Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA) ủng hộ phương án các giải vô địch quốc gia được hoàn thành. Họ sẽ cấm các đội bóng của một nước tham dự cúp châu Âu nếu giải quốc nội kết thúc mà không có lý do chính đáng.
Đêm 24/4 (giờ Hà Nội), Eredivisie mùa giải 2019/20 đã chính thức bị hủy bỏ giữa chừng vì dịch Covid-19. Giải đấu cao nhất Hà Lan sẽ bỏ trống tên nhà vô địch. Quyết định này cũng được áp dụng với giải hạng Nhì. Đây là quyết định dựa trên phán quyết của Chính phủ Hà Lan. Do đó, các đội bóng như Ajax, PSV vẫn được tham gia cúp châu Âu mùa 2020/21.
Nhiều ý kiến cho rằng các giải vô địch khác cũng nên kết thúc. Phương án xác định vị trí theo số điểm trung bình được tính đến do các đội có số trận thi đấu không bằng nhau. Vậy nếu Premier League, giải đấu được quan tâm hàng đầu châu Âu kết thúc theo cách này thì có hợp lý?
 |
| Bảng xếp hạng Premier League tính theo các con số trung bình từ đầu mùa. Đồ họa: Minh Phúc. |
Yếu tố nào bị bỏ quên?
Không có gì bất ngờ nếu Liverpool được tuyên bố giành chức vô địch. Chênh lệch điểm số trung bình giữa họ và Man City là 0,79 điểm, nhiều hơn cả khoảng cách giữa đội đứng thứ 7 (Wolves) và đội cuối bảng (Norwich) là 0,76 điểm.
Nhìn tổng thể, bảng xếp hạng Premier League chỉ có 4 đội nhận sự xáo trộn. Cụ thể, Sheffield United chiếm vị trí thứ 6 của Wolves, còn Arsenal vượt mặt Tottenham.
Theo cách tính trung bình, Bournemouth sẽ phải xuống hạng vì hiệu số bàn thắng bại kém Watford và West Ham. Với các cổ động viên của đội chủ sân Dean Court, điều này thật không công bằng. Xét thêm các yếu tố khác, cách tính trung bình hoàn toàn không công bằng.
Nó hoàn toàn bỏ qua độ khó của lịch thi đấu còn lại đối với mỗi đội. Đây là yếu tố quan trọng nếu ban tổ chức quyết định kết thúc giải đấu dựa trên con số thống kê.
Dưới đây là hình ảnh minh họa cho độ khó về của lịch thi đấu đối với mỗi đội Premier League. Màu đỏ từ đậm tới nhạt thể hiện vị trí của các đội trên bảng xếp hạng. Tính theo trục hoành, đội bóng nào có càng nhiều ô vuông màu đỏ đậm màu, thì lịch thi đấu của họ càng khó và ngược lại.
Đầu tiên, hãy nhìn vào nhóm có nguy cơ xuống hạng. Norwich có điểm trung bình mỗi trận thấp nhất, nhưng lịch thi đấu còn lại của họ dễ dàng hơn Aston Villa cũng như Bournemouth.
 |
| Độ khó lịch thi đấu còn lại của các đội bóng tại Premier League. Ảnh: The Athletic. |
Điều này cũng dấy lên câu hỏi về việc Watford trở lại với cuộc chiến trụ hạng khi họ còn phải đối mặt với các đối thủ mạnh là Man City, Leicester City và Chelsea. Watford thắp sáng hy vọng ở lại Premier League nhờ việc thắng Liverpool nhưng không có nghĩa là họ có thể làm điều tương tự với những đội bóng kể trên.
Tiếp theo là trường hợp của Tottenham và Arsenal. "Pháo thủ" sẽ vượt lên người hàng xóm nếu vị trí được xác định bằng điểm trung bình. Tuy nhiên, trong khi thầy trò HLV Mikel Arteta còn phải gặp cả 3 đội đầu bảng thì Tottenham chỉ còn phải đối đầu Liverpool.
Phương án nào mới công bằng?
Opta, một đơn vị chuyên cung cấp số liệu thống kê, đã đưa ra một cách tính công bằng hơn nhiều. Nó đánh giá mức độ hiệu quả của các đội bóng trên 2 phương diện: Tấn công và phòng ngự. Opta kết hợp cách tính này với một số yếu tố khác như tương quan sức mạnh giữa 2 đội, lợi thế sân nhà để mô phỏng kết quả của trận đấu.
 |
| Bảng dự kiến vị trí các đội nếu Premier League kết thúc của Opta. Con số trong các ô thể hiện tỷ lệ phần trăm các đội đứng ở vị thứ tương ứng. Ảnh: The Athletic. |
Giả sử hệ số tấn công của một đội trên sân nhà là 2,1 (số bàn thắng ghi được mỗi trận) và hệ số phòng ngự là 1,1 (số bàn thua nhận mỗi trận). Trong khi đó, 2 hệ số này của đội khách lần lượt là 0,3 và 1,8. Từ những con số này và phép xác suất thống kê, Opta có thể dự đoán đội chủ nhà giành chiến thắng 2-1. Từ đó, vị trí của các đội trên bảng xếp hạng được xác định công bằng hơn.
Dù đây mới chỉ là một phương pháp tính toán riêng của Opta, nó cũng chứng minh được việc xác định vị trí của các đội bóng dựa trên điểm số trung bình là không công bằng. Bảng xếp hạng dựa trên phương pháp tính đó cho thấy nhiều sự khác biệt so với bảng xếp hạng theo điểm và hiệu số trung bình. Nó được xét trên nhiều yếu tố, phép thử hơn. Do đó, sai số chắc chắn thấp hơn.
UEFA và ban tổ chức các giải đấu cần cân nhắc thật kỹ để đưa ra phương án hợp lý nhất cho phần còn lại của mùa giải.
