Ngày 21/12, vùng tự trị đông bắc Tây Ban Nha sẽ tổ chức bầu cử sớm theo lời kêu gọi của chính quyền Madrid để giải quyết cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất của khu vực sau nỗ lực đòi ly khai.
Người Catalonia được lựa chọn giữa các đảng ly khai muốn xây dựng một quốc gia mới độc lập và các đảng liên hiệp muốn ở lại Tây Ban Nha. Kết quả cuộc bỏ phiếu sẽ xác định hướng đi của Catalonia trong nhiều năm tới.
Dưới đây là những kết quả có thể xảy ra sau cuộc bầu cử khu vực ngày 21/12.
Chiến thắng cho phe liên hiệp
Ciudadanos, một đảng trung dung phản đối ly khai được thành lập vào năm 2006, có thể giành chiến thắng với ứng viên 36 tuổi Ines Arrimadas lên nắm quyền cai trị khu vực giàu có này.
 |
| Nữ luật sư 36 tuổi Ines Arrimadas được xem là ngôi sao đang lên của phe liên hiệp Tây Ban Nha. Ảnh: Getty. |
Đó sẽ là một kết quả quan trọng đối với Catalonia, nơi những người theo chủ nghĩa dân tộc thống trị kể từ khi nền dân chủ được phục hồi ở Tây Ban Nha sau cái chết của nhà độc tài Francisco Franco năm 1975.
Arrimadas đã cam kết sẽ tham gia "đối thoại" với các đối thủ của mình nhằm vượt qua sự chia rẽ trong xã hội Catalonia. Bà cũng hứa sẽ tập trung vào các vấn đề xã hội mà bà cho là đã bị bỏ qua dưới sự lãnh đạo của thủ hiến bị phế truất Carles Puigdemont.
Theo The Local, một chính quyền khu vực do Ciudadanos lãnh đạo có thể sẽ làm hài lòng đảng Nhân dân (PP) cầm quyền ở Madrid. Tuy nhiên, nó cũng có thể trở thành mối đe dọa quốc gia đối với PP khi cử tri tìm kiếm sự thay thế cho nền chính trị lưỡng đảng từ lâu đã thống trị Tây Ban Nha.
Thủ hiến lưu vong
Ông Puigdemont đã rời nước để tới Bỉ vào cuối tháng 10. Giờ đây ông đang phải đối mặt với các cáo buộc nổi loạn, phản động và lạm dụng công quỹ để tài trợ cho phong trào độc lập và có thể bị bắt giam trước khi xét xử.
Bất chấp tất cả, ông tuyên bố ứng cử trong cảnh lưu vong, cam kết phục hồi "phẩm giá" của người Catalonia sau khi bị Madrid "làm nhục".
Chiến thắng cho Puigdemont sẽ là một cú sốc đối với Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy, người đã cách chức ông sau khi Nghị viện Catalonia tuyên bố độc lập vào ngày 27/10 theo sau cuộc trưng cầu dân ý bất hợp pháp.
 |
| Lãnh đạo bị phế truất Carles Puigdemont vận động tranh cử tại Catalonia qua truyền hình trực tuyến từ Brussels, Bỉ. Ảnh: AFP. |
Dù Tây Ban Nha đã gỡ bỏ lệnh bắt giữ quốc tế đối với Puigdemont nhưng ông vẫn sẽ bị giam giữ nếu về nước. Câu hỏi đặt ra là ông sẽ điều hành ra sao nếu giành chiến thắng.
Lãnh đạo sau song sắt
Oriol Junqueras, người từng là phó thủ hiến dưới trướng Puigdemont, đã bị tạm giam vào ngày 2/11 do vai trò của ông trong phong trào độc lập.
Đảng ERC của ông đang ở khoảng cách sít sao với Ciudadanos trong các cuộc thăm dò. Nếu chiến thắng thì Tổng thư ký Marta Rovira có thể sẽ được ủy quyền giải quyết các công việc hàng ngày của chính phủ. Tuy nhiên, Rovira cũng đang đối mặt nguy cơ bị giam giữ.
Đầu tháng này, Toà án Tối cao ở Madrid yêu cầu mở rộng cuộc điều tra để nhắm tới các thành viên của một "ủy ban chiến lược" được lập ra để "giành độc lập" cho Catalonia, trong đó có Rovira.
Bế tắc
Khi không có ứng viên nào giành chiến thắng đa số, người thắng cuộc sẽ cần sự hậu thuẫn từ các đảng đối thủ để điều hành chính quyền.
 |
| Một áp phích bầu cử của đảng ERC mô tả các lãnh đạo ly khai như những anh hùng trong phim "Star Wars" (Chiến tranh giữa các vì sao). "155" chỉ điều khoản hiến pháp được sử dụng để đình chỉ quyền tự trị của Catalonia. Ảnh: Somrepublicans. |
Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử bị tất cả ứng viên xem là gây tranh cãi, nhiều khả năng không ai đứng ra ủng hộ người chiến thắng. Điều này sẽ dẫn tới các cuộc đàm phán kéo dài và sau đó là tình trạng bế tắc.
"Ngay cả trong chiến dịch ly khai, việc hình thành chính phủ tương lai cũng đã rất phức tạp", Pablo Simon, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Carlos III ở Madrid, nói với The Local.
Nếu không giành được đa số thì người chiến thắng sẽ cần sự hậu thuẫn của đảng cực tả CUP, đòi hỏi sự độc lập đơn phương, ngay lập tức cho Catalonia.
Trong khi đó, Ciudadanos sẽ cần sự ủng hộ của đảng Xã hội và đảng Nhân dân và thậm chí sau đó vẫn có thể không có đa số ghế trong nghị viện.
Thỏa hiệp
Theo nhà phân tích chính trị Pepe Fernandez-Albertos của viện CSIC tại Madrid, khả năng bế tắc và bầu cử lại là rất cao.
Ông cho rằng các đảng liên hiệp có thể đạt được bước tiến nếu hợp sức với Miquel Iceta, ứng viên đảng Xã hội. Ông được xem là có nhiều tiềm năng đối thoại hơn những người khác và ông cũng đã cam kết tìm kiếm sự ân xá cho các nhà lãnh đạo ly khai.
Kết quả này sẽ lặp lại diễn biến từng xảy ra ở xứ Basque trong cuộc khủng hoảng kéo dài hàng thập kỷ, nơi lãnh đạo đảng Xã hội Patxi Lopez dẫn dắt chính quyền thiểu số từ năm 2009 đến năm 2012.
