Từ khi lên nắm quyền hồi năm ngoái, vị chính khách theo chủ nghĩa tự do này đã tích cực thay đổi chính sách cứng rắn của Hàn Quốc đối với Triều Tiên. Hôm nay, ông chuẩn bị gặp nhà lãnh đạo Kim Jong Un lần thứ 3 trong năm, giữa lúc công chúng ngày càng nghi ngờ động cơ của người đứng đầu Triều Tiên đằng sau lời hứa "phi hạt nhân hóa hoàn toàn".
Tỷ lệ ủng hộ của Tổng thống Moon cũng sụt giảm đến mức kỷ lục, chỉ còn 49% theo một khảo sát gần đây của công ty nghiên cứu Gallup Korea. Đây là lần đầu tiên chỉ số này rơi xuống mức thấp hơn 50% từ khi ông Moon nhậm chức hồi tháng 5/2017 với cam kết cái cách chính trị và thắt chặt quan hệ với Triều Tiên.
Còn nhớ, sau hội nghị thượng đỉnh liên Triều hồi tháng 4, tỷ lệ người ủng hộ ông Moon lên đến 83%.
 |
| Cuộc hội nghị thượng đỉnh liên Triều hồi tháng 4 giúp Tổng thống Moon Jae In nhận được nhiều sự ủng hộ của người dân Hàn Quốc. Ảnh: AP. |
"Cơn đau đầu" về nền kinh tế mờ nhạt
Hàn Quốc đang chia rẽ về cuộc hội nghị thượng đỉnh tại Bình Nhưỡng, nhiều người không tin Tổng thống Moon có thể giúp phá thế bế tắc hạt nhân giữa Mỹ và Triều Tiên, theo một khảo sát được thực hiện hồi đầu tháng 9.
Thái độ bi quan này trái ngược hoàn toàn với làn sóng ủng hộ áp đảo dành cho ông Moon sau hội nghị thượng hồi tháng 4. Công chúng xúc động và bàn luận không ngừng về cái bắt tay lịch sử, bước chân của hai lãnh đạo qua biên giới hai nước và những cuộc trò chuyện thân tình sau nhiều năm dài căng thẳng.
"Người Hàn Quốc đã bắt đầu hiểu rằng Triều Tiên sẽ không dễ dàng từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của họ, điều mà các chuyên gia đã nhiều lần cảnh báo", ông Kim Tae Woo, cựu giám đốc Viện nghiên cứu Triều Tiên thuộc Đại học Thống nhất ở Seoul, cho biết.
Tổng thống Moon sẽ đối mặt nhiều thách thức nếu hội nghị thượng đỉnh lần này không dẫn đến kết quả tốt đẹp, không đưa ra giải pháp rõ ràng để thúc đẩy tiến trình phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên.
Trong nước, ông Moon đang "đau đầu" về nhiều vấn đề kinh tế, như thị trường việc làm tăng trưởng mờ nhạt, giá bất động sản tăng vọt,... Các chuyên gia cho rằng những "cơn đau đầu" này càng khiến người dân phản đối chính sách Triều Tiên của ông.
"Nếu Tổng thống Moon không kịp thời chấn chỉnh các vấn đề kinh tế, ông ấy sẽ không thể tiếp tục làm công chúng hài lòng với chính sách Triều Tiên", ông Nam Sung Wook, giáo sư tại Đại học Hàn Quốc, nhận định. "Nếu tình hình kinh tế Hàn Quốc không được cải thiện, nhiều người sẽ yêu cầu ông Moon dừng việc đối thoại với Triều Tiên và bắt đầu giải quyết các vấn đề trong nước".
 |
| Người dân Hàn Quốc ngày càng mất niềm tin vào nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Ảnh: AP. |
Tự do và bảo thủ đối đầu về Triều Tiên
Tổng thống Moon biết rõ sự ủng hộ của công chúng có vai trò như thế nào đối với chính sách Triều Tiên. Phần lớn kế hoạch hòa hoãn với Miền Bắc được thực hiện trong "Thời kỳ Ánh Dương" từ năm 1998 - 2008 bởi những tổng thống tiền nhiệm theo đường lối tự do. Sau giai đoạn này, các lãnh đạo bảo thủ lên nắm quyền điều hành tại Hàn Quốc kết thúc chính sách "mềm mỏng" với Miền Bắc.
Sau hơn một năm đảm nhiệm vị trí tổng thống, ông Moon chưa thể hồi sinh chính sách hòa hoãn với Triều Tiên vì lệnh trừng phạt của quốc tế áp đặt lên Bình Nhưỡng, dẫn dắt bởi Mỹ.
