Tổng thống Trump nhắc đến điều này trên Twitter, sau đó được một quan chức phụ trách chống ma túy Mỹ xác nhận ngày 2/8.
Lượng hóa chất khổng lồ được dùng trong ngành dược phẩm ở Trung Quốc đang bị dùng làm nguyên liệu bào chế ma túy tổng hợp, theo vị quan chức. Vì vậy, việc Trung Quốc cấm các loại fentanyl sẽ có tác động lớn tới tình hình buôn bán ma túy trên toàn khu vực Đông Nam Á.
Gây tử vong kỷ lục ở Mỹ
“Đến nay chúng tôi có rất ít thông tin cho thấy chính phủ Trung Quốc làm theo lời hứa ngày 1/5 về việc kiểm soát fentanyl và các chất tương tự với fentanyl”, Jorgan Andrews, phó trợ lý ngoại trưởng, Cục Phòng chống Ma túy Quốc tế và Thực thi Pháp luật (INL), thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ, trả lời các phóng viên.
Trong cuộc họp báo qua điện thoại ngày 2/8, ông Andrews thông tin thêm về tình hình chống buôn bán ma túy và động vật hoang dã ở Đông Nam Á. Cơ quan của ông hỗ trợ các nước chống tội phạm xuyên quốc gia bằng việc tăng cường năng lực của cảnh sát các nước.
“Chủ tịch Tập (Cận Bình), bạn tôi, đã nói sẽ chặn dòng chảy fentanyl sang Mỹ”, Tổng thống Trump viết trên Twitter ngày 1/8, “điều này không hề được thực hiện, và nhiều người Mỹ tiếp tục mất mạng!”
 |
| Các quan chức Trung Quốc ngày 1/4 tuyên bố từ ngày 1/5 sẽ đưa mọi loại fentanyl vào diện bị kiểm soát (như vậy tội phạm ma túy không thể bào chế và sử dụng các biến thể khác). Tuy nhiên, Mỹ cáo buộc lời hứa này chưa được thực hiện. Ảnh: Reuters. |
Theo New York Times, fentanyl là loại ma túy tổng hợp mà trong 5 năm gần đây đã gây ra số ca tử vong kỷ lục ở Mỹ. Năm 2017, fentanyl là nguyên nhân gây ra 28.466 cái chết trong số 72.000 người tử vong vì dùng thuốc quá liều. Canada và Australia đang hứng chịu đại dịch về lạm dụng fentanyl.
Vị quan chức của INL nói thêm tình trạng sử dụng ma túy phổ biến ở mức kỷ lục tại Đông Nam Á có liên hệ với ngành hóa chất ở Trung Quốc.
“Việc sản xuất methamphetamine (ở bang Shan, Myanmar) đòi hỏi rất nhiều tiền chất - thậm chí hàng tấn tiền chất. Chắc chắn số hóa chất đó phải đến từ đâu đó. Trung Quốc có ngành công nghiệp dược phẩm khổng lồ... và có nhiều điều mà Trung Quốc có thể làm (để kiểm soát)”, ông Andrews nói.
 |
| Cơ sở sản xuất ma túy đá bị phát hiện tại bang Shan hồi tháng 2/2018. Ma túy đá được bào chế từ hóa chất nên có thể được sản xuất ở bất kỳ đâu có nguyên liệu. Ảnh: Bộ Quốc phòng Myanmar. |
Sự nguy hiểm của fentanyl
“Về tác dụng, chỉ 3 mg fentanyl, giống như 3 hạt muối, cũng có thể gây chết người. Một số loại ma túy tổng hợp mới còn tinh khiết và mạnh hơn, có thể gây ra các hành vi rất bạo lực và vấn đề tâm thần”, ông Andrews nói.
Càng có tác dụng mạnh, các loại chất cấm càng cần đầu tư ít và có lợi nhuận cao. Tội phạm ma túy có thể biến khoản đầu tư 5.000 USD thành hàng triệu USD lợi nhuận, theo ông Andrews.
Thách thức của việc chống ma túy tổng hợp đến từ việc cầu và cung đều trở nên dễ dàng.
“Một người ngồi ở bất kỳ đâu, Washington, TP.HCM hay Phnom Penh, đều có thể lên Internet, dark web (phần riêng của Internet, đòi hỏi phần mềm đặc biệt để truy cập - PV), hoặc WhatsApp và đặt ma túy trên mạng, thanh toán bằng tiền ảo, hoàn toàn vô danh”, ông Andrews nói.
“Ma túy tổng hợp có thể được sản xuất ở bất kỳ đâu, bớt tốn kém hơn nhiều so với việc phải trồng cây thuốc phiện. Tội phạm đang tạo ra các chất mới trong các phòng thí nghiệm tại gia”.
 |
| Một lô hàng ma túy đá được Cục Điều tra Quốc gia Philippines thu giữ vào tháng 5/2017. Ảnh: AP. |
Trả lời câu hỏi của Zing.vn về việc fentanyl có thể gây đại dịch ở Đông Nam Á như ở Mỹ hay không, ông Andrews cho biết đây là nguy cơ mà “tất cả cần phải theo dõi”.
“Fentanyl, giống các ma túy tổng hợp khác, dễ sản xuất với chi phí thấp, lại cho lợi nhuận cao, vì vậy khó có nước nào không bị ảnh hưởng bởi các loại ma túy tổng hợp”, ông nói.
“Điều đáng sợ nhất là chúng có tác dụng rất mạnh, được pha trộn với các loại ma túy khác... Người dùng không hề biết, và không thể kiểm soát liều lượng, nên có nguy cơ chết vì quá liều”.
Để đối phó với các thách thức này, ông Andrews cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ đã soạn ra chiến lược 5 năm chống ma túy tổng hợp, bao gồm hỗ trợ, tập huấn cho các đối tác (chẳng hạn, cảnh sát các nước) trong 5 mảng: (1) trấn áp việc bào chế ma túy tổng hợp, (2) phát hiện, chia sẻ thông tin về ma túy tổng hợp, (3) trấn áp việc buôn bán và chuyển tiền online, (4) giảm nhu cầu trên toàn thế giới và (5) hợp tác với ngành công nghiệp và tổ chức quốc tế.
