Đội tuyển Anh sở hữu lực lượng dày, với những phong cách thi đấu khác nhau cho mỗi vị trí, song sau nhiều thử nghiệm trước giải, HLV Southgate của Anh vẫn chưa thực sự có lời giải chắc chắn cho một hệ thống đáng tin cậy.
Bước vào trận đấu gặp đối thủ cạnh tranh chính tại Bảng D Euro 2020 là Croatia, ĐT Anh nhập cuộc với sơ đồ 4-3-3. Đây không phải một bất ngờ. HLV Gareth Southgate đã tỏ ra ưng ý nhất với lựa chọn này, đặc biệt trong giai đoạn chuẩn bị trước vòng chung kết.
 |
| HLV Southgate tạo ra nhiều bất ngờ trong việc tung ra đội hình xuất phát. Ảnh: Reuters. |
Những lựa chọn bất ngờ
Bất ngờ nằm ở những cái tên mà ông đã lựa chọn cho đội hình xuất phát. Có trong tay 2 hậu vệ trái đáng tin cậy, nhưng Southgate đã “mời" Luke Shaw ngồi dự bị, còn Ben Chilwell thậm chí không có tên trong danh sách đăng ký. Người được trao suất đá chính ở vị trí này lại là Kieran Trippier, cái tên đã thi đấu xuất sắc cho Atletico Madrid mùa qua, nhưng ở cánh thuận chân.
Southgate cũng tự “kết thúc" cuộc tranh luận về việc Declan Rice hay Kalvin Phillips mới là lựa chọn phù hợp cho vị trí tiền vệ trụ, bằng cách cho cả hai cùng lúc đá chính. Trong đó, Phillips thi đấu với vai trò của một “số 8” lệch phải, đối diện với Mason Mount chơi lệch trái.
Trên hàng công, Raheem Sterling không phải cái tên gây bất ngờ khi được lựa chọn đá chính, nhưng dù sao cũng tạo ra tranh cãi, bởi anh đang trong giai đoạn phong độ không cao.
Jack Grealish phải ngồi dự bị, dù đã chơi cực hay trong giai đoạn chuẩn bị. Trong khi đó, Jadon Sancho - tiền vệ đang được Manchester United theo đuổi sát sao - cũng không xuất hiện.
Rời rạc trung tuyến
Những cái tên của ĐT Croatia không hề xa lạ và cũng đã thể hiện được trình độ trong nhiều năm qua, nhưng rõ ràng họ đang có dấu hiệu đi xuống về sức mạnh chung của cả tập thể.
Thế nên, không mấy ngạc nhiên khi thuật toán cao cấp của hãng dữ liệu Opta đã trả kết quả Anh có 66.5% cơ hội giành chiến thắng trước Croatia, và tỷ lệ thua chỉ nằm ở mức 12,8%. Rõ ràng, lực lượng trẻ khỏe của HLV Southgate được đánh giá cao hơn.
Thế nhưng, bộ ba Rice - Phillips - Mount ngay lập tức gặp vấn đề trong hiệp thi đấu thứ nhất, dù hàng tiền vệ Croatia cũng chẳng mấy xuất sắc.
 |
| Rice chủ động lùi sâu hỗ trợ luân chuyển bóng, nhưng Philipps không di chuyển lùi về tương ứng. |
Vấn đề của họ là cự ly quá xa giữa các vị trí. Hệ thống của Anh rời rạc và hầu như không có tính liên kết trung lộ.
Declan Rice thường xuyên lùi rất sâu, thậm chí như một trung vệ thứ 3, để hỗ trợ các trung vệ luân chuyển bóng. Cách vận hành này tới nay không còn quá mới mẻ, nhưng vấn đề là nó đòi hỏi các “số 8” phải lùi về trám vào khoảng trống Rice để lại, để làm mắt xích nhận bóng luân chuyển lên phía trên.
 |
| Rice và Mount lệch hẳn sang trái, còn Philipps thì ở quá xa và quá cao, trung lộ Anh hoàn toàn trống trải. |
 |
| Một tình huống khác khi Rice lùi xuống bên phải, cả 3 tiền vệ trung tâm của Anh vẫn hoàn toàn mất kết nối. Rice và Philipps đều không ở vị trí phù hợp để nhận bóng ở giữa sân. |
Mount và Philipps thường đứng quá xa. Cũng không có lựa chọn nào thực sự cụ thể khác. Ví dụ như tại Manchester City, Kyle Walker đôi lúc được HLV Pep Guardiola yêu cầu di chuyển vào bên trong. Nhưng ở trận này, Walker hoàn toàn không cho thấy rằng bài bản đó được HLV Southgate huấn luyện và yêu cầu.
Bản thân Mount và Philipps cũng thể hiện rất khác nhau trong cách diễn giải vị trí của bản thân. Mount dâng cao và dạt sang cánh trái, trong khi Philipps thì hoạt động ở tuyến giữa.
 |
| Bản đồ các vị trí chạm bóng của Mount. Đồ họa: The Analyst. |
Điều này khiến cho Anh hầu như không có độ liên kết nào trong lối chơi, dù các cá nhân của họ đều tỏ ra tương đối sung sức. Bản đồ mạng lưới chuyền bóng của ĐT Anh sau khi hiệp một kết thúc đã cho thấy rõ vấn đề này.
 |
| Một mạng lưới hệ thống hoàn toàn rời rạc ở trung lộ của Anh. Đồ họa: Between The Posts. |
Harry Kane hoàn toàn đơn độc, khi anh lùi về cũng không có ai ở vị trí phù hợp để khai thác được khoảng trống mình tạo ra.
Điều chỉnh của Southgate?
Thật may mắn cho các khán giả Anh, ông Southgate dường như cũng không ngồi yên chờ đợi một phép màu nào đó. Sang hiệp 2, Tam Sư đã thể hiện một số thay đổi nhỏ nhưng quan trọng.
Vẫn giữ nguyên hệ thống 4-3-3 khi phòng ngự, nhưng khi giành được bóng, có thể coi rằng Anh đã chơi 4-2-3-1.
 |
| Hệ thống vị trí gần như là 4-2-3-1 khi Sterling bó vào giữa và Mount mở rộng sang biên trái. |
Mount dạt hẳn sang cánh trái và ôm biên. Đây là điểm có thể coi là làm giảm đi điểm mạnh và khả năng tạo đột biến của cầu thủ đang chơi cho Chelsea. Bù lại, đi kèm là việc Sterling chuyển vào giữa, chơi như hộ công cho Harry Kane.
Philipps vẫn là cái tên dâng cao hơn so với Rice, nhưng giờ thì anh không còn một mình bao cả không gian lớn nữa. Chính Philipps và Sterling đã phối hợp để mang về bàn thắng 3 điểm, xuất phát từ việc họ tìm thấy nhau ở những vị trí phù hợp nơi trung lộ.
 |
| Philipps và Sterling kết nối ở trung lộ, tận dụng pha di chuyển của Kane. |
Dĩ nhiên, cũng khó để đánh giá chính xác liệu đây có phải là điều chỉnh có ý đồ rõ ràng của Southgate hay không. Sau khi đã có bàn thắng, kể từ thời điểm Jude Bellingham vào sân, Anh không còn thi đấu như trên nữa.
Chuẩn bị gặp những đối thủ ít khó khăn hơn, nhưng xem ra, Tam Sư vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của người hâm mộ. Họ sẽ cần sớm ổn định hệ thống và con người trước khi mơ về viễn cảnh cạnh tranh thực sự.
