Trong bài phát biểu đầu tiên trước Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc hôm 19/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi ông Kim Jong Un là "gã tên lửa" đang thực hiện "phi vụ tự sát" và đe dọa "hủy diệt hoàn toàn" Triều Tiên.
Los Angeles Times dẫn lời 2 quan chức Mỹ cho hay những phát ngôn nhắm vào Kim Jong Un và Triều Tiên không hề có trong bản thảo phát biểu đã được một số quan chức cấp cao góp ý hồi đầu tuần.
Các trợ lý cấp cao của Tổng thống Trump đã liên tục cảnh báo ông không nên công kích nhà lãnh đạo Kim Jong Un tại một nơi như Liên Hợp Quốc. Họ lo lắng việc lăng mạ ông Kim sẽ khiến tiến trình đối phó với Triều Tiên thêm bế tắc, đe doạ những nỗ lực kéo dài nhiều tháng qua nhằm bóp nghẹt nền kinh tế của Bình Nhưỡng bằng các biện pháp trừng phạt để buộc ông Kim ngồi vào bàn đàm phán.
Khẩu chiến không điểm đừng
Trong hồ sơ tâm lý chi tiết về Kim Jong Un, CIA đánh giá nhà lãnh đạo Triều Tiên có cái tôi rất lớn. Nhạo báng ông trước 200 chính khách từ khắp thế giới không khác nào chọc tức nhà lãnh đạo nổi tiếng quyết liệt này.
Quả đúng như vậy, trong lần hiếm hoi đích thân lên tiếng và lần đầu công khai công kích lãnh đạo quốc gia khác, ông Kim gọi ông Trump là "gã người Mỹ loạn trí lẩm cẩm" cần được chế ngự “bằng lửa”.
Tiếp lời nhà lãnh đạo không lâu sau đó, Bộ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Ri Yong Ho cảnh báo rằng Bình Nhưỡng có khả năng sẽ tiến hành "vụ thử bom nhiệt hạch lớn nhất từ trước tới nay tại Thái Bình Dương".
 |
| Ông Trump với những phát biểu hùng hồn hôm 19/9 trước Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc. Ảnh: Getty. |
Tổng thống Mỹ lại tiếp tục màn đấu khẩu bằng cách tung đòn công kích cá nhân trên mạng xã hội Twitter. Ông Trump quả quyết ông Kim "rõ ràng là một gã điên" và sẽ được “thử thách theo những cách chưa từng thấy”.
Màn đấu "võ mồm" này có thể khiến những nỗ lực của chính tổng thống Mỹ bên lề Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc trở nên vô ích.
Tự bắn vào chân?
Ông Trump đã dành gần như cả ngày 21/9 để họp với Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In nhằm tìm kiếm những biện pháp mới buộc Bình Nhưỡng dừng chương trình hạt nhân. Ông cũng tuyên bố những lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với các nước khác, các doanh nghiệp nước ngoài và cá nhân có hoạt động kinh doanh với Triều Tiên.
John Park, chuyên gia về Đông Bắc Á tại Trường Kennedy của Đại học Harvard, cho rằng những màn phỉ báng ăn miếng trả miếng rất có thể dập tắt mọi cơ hội đàm phán về chương trình vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng.
"Nếu người ta tin rằng các biện pháp trừng phạt là hy vọng cuối cùng để ngăn chiến tranh và đưa Triều Tiên trở lại bàn đàm phán, thì đã quá muộn rồi", Park nói.
Kể từ khi lên nắm quyền, Kim Jong Un đã thúc đẩy các chương trình hạt nhân và tên lửa nhanh hơn dự kiến của người Mỹ, với tốc độ phát triển và thử nghiệm chóng mặt. 4 trong số 6 cuộc thử nghiệm hạt nhân của Triều Tiên tính đến nay được tiến hành dưới chỉ đạo của ông Kim.
