 |
| Nếu quyết định chấm dứt hợp đồng xây dựng bức tường với các nhà thầu, chính quyền ông Biden có thể phải đối mặt với các thách thức pháp lý và chi phí chấm dứt hợp đồng. Ảnh: AP. |
Nếu quyết định ngừng xây dựng bức tường biên giới, chính quyền mới của ông Biden nhiều khả năng phải đối mặt các vụ kiện về kinh phí, đối mặt với việc bảo trì cho những phần đã hoàn thành trong 4 năm qua.
Thêm vào đó, họ cũng sẽ phải xử lý các khu đất tư nhân đã bị thu hồi để phục vụ xây dựng bức tường.
Khoảng 667 km của bức tường đã được hoàn thành trong 4 năm qua, và khoảng 568 km trong số đó là để thay thế các đoạn tường biên giới cũ, xuống cấp hoặc đổ nát. Chính quyền Trump vẫn đang nỗ lực để hoàn thành mục tiêu 450 dặm (724 km) vào cuối năm nay, với các nhà thầu làm việc suốt ngày đêm.
 |
| Chính quyền Trump đang đẩy nhanh việc xây dựng bức tường biên giới trong những ngày cuối của nhiệm kỳ. Ảnh: AP. |
Giá đắt khi phá hợp đồng
Lời hứa ngừng xây dựng bức tường của Tổng thống đắc cử Joe Biden khiến quan chức của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới (CBP) phải thảo luận về việc sẽ làm gì khi điều đó xảy ra, đặc biệt nếu nguồn ngân sách cho dự án bị cắt, theo một quan chức Bộ An ninh Nội địa.
Tường biên giới sẽ là một trong những di sản lâu dài của Tổng thống Donald Trump. Ông Trump đã thực hiện những biện pháp chưa từng có, trong đó có việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp để lấy tiền từ Bộ Quốc phòng trả cho việc xây bức tường, bất chấp sự phản đối của quốc hội.
Chính quyền Trump cũng cho phép các công ty không cần đáp ứng luật hợp đồng và môi trường để đẩy nhanh tiến độ xây dựng, cũng như mở hàng loạt vụ kiện để thu hồi đất tư nhân ở biên giới.
"Tổng thống đắc cử Biden sẽ chấm dứt cái gọi là 'tình trạng khẩn cấp quốc gia' của ông Trump và ngừng lấy tiền từ quân đội của chúng ta, cũng như ngừng các vụ kiện để chiếm đất gần biên giới của người dân Mỹ", phát ngôn viên của chiến dịch Biden cho biết.
Hồi tháng 8, ông Biden khẳng định sẽ "không có thêm mét tường nào được xây dựng với chính quyền của tôi".
Trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ Tổng thống Trump, chính quyền đã gấp rút đưa ra quy định nhập cư mới, và tiếp tục thúc đẩy chương trình nghị sự bao gồm việc xây dựng bức tường.
Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới đã bắt đầu các đàm phán về quá trình chuyển tiếp, mặc dù chưa có cuộc thảo luận chính thức nào về bức tường, theo CNN.
Một quan chức cho biết các kỹ sư của quân đội Mỹ, những người chỉ đạo và giám sát việc xây dựng bức tường, sẽ có cuộc gặp với chiến dịch Biden vào tuần tới.
Có những chi phí phát sinh từ trước khi quá trình xây dựng bắt đầu, chẳng hạn như chi phí lên kế hoạch, thu hồi đất và chi phí sản xuất các thiết bị. Nếu hợp đồng bị chấm dứt, bên vi phạm hợp đồng (ở đây là chính quyền Mỹ), có thể phải trả các khoản phí liên quan đến việc dọn dẹp, khôi phục đất vì an toàn và môi trường.
Chính phủ có thẩm quyền chấm dứt hợp đồng, nhưng họ phải trả cái giá rất đắt, theo các chuyên gia về hợp đồng.
"Các nhà thầu sẽ mong các khoản dàn xếp có lợi. Điều cuối cùng chính phủ muốn là những tranh cãi kéo dài với một nhà thầu nói rằng họ không vi phạm gì cả", ông Charles Tiefer, giáo sư về luật hợp đồng tại Đại học Baltimore, nhận định.
