Tranh cãi vì tiến sĩ vật lý ở Mỹ về Trung Quốc làm công chức

Khuôn viên Đại học Stanford. Ảnh: Shutterstock.

Điều này làm dấy lên hàng loạt tranh luận liên quan đến việc liệu điều này có phải lãng phí tài năng học thuật hay không.

Cụ thể, một ảnh chụp màn hình đột nhiên được chia sẻ trên mạng xã hội Trung Quốc, ghi lại danh sách các công chức thị trấn ở tỉnh An Huy, Trung Quốc năm nay. Trong đó, có một ứng cử viên tên Su Zhen với hồ sơ học vấn ấn tượng.

Bạn cũ cũng ngỡ ngàng

Trong khi các ứng viên khác theo học tại các trường cao đẳng và trường dạy nghề ít tên tuổi ở Trung Quốc, Su lại tốt nghiệp từ Đại học Stanford - trường hàng đầu của Mỹ và đứng thứ 3 trong bảng xếp hạng Best Global Universities.

Ở Trung Quốc, kỳ thi công chức thường bao gồm bài kiểm tra viết, phỏng vấn và đánh giá. Những người được xuất hiện trong ảnh chụp màn hình vẫn phải trải qua vòng “đánh giá chính trị” trước khi có quyết định cuối cùng.

Theo SCMP, hôm 10/6, một trong những người bạn cùng lớp thời trung học của Su, tên là Hyman, đã bày tỏ sự ngạc nhiên của mình trên mạng xã hội Zhihu - nền tảng hỏi đáp trực tuyến giống Quora. Anh biết tin từ nhóm cựu học sinh và phản ứng đầu tiên là: “Không thể nào!”.

Người này còn nhờ các bạn cùng lớp xác nhận, nhưng nhận được tin WeChat của Su hiện đã xóa và những người khác đã mất liên lạc với anh từ lâu.

Hyman cho biết họ là bạn thân khi học trung học, nhưng đã mất liên lạc khi Su sang Stanford để lấy bằng tiến sĩ. Còn anh ở lại Trung Quốc để tiếp tục học toán tại Đại học Giao thông Tây An ở tỉnh Thiểm Tây.

Năm Su tốt nghiệp trùng với thời điểm xảy ra đại dịch Covid-19 và thị trường việc làm khắc nghiệt. Nhưng Hyman không nghĩ rằng một sinh viên tốt nghiệp loại xuất sắc như Su lại không thể kiếm được việc làm tốt, đến mức phải đi bước đường này.

“Trí thông minh và tính cách siêng năng đã khiến cậu ấy trở thành nhà nghiên cứu học thuật giỏi và chắc chắn phải có một tương lai tươi sáng phía trước”, anh nói.

Một sinh viên tốt nghiệp Tiến sĩ Stanford cùng tên, Su Zhen, xuất hiện trong danh sách chương trình Tiến sĩ vật lý ứng dụng vào năm 2016. Ảnh: Weibo.

Theo tìm hiểu của SCMP, Stanford cũng có một nghiên cứu sinh tốt nghiệp có cùng tên Su Zhen. Anh đăng ký theo học chương trình Tiến sĩ vật lý ứng dụng vào năm 2016. Luận án của anh về tinh thể học tia X được nộp vào tháng 8/2022.

Khoa vật lý của Đại học Stanford rất danh giá. Có thể kể đến Steven Chu, người đoạt giải Nobel và từng giữ chức Bộ trưởng Năng lượng Mỹ dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, đang làm việc ở đó. Theo Bảng xếp hạng Đại học Thế giới QS, Stanford là trường đại học tốt thứ 4 về nghiên cứu vật lý trong năm 2024.

Sinh viên đứng đầu khoa vật lý cũng khó tìm việc làm

Trước Stanford, Su đã hoàn thành chương trình đại học ngành vật lý tại Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc (USTC) vào năm 2016. Chương trình này nằm trong top 3 các trường đại học của quốc gia tỷ dân và cũng là cái nôi của nhiều nhà vật lý hàng đầu. Su là một trong những sinh viên có thành tích học tập xuất sắc của trường. Theo Hyman, Su là sinh viên giỏi nhất lớp và là đứng đầu khoa vật lý của USTC.

Trong thời gian học tại USTC, Su đã được trao Học bổng Guo Moruo, học bổng danh giá nhất của trường. Theo trường đại học này, trong số 34 người nhận giải năm 2016, có 26 người đã vào học tại các trường đại học và viện nghiên cứu nổi tiếng nhất thế giới. Trong đó, Su đã chọn Stanford.

Theo SCMP, việc giữ một chức danh học thuật tại trường đại học hàng đầu ở Trung Quốc ngày càng trở nên khó khăn, ngay cả đối với những nhân tài trở về từ nước ngoài. Nhưng một sinh viên tốt nghiệp USTC cho biết mặc dù có sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành giáo dục trong những năm gần đây, để vào được một trường đại học trung bình không quá khó đối với Su.

lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc, ghi lại danh sách công chức địa phương tỉnh An Huy có tên Su Zhen. Ảnh: Weibo.

Người này nói: “Nếu anh ấy không muốn vào học viện và muốn trở thành công chức, một thành phố ở vùng ven biển cũng là một lựa chọn có vẻ tốt hơn”. Tuy nhiên, nhiều người khác cho rằng cần tôn trọng lựa chọn của Su.

Vào tháng 3, Phòng Giáo dục quận Yuhang, tỉnh Chiết Giang cũng xảy ra trường hợp tương tự. Nơi này đã chào đón một công chức mới tốt nghiệp Đại học Harvard. Nói với truyền thông địa phương, nhân viên tại đây cho biết mặc dù không thiếu sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học Thanh Hoa và Bắc Kinh, đây là lần đầu tiên một sinh viên tốt nghiệp Harvard gia nhập.

Nhận định về câu chuyện của Su Zhen, nhà nghiên cứu Yuan Lanfeng tại USTC tin rằng đây là trường hợp hy hữu và không đại diện cho toàn bộ sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học danh tiếng. “Không cần phải nhận một công việc ở địa phương như vậy, ngay cả trong tình trạng khó tìm việc làm”, Yuan nói.