Năm 2018 đẹp rực rỡ của ĐT Việt Nam gắn với sơ đồ 3 trung vệ. Đỗ Duy Mạnh, Trần Đình Trọng, Bùi Tiến Dũng và đôi khi là cả Đoàn Văn Hậu đã cùng nhau tạo ra chiến tích lịch sử tại VCK U23 châu Á và lọt vào tới bán kết ASIAD 2018.
Tại AFF Cup 2018, sự thay đổi mang tên Quế Ngọc Hải (thay TIến Dũng) không khiến sức mạnh phòng ngự của đội quân Park Hang-seo giảm sút. Trong cả giải đấu, ĐT Việt Nam chỉ để thủng lưới 3 bàn và lên ngôi vô địch. Song Asian Cup 2019 là câu chuyện rất khác với hàng phòng ngự ĐT Việt Nam.
“Điểm mù” của sơ đồ phòng ngự
Trước Iran mạnh hơn hoàn toàn, hàng phòng ngự ĐT Việt Nam đã bị đánh sập bởi những pha đánh vỗ mặt vào tử huyệt của sơ đồ ba trung vệ là khoảng không gian giữa trung vệ và các hậu vệ/tiền vệ biên.
Trong bàn mở tỷ số, khối phòng ngự với cự ly rất tốt của ĐT Việt Nam đã bị đánh sập từ khoảnh khắc mà Ghafouri vượt qua Văn Hậu qua đó mở ra một khoảng không mênh mông phía sau lưng hàng phòng ngự. Bùi Tiến Dũng, trung vệ đứng gần nhất có 0% khả năng đuổi theo pha bóng này vì đang ở trong tư thế quay lưng.
 |
| Toàn bộ 11 cầu thủ Việt Nam đã ở bên phần sân nhà, cự ly đội hình cũng được giữ rất tốt. Nhưng Ghafouri và Ghoddos (khoanh tròn) vẫn tìm ra cách khoan thủng hàng phòng ngự chúng ta. |
 |
| Ghafouri đã có tình huống vượt qua Văn Hậu bằng kỹ thuật cá nhân rất tốt trước khi thả bóng ra phía sau hàng phòng ngự ĐT Việt Nam. |
 |
| Khi Goddos có bóng trong tình huống này, hàng phòng ngự ĐT Việt Nam đã bị mất hoàn toàn sự chủ động. |
Dĩ nhiên, không thể phủ nhận việc việc số 14 Saman Ghoddos của ĐT Iran đã có tình huống di chuyển với tốc độ lý tưởng và cú tạt cho Sardar Azmoun cũng rất xuất sắc. Song mấu chốt của bàn thua này nằm ở tình huống qua người cũng như pha chuyền bóng ra phía sau hàng phòng ngự Việt Nam của Ghafouri.
Không dễ để quy trách nhiệm cho cầu thủ Việt Nam nào ở bàn thua này. Những cầu thủ Iran vượt trội chúng ta về đẳng cấp và việc Văn Hậu bị vượt qua bằng một động tác kỹ thuật ở tốc độ cao có thể được xem như nằm trong tính toán trước.
Tuy nhiên nếu đặt vấn đề dưới góc độ hệ thống, rõ ràng sơ đồ 3 trung vệ đã bộc lộ điểm yếu khi tuyển Việt Nam không có phương án nào để bọc lót nếu Văn Hậu bị vượt qua..
Bàn thua thứ 2 là ví dụ khác. Iran bất ngờ đẩy cao tốc độ từ cánh phải từ Ghafouri. Đội trưởng Ashkan Dejagah có tình huống bật bóng 1 chạm nhanh cho Mehdi Torabi. Trong tình huống này, Iran có 2 cầu thủ tấn công lao lên đứng ngang hàng với hàng phòng ngự ĐT Việt Nam là Sardar Azmoun và Saman Ghoddos.
 |
| Duy Mạnh đã bị hút theo sự di chuyển của Ghoddos và mất 1 nhịp xoay người để truy cản Sardar Azmoun đã chọn vị trí tốt. Trọng Hoàng cũng lao vào. |
 |
| Và đẳng cấp của chân sút đang choi Rubin Kazan được thể hiện rất rõ ở tình huống này. |
Duy Mạnh đã bị hút bởi tình huống di chuyển của Ghoddos ở vị trí thoáng hơn, và Torabi chỉ chờ có vậy đã tung đường chuyền tới Sardar Azmoun đang chiếm khoảng trống giữa Duy Mạnh và Trọng Hoàng.
