Khi cựu Thống đốc bang Georgia, ông Sonny Perdue, đến gặp Tổng thống tân cử Donald Trump, ông tưởng tượng ra phía sau Trump là một dàn cộng sự, tất cả với thái độ cứng rắn và hung hăng như ban giám khảo trong chương trình truyền hình thực tế Người tập sự nổi tiếng một thời của Trump.
Thế nhưng, Donald Trump trước mặt Perdue ngày hôm đó là một người điềm tĩnh, chăm chú, đang ngồi trước một bàn đầy giấy tờ, trong căn phòng với cách bài trí như thể được giữ nguyên từ những năm 1980 đến nay.
Ngồi cạnh Trump là Nick Ayers - người thân cận của Phó tổng thống tân cử Mike Pence - và Stephen K. Bannon - người sẽ là cố vấn cao cấp cho ông Trump.
Chọn nội các như chọn nhân viên
"Trump tiếp cận mọi việc như tiếp cận một giao dịch, và ông ấy muốn biết chắc mình đang đi đúng đường", Perdue kể lại. Ông là người đang được tổng thống tân cử Trump cân nhắc cho vị trí bộ trưởng nông nghiệp trong nội các mới.
"Ông ấy tin rằng trong những năm qua, nước Mỹ đã bị 'bắt nạt' khi giao dịch với các đối thủ nước ngoài trong thương mại quốc tế - tôi đồng ý với ông ấy - và ông ấy muốn biết tôi sẽ làm gì với chuyện này", ông Perdue thuật lại với New York Times sau cuộc gặp Trump.
 |
| Ông Perdue trong vòng vây báo chí sau khi bước ra từ cuộc gặp tổng thống tân cử ở tòa nhà Trump Tower hôm 30/11. Ảnh: Reuters. |
Trong hơn một thập kỷ, hàng triệu người Mỹ đã ngồi trước tivi để xem Trump thử thách các nhân viên tiềm năng của mình trong Người tập sự với một thái độ kiêu ngạo và khinh khỉnh.
Trong một vài tháng trở lại đây, cảnh tượng ở đại sảnh tòa nhà Trump Tower, ngoài cửa câu lạc bộ golf tại New Jersey và biệt thự ở Florida - những nơi ông dùng để gặp các ứng viên cho chính quyền mới - cũng không khác gì một chương trình truyền hình thực tế.
Các chính trị gia, doanh nhân, người nổi tiếng đến và đi trong ống kính máy ảnh cùng câu hỏi của hàng trăm báo đài chầu chực. Đôi khi, tổng thống tân cử Mỹ còn tăng thêm kịch tính cho các suy đoán bằng việc xuất hiện ở cửa để tiễn một ứng viên nào đó.
Tuy nhiên, khung cảnh nơi Trump và các cộng sự tiềm năng của ông nói chuyện lại ít "sân khấu" hơn nhiều.
New York Times dẫn tiết lộ của những người từng ngồi đối diện Trump trên bàn phỏng vấn nói rằng trong đời thực, các câu hỏi của ông trực tiếp và thân thiện hơn.
Ông ấy không ghi chép, cũng không có vẻ gì là có sẵn một danh sách câu hỏi. Tuy nhiên, Trump cũng cho thấy ông có đọc tài liệu về người mình sắp gặp và cho họ thấy ông biết một vài chuyện rất tiểu tiết trong quá khứ của họ.
"Nếu anh nói vòng vo, ông ta sẽ ngắt lời anh", Newt Gingrich, cựu chủ tịch Hạ viện và từng được đồn là ứng viên cho vị trí ngoại trưởng của Trump, kể lại.
"Ông ta muốn biết anh có thể làm gì cho ông ta", Gingrich nói về Trump.
Gingrich - người từng khẳng định mình không có hứng thú tham gia nội các của Trump - nói rằng cách Trump tập hợp nội các giống như cách ông điều hành việc kinh doanh của mình.
"Ông thích định nghĩa các công việc, cân đo khả năng và ra quyết định: 'Anh ta có thể điều hành sân golf của tôi không? Chị ta có biết quản lý khách sạn của tôi không? Liệu tôi có cần nhà hàng của người này trong tòa nhà của mình?'", ông Gingrich ví dụ.
 |
| Trump ra tiễn và bắt tay Jonathan Gray, giám đốc tập đoàn bất động sản Blackstone, sau cuộc gặp của hai người ở câu lạc bộ golf tại New Jersey hôm 20/11. Ảnh: Reuters.
|
'Tự tay' làm mọi thứ
So với các tổng thống trước, Tổng thống tân cử Donald Trump tích cực ngồi vào bàn phỏng vấn các ứng viên hơn. Clay Johnson III, người điều hành quá trình chuyển giao quyền lực của tổng thống George W. Bush, nói rằng Bush hiếm khi nói chuyện với nhiều ứng viên cho một vị trí trong nội các, ông thường chỉ gặp người được chọn cuối cùng.
Tổng thống Barack Obama cũng hành động tương tự, nhiều khi cuộc gặp chỉ là để xác nhận điều dư luận đang đồn đoán.
"Trong nhiều trường hợp, ông ấy biết mình muốn gì, và vấn đề chỉ là làm sao thuyết phục họ nhận vị trí đó", Dan Pfeiffer, quan chức trong đội ngũ chuyển giao quyền lực của ông Obama hồi năm 2008, cho biết.
Ông Obama khi đó cũng nhất quyết giữ kín các lựa chọn của mình. Trong khi đó, bên ngoài căn phòng của Trump, các ứng viên ngồi cùng nhau trong một phòng khác, nơi họ nhìn thấy những người mình đã quen hoặc từng biết, những người cũng đang chờ đợi để gặp Trump.
Những người thân cận với Trump nói rằng khi chọn một người, ông muốn mình phải có "trực giác" tốt về họ. Tuy nhiên, tổng thống đắc cử Mỹ cũng tìm kiếm lời khuyên ở các cộng sự thân thiết, như "phó tướng" Pence hoặc cô con gái Ivanka Trump.
Robert L. Johnson, một doanh nhân được Ivanka Trump tìm đến và giới thiệu cho cha cô, nói rằng Trump có vẻ biết lắng nghe. Johnson, tự nhận rằng mình không tìm kiếm bất cứ vị trí nào trong chính quyền cả, nói với tổng thống tân cử rằng: "Ông không nên tiếp tục kiểu nói năng như lúc tranh cử, bảo người Mỹ gốc Phi về những gì họ sẽ mất. Điều ông nên nói đến bây giờ là họ sẽ được gì từ chính quyền ông".
Trump đã nói rằng "vậy tôi sẽ tập trung vào khía cạnh tích cực hơn".
Và như đúng với phong cách của một người làm ăn, Trump yêu cầu những người ông chọn sẽ phải làm việc hiệu quả. Scott Brown, thượng nghị sĩ bang Massachusetts đang được Trump cân nhắc phụ trách các vấn đề về cựu binh, kể lại: "Ông ấy như thể sắp nói, hãy làm công việc của anh, và làm tốt vào. Nếu không, anh sẽ bị sa thải".
"Bạn bị sa thải" là câu nói nổi tiếng trong chương trình Người tập sự năm nào của Trump.
