Những cuộc hành trình tới những nơi xa xôi của vũ trụ, chứng kiến những khung cảnh ngoạn mục trong không gian liên sao như trong Star Trek, hay những chuyến du hành thời gian như trong Back to the Future đã, đang và chắc chắn sẽ vẫn thu hút được sự thu hút của hàng triệu người trên khắp thế giới. Đề tài khoa học viễn tưởng vẫn luôn được khai thác suốt cả thế kỷ qua bởi những tác giả văn học hay những nhà làm phim.
Thế nhưng giữa "khoa học" và "viễn tưởng" vẫn luôn tồn tại song song những điểm chung và những ranh giới. Và có một thực tế thú vị cũng như đáng nói tới là những bộ phim hay những tiểu thuyết viễn tưởng thành công nhất đa phần đều là những tác phẩm biết sử dụng hài hòa những điểm chung và hạn chế được sự vi phạm ranh giới đó.
Trong cuốn sách "Vật lý của những điều tưởng chừng bất khả" (Physics of the Impossible), bạn có thể tìm thấy những thông tin và phân tích đủ chi tiết, sinh động và dễ hiểu để có được cái nhìn sâu sắc và chính xác hơn về bản chất của những định luật vật lý và những viễn cảnh công nghệ có thể tới trong tương lai.
Khác với nhiều người đôi khi lầm tưởng, những viễn cảnh của công nghệ tương lai mà chúng ta thường gọi chung là "viễn tưởng" không phải chỉ thuần túy là những ý tưởng vu vơ xuất phát từ những mơ ước hay những suy nghĩ điên rồ của các tác giả.
Trong khi một số tác phẩm viễn tưởng thực sự là những thứ vô căn cứ như vậy thì nhiều tác phẩm khác có thể cho bạn thấy được những gì mà tương lai sẽ thực sự xảy ra, dù đó có thể không phải là câu chuyện của vài hay vài chục năm tới mà có thể sẽ là hàng trăm, hàng nghìn hay thậm chí hàng triệu năm nữa. Điều này không có gì khó hiểu nếu như bạn nắm được rằng các định luật vật lý, về cơ bản, là phổ quát.
 |
| Hình ảnh trong phim khoa học viễn tưởng Star Trek. |
Điều đó có nghĩa là chúng thể hiện như nhau bất chấp không gian và thời gian. Dù ở một hành tinh xa xôi cách chúng ta hàng nghìn năm ánh sáng hay ở những thiên hà cách xa hàng tỷ năm ánh sáng đi nữa thì lực hấp dẫn vẫn tỷ lệ thuận với khối lượng hai vật và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách, hai cực nam châm trái dấu vẫn hút nhau và nguyên tố nhẹ nhất vẫn cứ là hydro bởi nó chỉ chứa một proton trong hạt nhân của mình.
Những định luật cơ bản của vật lý mà ngày nay chúng ta đã biết đều đã được chứng minh rất rõ ràng. Chúng rõ ràng tới mức người ta đã áp dụng và mang lại vô số tiện nghi mà ngày nay chúng ta sử dụng. Vì vậy, dựa trên những định luật đó, chúng ta không quá khó để ước đoán được rằng một công nghệ nào đó là có thể hay không thể trong tương lai.
Trong cuốn sách của mình, nhà vật lý Michio Kaku cho bạn biết rằng những thứ như trường lực trong Star Trek, những con tàu liên sao hay nguồn năng lượng phản vật chất là những thứ hoàn toàn có thể xảy ra trong một tương lai không quá xa.
Trong khi đó, việc du hành thời gian hay khám phá ra đa vũ trụ và tìm hiểu về các vũ trụ tồn tại song song với chúng ta sẽ là những viễn cảnh xa vời hơn rất nhiều, có thể chúng thực sự không bao giờ có thể xảy ra, cũng có thể chúng sẽ xảy ra nhưng đó sẽ là câu chuyện của hàng vạn hay thậm chí hàng triệu năm nữa. Và tất nhiên, cũng có những kịch bản viễn tưởng mà thực tế là không thể một cách đúng nghĩa, vì chúng vi phạm những nguyên lý cơ bản của vật lý - mà như bạn biết, nếu những nguyên lý đó là sai thì chúng ta đã không thể ứng dụng để có được những thành tựu ngày nay.
Michio Kaku có lẽ không phải một tác giả xa lạ với những ai yêu khoa học nói chung và vật lý nói riêng. Ông từng tham gia trong nhiều phim tài liệu khoa học và viết nhiều cuốn sách với mục đích phổ biến khoa học (chẳng hạn trước cuốn sách này thì một sách khác cũng rất hay của ông từng xuất bản tại Việt Nam là "Các thế giới song song" - Parallel Worlds).
 |
| Một trong ba cuốn sách hấp dẫn của tác giả Michio Kaku. Ảnh: ETS. |
Điều thú vị trong cách thức phổ biến của ông là ở chỗ ông thường đưa ra những giả định về tương lai, hay tối thiểu là những thứ chưa thể thực hiện ở hiện tại. Những liên tưởng giữa thực tại đã được xác nhận và những viễn cảnh chưa tới cuối cùng lại là một cách tuyệt vời để đưa đến cho người đọc những bài học vừa thú vị vừa hết sức chân thực và dễ hiểu về các định luật vật lý, về cấu trúc và sự tiến hóa của vũ trụ cùng những thành viên của nó.
Ông cũng thể hiện trong chính cuốn sách của mình một tư duy đa chiều và đời sống tinh thần phong phú. Trong khi nói về khoa học một cách hăng say, Kaku vẫn đưa vào đó những liên tưởng đa dạng về những bộ phim Star Trek, Star Wars, Back to the Future và cả những tác phẩm văn học kinh điển của Jules Verne hay Isacc Asimov.
Có một vài lần, có người đã nói với tôi rằng việc phân tích một tác phẩm dưới góc độ khoa học chính xác sẽ làm mất đi sự cuốn hút của tác phẩm. Tôi nghĩ đó là một sai lầm thật đáng tiếc. Khi được phân tích một cách vừa chính xác vừa đủ sinh động và cuốn hút, những góc nhìn khoa học sẽ khiến bạn thấy một cuốn tiểu thuyết hay một bộ phim viễn tưởng xuất sắc còn trở nên hay hơn nhiều lần, giống như khi bạn đã học được cách phân biệt âm thanh của piano, violin... cùng nhiều loại nhạc cụ khác và quay lại nghe một bản nhạc mà bạn yêu thích vậy.
"Vật lý của những điều tưởng chừng bất khả" là một cuốn sách mà theo tôi sẽ mang lại cho bạn những trải nghiệm như vậy, một cách để tiếp cận với tương lai của khoa học và công nghệ bằng một cái nhìn hết sức trực quan.