Đặc trưng của chính trường Hàn Quốc là sự chia rẽ giữa phe tự do và phe bảo thủ về vấn đề Triều Tiên. Phe tự do cho rằng miền Bắc và miền Nam có thể hòa giải, trong khi phe bảo thủ xem Bình Nhưỡng là kẻ thù và là hiểm họa lớn về an ninh.
Những cựu tổng thống theo đường lối tự do như Kim Dae Jung và Roh Moo Hyun phải chịu đựng làn sóng chỉ trích áp đảo từ phe bảo thủ cho rằng các gói viện trợ kinh tế chỉ giúp Triều Tiên làm giàu kho vũ khí hạt nhân.
Ngược lại, hai người tiền nhiệm bảo thủ của ông Moon, bà Park Geun Hye và ông Lee Myung Bak, từng đối mặt với làn sóng chỉ trích từ phe tự do cho rằng quan điểm cứng rắn với Triều Tiên chỉ làm Bình Nhưỡng thực hiện nhiều cuộc thử nghiệm vũ khí hơn.
 |
| Tổng thống Moon biết rõ sự ủng hộ của công chúng có vai trò như thế nào đối với chính sách Triều Tiên. Ảnh: Getty. |
Tổng thống Moon từng làm chánh văn phòng tổng thống dưới thời ông Roh, đồng thời chịu trách nhiệm chuẩn bị cho cuộc hội nghị thượng đỉnh liên Triều năm 2007 giữa cựu tổng thống Roh và cha của ông Kim Jong Un, cố lãnh đạo Kim Jong Il.
Làn sóng phản đối chính sách Triều Tiên của ông Moon ban đầu khá yếu ớt, một phần là vì phe bảo thủ bị xáo trộn sau vụ bê bối của bà Park.
Quay lưng với lời khẩn cầu sự ủng hộ phi đảng phái
Hồi tháng 2, Triều Tiên cử phái đoàn gồm các vận động viên và nhiều quan chức cấp cao sang Hàn Quốc tham dự Thế vận hội Mùa Đông Pyeongchang. Phe bảo thủ chỉ trích dữ dội sự xuất hiện của ông Kim Yong Chol, trùm tình báo bị cho là người đứng sau vụ tấn công tàu tuần tra của Hải quân Hàn Quốc năm 2010.
Tuy nhiên, mọi tiếng nói chỉ trích đều bị dập tắt sau hội nghị thượng đỉnh liên Triều hồi tháng 4, sự kiện cải thiện hình ảnh ông Kim trong mắt người dân Hàn Quốc. Trong một khảo sát được thực hiện ngay sau cuộc hội nghị thượng đỉnh này, 78% người trả lời cho rằng họ có niềm tin vào vị lãnh đạo trẻ của Triều Tiên.
Nhưng trong tình hình đối thoại giữa Triều tiên và Mỹ rơi vào bế tắc như hiện nay, phe bảo thủ càng có lý do để tin rằng họ đã đúng.
Giáo sư Lim Eul Chul thuộc Đai học Kyungnam của Hàn Quốc cho rằng phe bảo thủ tại Hàn Quốc hiện nay "có xu hướng chỉ trích Triều Tiên và tách biệt họ khỏi chính quyền Tổng thống Moon nhằm đạt được những mục tiêu chính trị".
 |
| Tổng thống Moon Jae In mong đợi sự ủng hộ phi đảng phái từ quê nhà. Ảnh: Getty. |
Trong một cuộc họp nội các hồi tuần trước, Tổng thống Moon cho biết ông không những cần sự ủng hộ mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế mà cần cả "sự hỗ trợ phi đảng phái tại quê nhà" để giúp cuộc thượng đỉnh lần này dẫn đến kết quả thuận lợi trong vấn đề phi hạt nhân hóa.
"Làm ơn hãy gạt bỏ tư tưởng phân biệt đảng phái sang một bên để hướng đến mục tiêu quan trọng hơn cho bán đảo Triều Tiên", ông nói.
Tổng thống Moon thậm chí yêu cầu các lãnh đạo phe đối lập đồng hành với ông đến Bình Nhưỡng để dự hội nghị thượng đỉnh lần này, nhưng họ từ chối ngay lập tức.
"Nếu Triều Tiên không thực hiện bất kỳ động thái phi hạt nhân rõ ràng nào sau 2 cuộc hội nghị thượng đỉnh liên Triều và hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, thì việc chúng tôi đến Bình Nhưỡng lần này là thừa thãi", ông Yoon Young Seok, phát ngôn viên đảng đối lập Tự do Hàn Quốc, cho biết. "Chúng tôi không thể không đặt câu hỏi liệu lời mời của ông Moon có phải là một món quà cho ông Kim hay không".
