|
|
|
Các nhà khoa học vừa công bố một thông tin gây giật mình về tình hình ô nhiễm toàn cầu: lượng phát thải khí gas công nghiệp CFC bỗng tăng lên đột biến. Khí này làm thủng tầng ozone bảo vệ bầu khí quyển và đã bị cấm trên quy mô sản xuất công nghiệp toàn cầu.
CFC (một hợp chất hữu cơ chứa cacbon, clo và flo) là khí cấm theo Nghị định thư Montreal 1987 về các chất làm suy giảm tầng ozone (Montreal Protocol). Đây được xem là thoả thuận về môi trường thành công nhất trên bình diện quốc tế, với hy vọng có thể mang đến sự hồi phục hoàn toàn của tầng ozone vào giữa thế kỉ này.
Tuy nhiên, lượng phát thải mới có thể làm chậm quá trình này thêm một thập kỉ nữa.
Vẫn chưa thể kết luận về nguồn gốc của lượng khí CFC bí ẩn này. Nhưng hiện tại, một loạt các manh mối đang hướng tới sự bùng nổ công nghiệp hoá ở các vùng nông thôn Trung Quốc.
 |
| Bên trong một xưởng sản xuất tủ lạnh tại Xingfu, Trung Quốc. Khí CFC-11 vẫn được họ sử dụng để sản xuất xốp cách nhiệt. Ảnh: The New York Times. |
Theo các cuộc điều tra gần đây của The New York Times và các cơ quan độc lập, một nguồn phát thải quan trọng - thậm chí cốt yếu - là những nhà máy tại Trung Quốc. Các nhà máy này đã phớt lờ lệnh cấm toàn cầu, tiếp tục tạo ra và sử dụng khí CFC-11, chủ yếu để sản xuất bọt xốp cách nhiệt cho các thiết bị làm lạnh và các tòa nhà.
“Bạn có hai lựa chọn: Loại xốp rẻ hơn nhưng không tốt lắm cho môi trường, hoặc loại đắt hơn nhưng tốt hơn cho môi trường”, Zhang Wenbo, chủ của một nhà máy điện lạnh tại Xingfu, tỉnh Shandong nói. Ông và nhiều nhà sản xuất quy mô nhỏ cho biết cho tới tận gần đây, họ vẫn sử dụng rộng rãi khí CFC-11.
“Tất nhiên chúng tôi chọn loại rẻ hơn”, ông Zhang nói trong cuộc phỏng vấn tại nhà máy của mình. “Đó là cách để chúng tôi tồn tại”.
 |
| Một biển quảng cáo các loại máy làm lạnh trên đường phố Xingfu, Trung Quốc. Có khoảng 1700 doanh nghiệp trong ngành điện lạnh thành phố này. Ảnh: The New York Times. |
Vào thời điểm của cuộc phỏng vấn này, một cuộc thanh tra lớn đang diễn ra trong thị trấn. Một lúc sau, bốn viên chức vào nhà máy của ông Zhang, đưa cho ông một cảnh báo thống kê loạt vi phạm về môi trường, bao gồm cả việc sử dụng CFC-11 và ra lệnh đóng cửa nhà máy của ông.
“Cho đến tận năm ngoái, họ chưa bao giờ nói với chúng tôi rằng việc này sẽ làm tổn hại bầu khí quyển”, ông Zhang nói. “Chẳng ai đến để kiểm tra xem chúng tôi đã sử dụng gì, vì thế chúng tôi nghĩ rằng nó ổn”.
Trung Quốc là thị trường sử dụng bọt xốp cách nhiệt lớn nhất trên thế giới, chiếm 40% lượng tiêu thụ toàn cầu. Nước này cũng từng là nơi sản xuất hầu hết lượng CFC-11 và các hóa chất tương tự trong khu vực Đông Á trước khi những hóa chất này bị cấm.
Việc loại bỏ CFC-11 cũng nằm trong chiến dịch “làm sạch quốc gia” của Trung Quốc, sau hàng thập kỷ phát triển công nghiệp điên cuồng với quan niệm rằng ô nhiễm môi trường là cái giá cần thiết cho thịnh vượng. Đáng buồn là, có những hậu quả vượt xa khỏi biên giới quốc gia này.
