Dành khoảng 7 phút phát biểu trước Quốc hội trong phiên thảo luận kinh tế - xã hội, đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) nhấn mạnh đến khoảng cách về thu nhập của Việt Nam với thế giới ngày càng chênh lệch. Ông lưu ý, nếu cứ như hiện nay, nguy cơ tụt hậu với Việt Nam là hiện hữu.
30 năm đủ để Nhật Bản, Hàn Quốc hóa rồng, hóa hổ
Theo Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách, cách đây hơn 30 năm, khi bắt đầu đổi mới, mở cửa, Việt Nam có GDP bình quân đầu người 100 USD thì thế giới bình quân là hơn 4.000 USD/người. Đến 2017, Việt Nam khoảng 2.385 USD thì thế giới khoảng 10.700 USD; năm 2018 Việt Nam khoảng 2.590 thì thế giới khoảng 11.000 USD/người.
 |
| Đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ). Ảnh: Minh Quân. |
“Tăng trưởng của Việt Nam là nhanh, bình quân 7%/năm trong hơn 20 năm, giai đoạn này thấp hơn 7% nhưng vẫn là cao so với khu vực và thế giới. Tuy nhiên, xét về số tuyệt đối thì GDP của thế giới ngày một cách xa so với Việt Nam”, ông nói.
Theo đại biểu Hàm, cách đây 30 năm, GDP bình quân đầu người của thế giới hơn Việt Nam 3.900 USD/người, nhưng đến nay khoảng cách đã là hơn 8.000 USD. Con số này đã tăng gấp đôi và khoảng cách vẫn tăng qua các năm. Năm 2017 khoảng cách là khoảng 8.300 USD; đến năm 2018 khoảng 8.400 USD.
Nói cách khác, Việt Nam đi được nhiều bước, có lúc tốc độ tăng trưởng cao vào tốp đầu của khu vực và thế giới, song đó là những bước ngắn, nên vẫn tụt hậu so với nhiều quốc gia khác trên thế giới dù bước chậm, nhưng lại đi được những bước dài hơn.
“30 năm là khoảng thời gian để nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản… hóa rồng, hóa hổ nhưng 30 năm qua, chúng ta tăng trưởng nhanh mới chỉ là quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Việt Nam chưa hóa rồng, hóa hổ”, ông nói.
Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhấn mạnh số liệu cho thấy Việt Nam đang tụt hậu ngày càng xa hơn về kinh tế. Nguy cơ này Đảng đã chỉ ra từ nhiều năm trước, nhưng vẫn là nguy cơ thường trực, khó khắc phục, cần có đột phá để thay đổi. Đồng thời, nếu không khắc phục được bất cập mà Chính phủ đã chỉ rõ trong báo cáo, thì Việt Nam có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Và thực ra cùng thời kỳ phát triển, để vượt qua bẫy thu nhập trung bình, tốc độ tăng trưởng của Hàn Quốc bình quân từ 8 đến 10%/năm.
3 vấn đề cốt lõi để bứt phá
Đại biểu Hàm cũng chỉ ra trong điều kiện thế giới và khu vực hiện nay có nhiều biến động, khó lường. Các nước lớn có thể thỏa hiệp khi đặt lợi ích mà bỏ qua lợi ích của nước khác; chủ nghĩa bảo hộ đang có xu hướng quay lại; trong quan hệ đa phương, song phương các quốc gia đều tính toán kỹ để bảo đảm lợi ích của quốc gia mình.
Do đó, việc tận dụng, hưởng lợi từ chia sẻ công nghệ cốt lõi, thành tựu khoa học vượt trội của các nước để đi tắt, đột phá, vươn nhanh ngày càng khó khăn. Việc bứt phá về tăng trưởng, việc thoát khỏi vị thế gia công, lắp ráp ngày càng nhiều trở ngại. Giải pháp của Chính phủ đưa ra là đầy đủ và toàn diện nhưng với nội lực, bối cảnh như vậy cần có mũi nhọn đột phá trọng tâm để thoát khỏi nguy cơ tụt hậu và rơi vào bẫy thu nhập trung bình.
"Tôi cho rằng có ba vấn đề cốt lõi cần dành nguồn lực, thực hiện bằng được để tăng trưởng theo chiều sâu đó là trình độ lao động; phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo”, ông nói.
 |
Đại biểu Phú Thọ cho rằng chỉ có nâng cao trình độ lao động và đẩy mạnh ứng dụng khoa học mới có thể tăng trưởng theo chiều sâu. Nhưng để làm được cần đổi mới mạnh mẽ, gắn giáo dục, đào tạo với yêu cầu của thực tiễn, nhu cầu của doanh nghiệp; có giải pháp thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ.
“Chỉ có đổi mới sáng tạo mới tạo ra giá trị gia tăng đột phá và có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu” ông nói.
Để đổi mới sáng tạo, đại biểu đề xuất cần phải có kênh, nguồn vốn, chính sách cho khởi nghiệp sáng tạo và phải chấp nhận rủi ro. Theo thống kê chỉ có khoảng 6% ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo thành công còn 94% là thất bại. Tuy nhiên, nếu thành công thì mang lại lợi ích và giá trị gia tăng rất lớn.
"Ba vấn đề không mới, đã được minh chứng ở nhiều quốc gia, quan trọng là triển khai thực hiện", ông chia sẻ.
Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhấn mạnh tụt hậu về kinh tế, nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình là do chưa đột phá thành công các vấn đề cốt lõi của tăng trưởng theo chiều sâu và là căn nguyên dẫn đến chúng ta tăng trưởng nhanh nhưng chưa hóa rồng, hóa hổ.
Loại bỏ yếu tố FDI để đo đếm đời sống người dân
Vấn đề thứ hai, đại biểu Hàm cho rằng đời sống của nhân dân, thực lực của nền kinh tế tăng nhanh nhưng chưa cùng với tốc độ tăng trưởng. Do đó, ông đề xuất cần có chỉ tiêu pháp lệnh để nhận rõ vấn đề này.
Hiện nay, độ mở của nền kinh tế rất lớn, kim ngạch xuất, nhập khẩu khoảng 200% GDP, xuất siêu nhiều năm nhưng người hưởng lợi đa số là doanh nghiệp FDI vì các doanh nghiệp này chiếm khoảng 70% giá trị xuất khẩu, phần hưởng lợi đó được tính trong tổng GDP của Việt Nam nên cần phải loại trừ yếu tố này mới nhìn nhận phù hợp thực lực của nền kinh tế và thu nhập của người dân.
 |
Theo đại biểu, việc thu hút FDI một cách chọn lọc là cần thiết. Tuy nhiên, cần bổ sung thêm chỉ tiêu đánh giá để nhìn nhận sát đúng hơn tình hình và có giải pháp phù hợp.
“Đề nghị Quốc hội ngoài việc giao chỉ tiêu GDP (tổng sản phẩm nội địa) như trước đây cần giao thêm chỉ tiêu GNI “thu nhập quốc dân” để phản ánh nội lực thực sự của nền kinh tế, thu nhập của người dân”, ông nói.
