Tại cuộc họp báo quý III/2019 của Bộ GTVT vào tuần cuối tháng 9, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông thông tin thêm về tiến độ dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông.
Thứ trưởng Bộ GTVT cho rằng việc chậm trễ do tổng thầu chưa cung cấp được đầy đủ các chứng chỉ, hồ sơ của các thiết bị đã lắp đặt, chưa bổ sung đủ hồ sơ quản lý chất lượng để xác định mức độ an toàn của toàn hệ thống.
Trách nhiệm của tổng thầu
Nhắc lại 1% khối lượng công việc chưa hoàn thành, ông Đông cho biết thời gian qua đơn vị thi công đã hoàn thành thêm nhiều phần việc. Hệ thống xây dựng cơ bản đã xong, hệ thống thông tin, đường ray, bán vé, phòng cháy chữa cháy... cũng đã xong.
Tuy nhiên, phần tồn tại lớn nhất là chậm tập hợp các hồ sơ đi kèm khi lắp đặt các thiết bị. Việc này chưa xong thì quá trình chạy thử chưa hoàn tất.
 |
| Thời gian chạy thử đường sắt Cát Linh - Hà Đông ban đầu được ước lượng là 3-6 tháng nhưng đến nay đã hơn 1 năm vẫn chưa xong. Ảnh: Việt Linh. |
Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết tổng thầu chưa cung cấp được đầy đủ các chứng chỉ, hồ sơ của các thiết bị đã lắp đặt, chưa bổ sung đủ hồ sơ quản lý chất lượng nên nhà tư vấn độc lập đánh giá an toàn hệ thống của Pháp chưa có đủ cơ sở xác định mức độ an toàn của toàn hệ thống. Đơn vị này cũng chưa hoàn thành đề cương vận hành thử toàn hệ thống.
Ngoài phần hồ sơ thiết bị, đến nay dự án vẫn chưa hoàn thành chỉnh trang, hoàn thiện mỹ quan, khắc phục tồn tại kiến trúc các nhà ga, khu depot, hoàn chỉnh hồ sơ hoàn công, thủ tục nghiệm thu.
Từ 20/9/2018, dự án Cát Linh - Hà Đông vận hành thử toàn bộ hạng mục (gồm đoàn tàu và 11 thiết bị liên quan) với hứa hẹn khai thác thương mại sau khi chạy thử 3-6 tháng.
"Thời gian qua, các đoàn tàu đã được chạy thử đơn chiếc. Họ (tổng thầu) đề nghị cho chạy thử tích hợp nhưng chúng tôi yêu cầu các hồ sơ đi kèm phải xong trước", Thứ trưởng Đông giải thích về thời gian chạy thử kéo dài.
Chạy thử tích hợp là vận hành tất cả hệ thống, có hành khách vào cửa, mua vé và tàu sẽ chạy liên tục 3 phút/chuyến, dừng ở mỗi ga 30 giây như vận hành thật. Theo quy định, việc chạy tích hợp phải tiến hành liên tục 20 ngày.
Hiện nay, đơn vị đánh giá an toàn hệ thống của Pháp (được Bộ GTVT thuê) đã tiến hành đánh giá và cho ra được 6/14 báo cáo, họ yêu cầu phải cung cấp tiếp để hoàn tất đánh giá. Hồ sơ đăng kiểm đoàn tàu cũng chưa hoàn thiện.
Về nguyên nhân của tình trạng trên, Bộ GTVT khẳng định phần lớn trách nhiệm thuộc về tổng thầu. Nếu làm đến đâu tập hợp hồ sơ đến đó thì không bị mất thời gian.
Xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan sai phạm
Liên quan đến việc dự án chưa hoàn thành khảo sát thiết kế, lập tổng dự toán để xác định giá trị trọn gói ngay từ đầu nhưng vẫn tiến hành thi công (như kết luận của Kiểm toán Nhà nước), Bộ GTVT lý giải nguyên nhân do tính chất của dự án và các điều kiện khách quan như quy định của Việt Nam về hợp đồng trọn gói EPC khác biệt với thông lệ quốc tế, chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng...
 |
| Dự án chậm tiến độ khiến các hạng mục công trình chưa sử dụng đã bắt đầu xuống cấp. Ảnh: Phạm Thắng. |
Về việc chậm giải phóng mặt bằng, Bộ GTVT cho biết dự án động thổ vào tháng 4/2010 nhưng đến cuối tháng 4/2015 mới có mặt bằng sạch. Công tác khảo sát để thiết kế, quy trình thủ tục có sự khác biệt giữa Việt Nam và Trung Quốc nên thời gian thực hiện dự án bị kéo dài.
"Chủ đầu tư phải duyệt, tạm duyệt dự toán để có cơ sở thực hiện một số hạng mục xây lắp trong giai đoạn này. Do quy định của Việt Nam và Trung Quốc có nhiều khác biệt về thiết kế, đơn giá định mức để lập dự toán chưa đầy đủ, văn bản hướng dẫn áp dụng chính sách chậm ban hành, dẫn đến quá trình thực hiện còn sai sót, tồn tại đã được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra. Bộ GTVT đã có báo cáo giải trình với KTNN", Bộ GTVT thông tin trong buổi họp.
Trước câu hỏi về việc xử lý những người có trách nhiệm để xảy ra sai phạm, Bộ GTVT cho biết đang rà soát, xác định trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan đến các nội dung theo kiến nghị kiểm toán và tiếp tục kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân, tập thể có liên quan.