Trong số 46 gói thầu mà Công binh Mỹ đang thực hiện xây dựng từ ngân sách của cả Bộ Quốc phòng và Bộ An ninh Nội địa, có 37 dự án đang triển khai, 8 dự án đã hoàn thành và một dự án bị đình chỉ trong khi chờ giải quyết các tranh cãi, theo ông Raini Brunson, người phát ngôn của Quân đoàn Công binh Mỹ.
"Theo quy định, điều khoản chấm dứt cho phép chính phủ thực hiện quyền chấm dứt hợp đồng tùy ý. Tuy nhiên trong trường hợp này nhà thầu được quyền gửi yêu cầu về chi phí giải quyết chấm dứt hợp đồng", ông Brunson nói.
Ông Tiefer thì nói thêm rằng chính phủ cũng được phép chấm dứt một phần hợp đồng, nghĩa là một số phần sẽ tiếp tục trong khi các phần khác bị hoãn lại. Chi phí đền bù sẽ phụ thuộc vào quy mô của hợp đồng, và bao nhiêu phần trăm của dự án đã được hoàn thành.
 |
| Bà Pamela Rivas đứng trên khu đất thuộc sở hữu của mình ở bờ sông Rio Grande qua los Ebanos, Texas. Chính quyền Trump đang nỗ lực để thu hồi khu đất của bà nhằm phục vụ việc xây dựng bức tường. Ảnh: AP. |
Chi phí bảo trì lớn không được đề cập
Hạ nghị sĩ Dân chủ Henry Cuellar của bang Texas cho rằng về lâu dài, chi phí đền bù sẽ là phần nhỏ so với "hàng tỷ dollar bị phung phí vào một giải pháp từ thế kỷ 14", và nói thêm rằng số tiền nên được đầu tư vào công nghệ và nhân sự.
Tổng thống đắc cử, người trước đây từng ủng hộ các rào cản vật lý ở biên giới, đã cam kết sẽ đầu tư vào công nghệ và cơ sở hạ tầng để đảm bảo an ninh biên giới. Hiện tại những người ủng hộ ông cũng đồng tình với việc chấm dứt tình trạng khẩn cấp quốc gia và hướng các nguồn lực liên bang vào việc phát triển một hệ thống thông minh hơn.
Nhưng hiện tại ông Biden vẫn sẽ phải xử lý cách chính quyền Trump huy động dòng tiền để xây dựng bức tường, bao gồm các nguồn tài trợ khác nhau vốn gây nên nhiều vụ kiện trên toàn quốc, từ các bang, các nhóm môi trường và cộng đồng dân cư biên giới.
Một quan chức CBP nói với CNN rằng cơ quan dự đoán các phần đang trong quá trình thi công sẽ được hoàn thành.
"Không có ý nghĩa gì khi quay ngược những dự án đang được tiến hành. Những gì đang được xây dựng sẽ tiếp tục diễn ra, và sau đó họ sẽ bắt đầu loại bỏ dần những thứ chưa được xây dựng trong tương lai", vị quan chức này nói.
Brandon Judd, Chủ tịch Hội đồng Tuần tra Biên giới Quốc gia, tổ chức ủng hộ ông Trump, cho rẳng nếu chính quyền Biden ngừng thi công bức tường giữa chừng, thì đó sẽ là sai lầm lớn.
Ngay cả khi ông Biden ngừng xây dựng ngay, vẫn có tới hơn 643 km tường cao 5,4-9,1 mét cần phải duy tu và bảo dưỡng thường xuyên.
"Chi phí lớn nhất, ngay cả sau khi bức tường hoàn thành, là để bảo trì nó. Đó là một khoản chi phí rất lớn", ông Gil Kerlikowske, cựu ủy viên CBP từng phục vụ trong chính quyền Obama, chia sẻ.
Ông Kerlikowske cho biết trong thời gian làm việc của ông ở CBP, cơ quan này đã phải chi hàng triệu USD để sửa chữa các phần tường bị hư hỏng.
"Chi phí bảo trì liên tục trong thời gian dài là điều mà chính quyền này đã thật sự không đề cập đến với người dân đóng thuế", ông Kerlikowske nói về chính quyền Trump.
