Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 28 - 29 diễn ra tại Vientiane, Lào, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN+1 với Trung Quốc lần thứ 19 vào sáng 7/9.
Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc 19 cũng là hội nghị kỷ niệm 25 năm quan hệ đối thoại giữa hai bên. Các nhà lãnh đạo bày tỏ vui mừng quan hệ ASEAN - Trung Quốc trong 25 năm qua đã có nhiều bước tiến quan trọng, mang lại lợi ích cho cả hai bên và khu vực.
Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN với kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 346,4 tỷ USD và là nhà đầu tư lớn thứ 4 vào ASEAN với mức đầu tư đạt 8,2 tỷ USD trong năm 2015. Hai bên nhất trí tiếp tục đẩy mạnh hợp tác thương mại, đầu tư hướng tới mục tiêu kim ngạch thương mại 1.000 tỷ USD và đầu tư 150 tỷ USD vào năm 2020.
Trung Quốc cũng là nước có lượng du khách đông nhất đến ASEAN. Hai bên cũng thống nhất tăng cường hợp tác về quản lý thiên tai, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu, y tế, giáo dục, quản lý nguồn nước, ứng phó với khủng bố, tội phạm mạng, buôn người, ma túy...
 |
| Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng lãnh đạo các nước ASEAN và Trung Quốc tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 19 ở Vientiane, Lào. Ảnh: TTXVN. |
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, mong muốn tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ với ASEAN; triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động ASEAN - Trung Quốc giai đoạn 2016-2020 và các cơ chế đã có như Mekong - Lan Thương...
Các nước ASEAN khẳng định coi trọng quan hệ với Trung Quốc với vai trò là một trong những đối tác quan trọng nhất của ASEAN cũng như vị trí, vai trò chiến lược của Trung Quốc; ghi nhận quan hệ hợp tác sâu rộng với Trung Quốc trong nhiều lĩnh vực; mong muốn thúc đẩy giải quyết một số vấn đề chung như khủng bố, môi trường, biến đổi khí hậu, ủng hộ sáng kiến của Trung Quốc thúc đẩy “Một vành đai, một con đường,” thành lập Ngân hàng Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB).
Về Biển Đông, các nhà lãnh đạo ASEAN khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông. ASEAN nhận định đây là vấn đề quan hệ mật thiết với hòa bình và ổn định của cả khu vực và thế giới cũng như quan hệ giữa ASEAN với Trung Quốc và các đối tác.
Hai bên khẳng định lại các nguyên tắc chung như kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực. Hai bên cũng khẳng định sự cần thiết của việc tăng cường đối thoại và hợp tác nhằm duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông, thực hiện hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và sớm ký kết Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) vì lợi ích chung.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá quan hệ ASEAN - Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ, mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên và hiện là nhân tố quan trọng hàng đầu đối với hòa bình, an ninh và thịnh vượng trong khu vực. Thời gian tới, hai bên cần coi trọng tăng cường nền tảng của quan hệ ASEAN - Trung Quốc, nhất là sự tin cậy chính trị và lòng tin chiến lược; đẩy mạnh hợp tác toàn diện và thực chất, giải quyết mọi khác biệt và tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Thủ tướng cũng khẳng định Việt Nam coi trọng quan hệ với Trung Quốc và sẽ làm hết sức mình hợp tác cùng các nước ASEAN làm cho quan hệ ASEAN - Trung Quốc khởi sắc, thực chất, hiệu quả hơn, tin cậy hơn, đóng góp tích cực cho hòa bình và phát triển thịnh vượng của khu vực và trên thế giới.
Về những diễn biến gần đây, Việt Nam mong rằng ASEAN và Trung Quốc cùng hướng tới một giai đoạn mới vì hòa bình, hợp tác và phát triển, xử lý thỏa đáng các vấn đề đặt ra. Theo đó, các bên cần kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình, thúc đẩy đàm phán sớm đi đến kết quả thực chất, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý; nghiêm chỉnh thực hiện DOC và sớm đạt COC.
Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố chung Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN - Trung Quốc; Tuyên bố chung về áp dụng Bộ Quy tắc ứng xử để tránh va chạm bất ngờ trên biển ở Biển Đông; Tài liệu hướng dẫn vận hành đường dây nóng giữa Quan chức Cao cấp của các Bộ Ngoại giao ASEAN và Trung Quốc về ứng phó với các sự cố khẩn cấp trên biển và Tuyên bố chung về hợp tác năng lực sản xuất.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh các kết quả đạt được đồng thời đề nghị hai bên phấn đấu hoàn tất COC ngay trong năm 2017, nhân dịp kỷ niệm 15 năm ký DOC (2002) và 50 năm thành lập ASEAN.
