Hai năm đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump chưa kết thúc, thế nhưng nhà lãnh đạo Mỹ đang phải chịu sức ép điều tra gần như trên mọi phương diện.
Từ những đối tác làm ăn trong quá khứ, hàng loạt cố vấn chính trị và thành viên nội các của tổng thống Mỹ, đến các thành viên trong gia đình Trump và các thủ thuật né thuế của người bố quá cố, đều trở thành đối tượng điều tra.
Trong khi đó, cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử năm 2016 tiếp tục tăng nhiệt. Cố vấn đặc biệt Robert Mueller cung cấp các thông tin mới cho tòa án liên tiếp nhiều tuần qua, với các thỏa thuận nhận tội và hợp tác điều tra từ Michael Cohen, cựu luật sư thân tín, và Michael Flynn, cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ.
Câu hỏi liệu tổng thống Mỹ - được đề cập trong các hồ sơ của Mueller với tên gọi "Cá nhân số 1" - sẽ bị truy tố hình sự hay không nay vẫn còn là ẩn số. Tuy nhiên, sức ép ngày một lớn từ các cuộc điều tra đang thật sự khiến nhà lãnh đạo 72 tuổi khó chịu, CNN nhận định.
 |
| Tổng thống Trump trong một buổi tiệc tại Nhà Trắng ngày 15/12. Ảnh: AP. |
Sức nóng từ điều tra của Robert Mueller
Phiên tòa ngày 18/12, xét xử cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn vì tội khai gian với Cục Điều tra Liên bang (FBI), có thể khiến ông Trump thêm giận dữ.
Trước đó hai ngày, Tổng thống Trump chỉ trích ông Robert Mueller theo đuổi "cuộc săn phù thủy Nga giả dối". Ông còn cáo buộc đảng Dân chủ tìm cách "gài bẫy nhiều người dựa vào những lời khai sai sự thật, những lời dối trá, hoặc những việc không liên quan đã xảy ra nhiều năm trước".
Tuy nhiên, theo nhận định của CNN, những chỉ trích của nhà lãnh đạo Mỹ đã làm ngơ thực tế rằng cuộc điều tra của ông Mueller nhiều lần nhận được sự đảm bảo của tòa án Mỹ.
Cố vấn đặc biệt đã truy tố thành công nhiều nhân vật có liên quan đến ông Trump và mở dần những con đường dẫn đến chính tổng thống. Các công tố viên New York đã gián tiếp đề cập khả năng ông Trump từng chỉ đạo Michael Cohen vi phạm luật tài chính tranh cử.
Việc Cohen và Flynn chấp nhận hợp tác đang giúp Robert Mueller điều tra sâu hơn vào nhóm thân tín của tổng thống Mỹ. Nhiều mối liên hệ giữa các đối tác và trợ lý của ông Trump với phía Nga trong giai đoạn tranh cử năm 2016 dần được hé lộ, dù những đầu mối này chưa dẫn trực tiếp đến ông Trump.
Khắp Washington, giới quan sát đang chờ bước kế tiếp của ông Robert Mueller trong tuần này, ngay trước thềm kỳ nghỉ Giáng sinh và đón năm mới 2019 của Nhà Trắng. Ngày 14/12, một lầu của tòa án ở Washington bất ngờ được trưng dụng cho đội ngũ của ông Mueller, khiến nhiều người thắc mắc liệu đội điều tra đã tìm thêm được nhân chứng mới.
Sức ép từ cuộc điều tra chắc chắn tăng nhiệt trong năm 2019. Elijah Cummings, nghị sĩ đảng Dân chủ, sẽ tiếp nhận ghế chủ tịch Ủy ban Giám sát và Cải cách Chính phủ tại Hạ viện Mỹ. Ông đã tuyên bố sẽ lấy được lời khai mới từ Michael Cohen trước khi cựu luật sư thân tín của ông Trump thi hành án tù vào tháng 3/2019.
 |
| Michael Cohen rời tòa án tại New York ngày 12/12. Ông nhận mức án ba năm tù giam với cáo buộc vi phạm tài chính tranh cử, ém nhẹm các bê bối tình ái của ông Trump. Ảnh: AP. |
Những thách thức chính sách
Cuộc điều tra Nga can thiệp bầu cử 2016 chỉ là một phần của cơn bão chính trị đang bủa vây Washington trước kỳ nghỉ đông.