Washington tin rằng một phần ba nền kinh tế Bình Nhưỡng là dành để đầu tư vào chương trình tham vọng này. Mỹ cho rằng để bù đắp cho chi phí khổng lồ đó, Triều Tiên sử dụng viện trợ nước ngoài, bao gồm trợ cấp thương mại từ Trung Quốc, do đó các lệnh trừng phạt mới nhất sẽ giúp giảm thiểu nguồn thu nhập này của Bình Nhưỡng.
 |
| Nhà lãnh đạo Triều Tiên thị sát một đợt bắn tên lửa. Ảnh: Reuters. |
Trong những tháng gần đây, Triều Tiên đã phóng hai tên lửa đạn đạo liên lục địa đầu tiên, thử nghiệm bom nhiệt hạch dưới lòng đất và bắn tên lửa đạn đạo tầm trung qua Nhật Bản. Các chuyên gia Mỹ cảnh báo đất nước Đông Bắc Á sẽ chỉ mất 6 đến 8 tháng nữa để chế tạo đầu đạn hạt nhân thu nhỏ gắn vào tên lửa liên lục địa đủ sức tấn công lãnh thổ Mỹ.
Tuyên bố công kích của ông Kim Jong Un đồng nghĩa với việc nỗ lực đàm phán về hạt nhân Triều Tiên rất có thể sẽ bị vùi lấp hoàn toàn.
"Sẽ không có ai bên phía Triều Tiên ủng hộ con đường thảo luận, bởi như vậy là mâu thuẫn với nhà lãnh đạo và có thể phải trả giá bằng cả mạng sống", John Park nhận định.
Ý nghĩ thực của Trump
Mối đe dọa từ Bình Nhưỡng là quan tâm lớn của Trump kể từ khi nhậm chức. "Tổng thống hiếm khi cho phép tôi ra khỏi phòng Bầu dục mà chưa trả lời ông điều gì về Triều Tiên", Giám đốc CIA Mike Pompeo cho biết hồi tháng 7. "Triều Tiên luôn trong tâm trí ông ấy".
Tổng thống cũng đã bày tỏ sự thất vọng trước những nỗ lực không thành của các chính quyền tiền nhiệm nhằm ngăn chặn tiến bộ của Triều Tiên trong lĩnh vực tên lửa đạn đạo và công nghệ hạt nhân.
Tổng thống Clinton, và sau đó là Tổng thống George W. Bush, đã đề xuất hai sáng kiến ngoại giao quan trọng để thuyết phục Triều Tiên từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân, đổi lấy viện trợ. Cả hai đều thất bại. Tổng thống Obama thì sử dụng biện pháp tấn công mạng.
Obama đã cảnh báo Trump trước khi ông nhậm chức rằng Triều Tiên sẽ là vấn đề quốc tế khiến ông đau đầu nhất. Vị tổng thống 71 tuổi cũng đã được cảnh báo về khả năng Bình Nhưỡng phát triển tên lửa đạn đạo liên lục địa có thể đưa đầu đạn hạt nhân vào đất Mỹ.
 |
| Vào thời gian tranh cử năm ngoái, trong một cuộc phỏng vấn trên kênh Fox News, Trump từng ca ngợi Kim Jong Un, cho rằng những gì nhà lãnh đạo Triều nắm trong tay thật "tuyệt vời" đối với một người trẻ tuổi như vậy. Ảnh: Reuters. |
Dù vậy, Trump hiếm khi chế nhạo đích danh Kim Jong Un kể từ khi bước chân vào Nhà Trắng. Hồi tháng 5, ông thậm chí còn từng nói sẽ cảm thấy "vinh dự" nếu được gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên trong hoàn cảnh thích hợp.
Đến tháng 8, sau khi các nhà phân tích tình báo Mỹ tin rằng Bình Nhưỡng đã nắm được công nghệ thu nhỏ đầu đạn hạt nhân, Trump tuyên bố sẽ cho đất nước Đông Bắc Á nếm "hỏa lực và cuồng nộ" nếu tiếp tục đe dọa Mỹ. Nhưng tổng thống cũng không tung ra đòn công kích cá nhân nào.
Matthew Kroenig, nhà khoa học chính trị tại Đại học Georgetown, cho biết lời dọa dẫm "xóa sổ" Triều Tiên mới đây của Trump thực chất là một phần trong chiến thuật của Mỹ nhằm ngăn chặn một cuộc tấn công hạt nhân.
"Điều quan trọng là ngăn Triều Tiên tấn công, và nghệ thuật làm nản chí đối thủ thì không hề thay đổi", Kroenig nói. "Đó là khiến kẻ thù tin rằng lợi ích mà việc tấn công mang lại sẽ chẳng thấm vào đâu so với cái giá phải trả".
"Trump đang chứng tỏ với Kim điều đó, rằng tấn công Mỹ thì Triều Tiên sẽ không được lợi gì", Kroenig nhận định.
