng cách làm mới thực sự quyết định hiệu quả. Nhờ đội ngũ cán bộ công nhân viên, cộng tác viên trên địa bàn, chúng tôi có thể triển khai hiệu quả các trương trình. Người Viettel làm tận nơi, đó là điều quan trọng.