Công dân Việt Nam khi ra nước ngoài có thể gặp phải những tình huống khẩn cấp như động đất, thiên tai, khủng bố, tranh chấp pháp lý, bị mất visa, mất hộ chiếu, bị lừa đảo, bị bắt giữ,… mà không thể tự giải quyết được.
Lúc này, công dân cần có sự hỗ trợ của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước đó để bảo vệ quyền lợi.
Từ năm 2007, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định thành lập Quỹ bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài, với nguồn kinh phí hàng năm được nhà nước phê duyệt.
Ngoài ra, nhà nước cũng đã ký kết và tham gia Công ước Viên 1961 về quan hệ ngoại giao, Công ước Viên 1963 về quan hệ lãnh sự nhằm đảm bảo sự phối hợp, hỗ trợ của các nước thành viên trong công tác bảo hộ công dân.
 |
| Nghi phạm Đoàn Thị Hương rời tòa án Sepang, bang Selangor, Malaysia sau khi nghe đọc cáo trạng vào ngày 1/3. Ảnh: AP. |
Trường hợp công dân bị bắt, giam, giữ, bị tù ở nước ngoài là hoàn cảnh cần bảo hộ khẩn cấp.
Tuy nhiên, theo Cục Lãnh sự, cơ quan đại diện không thể thực hiện những việc như: tiến hành điều tra tội phạm; can thiệp vào tiến trình tư pháp hoặc yêu cầu nhà chức trách sở tại thả công dân bị bắt; hành động thay thế luật sư.
Về nguyên tắc chung, những giúp đỡ mà Cơ quan Đại diện có thể làm bao gồm:
- Tiến hành thăm lãnh sự nếu công dân có yêu cầu trong trường hợp bị bắt, bị giam giữ hoặc bị tù;
- Giúp cung cấp danh sách, địa chỉ bệnh viện, luật sư;
- Giúp liên hệ với gia đình, người thân, bạn bè trong nước nếu bị bắt giữ; giúp thuê luật sư (với điều kiện bản thân hoặc gia đình chịu chi phí);
- Giúp can thiệp khi công dân VN bị giam giữ trong điều kiện phi nhân đạo (Bị tra tấn, đánh đập, ốm đau không được khám, chữa bệnh);
- Giúp thông báo cho gia đình, người thân bạn bè trong trường hợp công dân bị chết;
- Giúp hồi hương công dân bị ốm đau, bị tai nạn hoặc đưa thi hài người chết về nước với chi phí của gia đình, người thân, bạn bè người đó,....
Sáng 1/3, sau khi hết thời hạn tạm giữ 14 ngày, các nghi phạm trong vụ sát hại công dân Triều Tiên Kim Chol, trong đó có công dân Việt Nam Đoàn Thị Hương, đã được đưa ra Tòa án quận Sepang, bang Selangor, Malaysia để nghe công tố viên đọc bản luận tội.
Bản tin Bảo hộ công dân của Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã có mặt để bảo vệ các quyền lợi hợp pháp cho công dân Đoàn Thị Hương tại phiên tòa.
Ngày 2/3, đại diện Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao đã có cuộc gặp với gia đình công dân Đoàn Thị Hương để giải thích tiến trình tố tụng của vụ án và hướng dẫn gia đình về việc hỗ trợ pháp lý cho Đoàn Thị Hương theo đúng quy định của pháp luật nước sở tại và thông lệ quốc tế.
Trước đó, Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao đã thông báo cho gia đình công dân Đoàn Thị Hương về việc thăm lãnh sự và sức khỏe của Đoàn Thị Hương.
Cổng thông tin điện từ của Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng khẳng định Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đang tiếp tục triển khai các biện pháp bảo hộ công dân trong phạm vi thẩm quyền để bảo đảm tiến trình tố tụng diễn ra công bằng, khách quan, không phân biệt đối xử,
Đồng thời, Đại sứ quán cũng sẽ đảm bảo mọi quyền lợi hợp pháp của công dân Việt Nam, trong đó có việc hỗ trợ tìm luật sư phù hợp với quy định pháp luật của nước sở tại.