Thế bế tắc xoay quanh chính sách nhập cư của ông Trump đe dọa chính phủ Mỹ rơi vào cảnh đóng cửa một phần. Ngân sách hoạt động của một số bộ then chốt trong chính phủ sẽ đáo hạn vào cuối tuần này. Trong khi đó, tổng thống Mỹ và các lãnh đạo đảng Dân chủ chưa hết tranh cãi về đề xuất chi ngân sách 5 tỷ USD xây dựng bức tường biên giới.
Chia rẽ giữa đảng Dân chủ và Tổng thống Trump ngày một sâu sắc. Giới quan sát cho rằng việc đóng cửa chính phủ sẽ là cuộc đối đầu mở màn năm 2019 giữa Nhà Trắng và Hạ viện mới.
Trong khi đó, giới lãnh đạo đảng Cộng hòa còn phải đau đầu trước bài toán mới cho vấn đề cũ: Đạo luật chăm sóc sức khỏe Obamacare.
Ngày 14/12, một thẩm phán liên bang tại Texas tuyên bố đạo luật này vi hiến. Nỗ lực bãi bỏ Obamacare của đảng Cộng hòa bất ngờ nhận được cú hích lớn. Dù phán quyết ở Texas có thể được kháng cáo thành công, không loại trừ khả năng cuộc chiến pháp lý mới sẽ đến Tòa án Tối cao Mỹ, nơi xu hướng bảo thủ đang chiếm ưu thế.
Tuy nhiên, đạo luật chăm sóc sức khỏe này lại đóng vai trò đáng kể trong chiến thắng của đảng Dân chủ đợt bầu cử giữa kỳ vừa qua. Điều đó cho thấy Obamacare nhận được sự ủng hộ rất lớn từ cử tri Mỹ, và do đó, diễn biến pháp lý mới này không hoàn toàn là tin vui cho đảng Cộng hòa, CNN nhận định.
 |
| Tổng thống Trump tranh cãi với hai lãnh đạo của đảng Dân chủ tại lưỡng viện Mỹ trong cuộc gặp tuần qua ở Nhà Trắng. Ảnh: AP. |
Biến động nhân sự
Ngoài những thách thức về chính sách, Nhà Trắng còn đang đối diện nhiều biến động về nhân sự trước thềm kỳ nghỉ Giáng sinh.
Tổng thống Trump đang phải tìm ứng viên mới cho vị trí bộ trưởng nội vụ, sau khi Ryan Zinke nộp đơn từ chức giữa các bê bối điều tra đạo đức. Ông là thành viên thứ tư trong nội các rời vị trí trong sóng gió. Một tổ chức giám sát đếm được 17 cuộc điều tra liên quan đến Zinke đang được tiến hành, theo AP.
Theo New York Times và Washington Post, nếu Zinke trụ lại đến cuối năm 2018 thì ông cũng bị tổng thống Mỹ sa thải do sức ép giám sát từ phe Dân chủ ở Hạ viện.
Cánh Tây của Nhà Trắng cũng vừa thay đổi nhân sự then chốt. Mick Mulvaney, người đang giữ chức giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách, sẽ trở thành quyền chánh văn phòng Nhà Trắng mới.
Là người thứ ba được bổ nhiệm vào chiếc ghế nóng trong nhiệm kỳ của ông Trump, Mulvaney được dự báo sẽ khó thiết lập được kỷ cương bên trong Nhà Trắng và quản lý một tổng thống Mỹ luôn thích hành động theo ý mình. Cả hai người tiền nhiệm của Mulvaney – Reince Priebus, cố vấn thân tín của ông Trump, và John Kelly, tướng thủy quân lục chiến về hưu – đều thất bại trước nhiệm vụ này.
Tuy nhiên, nhiều người cũng cho rằng Mulvaney đã lấy được niềm tin của ông Trump trong thời gian lãnh đạo bộ phận ngân sách. Từng là nghị sĩ đại diện bang South Carolina tại Hạ viện giai đoạn 2011-2017, tân chánh văn phòng Nhà Trắng có thể là sự bổ sung hữu ích cho đội ngũ của ông Trump để đối phó với Hạ viện trong thời gian tới.