Dĩ nhiên, pha xử lý trước khi dứt điểm sau đó của số 20 là hoàn hảo cả về kỹ thuật lẫn thể chất, song mấu chốt ở tình huống này nằm ở đường chuyền quyết định của Torabi.
ĐT Việt Nam sau bàn thua đầu tiên dường như đã chủ động muốn bắt pha di chuyển vào “điểm mù” của Ghoddos và Duy Mạnh đã chủ động theo người nhưng cầu thủ Iran đã rất khôn ngoan khi “bắt bài” di chuyển của Duy Mạnh để đưa ra phương án khác.
Trước Yemen, ĐT Việt Nam cần thay đổi điều gì?
ĐT Việt Nam phải thắng, thậm chí thắng cách biệt Yemen mới có thể chắc chắn cho tấm vé đi tiếp. Trước trận đấu quyết định vào ngày 16/1, thầy trò Park Hang-seo cần thay đổi điều gì để hạn chế tối đa những khoảng trống đã lộ ra như trước Iran?
Lần cuối cùng HLV Park Hang-seo sử dụng sơ đồ không phải 3 trung vệ là tháng 11/2017, khi ĐT Việt Nam hòa Afghanistan 0-0 để chính thức giành vé tham dự Asian Cup 2019. Đó cũng là trận đấu đầu tiên của ĐT Việt Nam dưới thời nhà cầm quân người Hàn Quốc. Bộ tứ vệ khi đó được thầy Park sử dụng là Văn Hậu - Ngọc Thịnh - Tiến Dũng - Văn Hoàn.
 |
| HLV Park Hang-seo nhiều khả năng vẫn sẽ giữ nguyên sơ đồ 3 trung vệ trước ĐT Yemen. Ảnh: Minh Chiến. |
Dù thua Iran với những điểm yếu mang tính bất khả kháng nơi hàng phòng ngự 3 trung vệ, song nhiều khả năng HLV Park vẫn sẽ giữ nguyên sơ đồ đội hình này trước Yemen. Thay đổi về sơ đồ 4 hậu vệ qua đó bít chặt những khoảng trống ở nách giữa trung vệ và hậu vệ biên là không cần thiết và quá mạo hiểm.
Duy Mạnh với tấm thẻ vàng trước Iran sẽ bị treo giò ở lượt đấu cuối. Tuy phạm khá nhiều sai sót từ đầu giải, song trung vệ của CLB Hà Nội vẫn là chốt chặn đáng tin cậy cho vị trí trung vệ dập.
Nguyễn Thành Chung hoặc Đoàn Văn Hậu là những cái tên có thể trám vào vị trí này. Nếu lựa chọn là Văn Hậu, Hồng Duy nhiều khả năng sẽ được sử dụng ở vị trí hậu vệ/tiền vệ trái, phù hợp với toan tính chơi tấn công ghi bàn của ĐT Việt Nam. Thành Chung chưa đá trận nào cho ĐT Việt Nam, vì thế lựa chọn cầu thủ sinh năm 1997 là toan tính có phần không được an toàn.
 |
| Duy Mạnh sẽ bị treo giò trước ĐT Yemen. Đồ họa: Minh Phúc. |
Nhìn chung, ĐT Yemen sau những gì đã thể hiện trước Iran (thua 0-5) và Iraq (thua 0-3) có thể xem như là đội bóng yếu nhất tại Asian Cup 2019. Trước đối thủ Tây Á này, Việt Nam có quyền và được phép dâng cao đội hình tấn công tìm kiếm bàn thắng sớm để tạo lợi thế.
Nhằm tránh những pha bóng đánh vào điểm mù hàng phòng ngự như trước Iran, những cầu thủ phòng ngự ở hai biên của ĐT Việt Nam cần sự tỉnh táo và chủ động áp sát cầu thủ có bóng của đối thủ.
Cuối cùng, không phải đối thủ nào của ĐT Việt Nam ở Asian Cup 2019 cũng là Iran. Khả năng di chuyển, đọc tình huống cùng những đột biến mang tính cá nhân của Iran là ở đẳng cấp số một châu Á.
Việc thua trận trước một trong những ƯCV vô địch có thể xem như bài học lớn cho thầy trò Park Hang-seo cho những trận cầu xa hơn.
