Kết quả kiểm tra một số nội dung chủ yếu liên quan khiếu nại của công dân về Khu đô thị mới Thủ Thiêm được Thanh tra Chính phủ thông báo tối 7/9 xác định việc UBND TP.HCM thu hồi 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An, quận 2 là không có căn cứ.
Điều này đồng nghĩa với việc những khiếu nại của người dân Thủ Thiêm về diện tích đất này trong nhiều năm qua cần được giải quyết thỏa đáng.
Thêm vào quy hoạch 4,3 ha không có căn cứ
Theo quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt năm 1996, Khu đô thị Thủ Thiêm tọa lạc bên bờ đông sông Sài Gòn có tổng diện tích 930 ha, bao gồm khu đô thị mới rộng 770 ha và khu tái định cư 160 ha.
Tuy nhiên trong các tờ trình, văn bản thẩm định của UBND TP.HCM, Bộ Xây dựng và quyết định phê duyệt của Thủ tướng đều không nêu cụ thể về ranh giới, vị trí quy hoạch.
 |
| Khu tái định cư Bình Khánh thuộc đô thị mới Thủ Thiêm. Ảnh: Lê Quân. |
Qua thời gian dài, do cơ quan liên quan lưu trữ không tốt, UBND TP.HCM và các sở, ngành không cung cấp đầy đủ được các hồ sơ, tài liệu chính thức kèm theo quyết định phê duyệt quy hoạch của Thủ tướng, nhất là các bản đồ quy hoạch 1/5.000. Sau đó, khi triển khai dự án, TP.HCM đã điều chỉnh diện tích, ranh giới theo hướng tăng thêm 4,3 ha nằm ở khu phố 1, phường Bình An, quận 2.
Vào cuộc, Thanh tra Chính phủ xác định BQL Khu đô thị mới Thủ Thiêm và Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP.HCM chỉ cung cấp được loại bản đồ quy hoạch 1/5.000.
Trong đó, Bản đồ quy hoạch tổng mặt bằng 1/5.000 Khu đô thị mới Thủ Thiêm năm 1995 ghi một số lô đất, trong đó có phần diện tích khoảng 4,3 ha ở diện nghiên cứu, đề xuất quy hoạch. Bản đồ này không thể hiện các chỉ tiêu kiến trúc, quy hoạch nên không đúng quy định về lập đồ án quy hoạch xây dựng đô thị.
Còn bản đồ quy hoạch sử dụng đất (từ 5 đến 10 năm) với tỷ lệ 1/5.000 cũng được lập năm 1995 không xác định một phần khu phố 1, phường Bình An, thuộc phạm vi lập quy hoạch. Do đó, 4,3 ha thuộc khu phố 1, phường Bình An, không có trong ranh quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm được Thủ tướng phê duyệt.
 |
| Khu phố 1 (chấm đỏ) thuộc phường bình an, quận 2. Ảnh: Google Maps. |
Năm 1998, kiến trúc sư trưởng TP phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trong đó bổ sung vào quy hoạch khoảng 4,3 ha thuộc ở khu phố 1, phường Bình An.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000 thuộc thẩm quyền của UBND TP.HCM. Kiến trúc sư trưởng TP đã phê duyệt quy hoạch trái thẩm quyền, khi chưa được Thủ tướng chấp thuận điều chỉnh tăng, giảm diện tích.
“Ranh quy hoạch Khu đô thị mới đã thay đổi về phía bắc thuộc Khu phố 1, phường Bình An tăng 4,3 ha vi phạm quy định tại Nghị định số 91/CP. Trách nhiệm trực tiếp thuộc Kiến trúc sư trưởng TP, các sở, ngành liên quan và UBND TP", bản kết luận khẳng định.
 |
| Người dân mang theo bản đồ quy hoạch 1/2.000 khu đô thị mới Thủ Thiêm khi đối thoại với quan chức TP.HCM. Ảnh: Tùng Tin. |
Bản kết luận cho biết việc khiếu nại của người dân còn xuất phát từ quyết định số 13585/KTST-QH ngày 16/9/1998 của kiến trúc sư trưởng TP ghi vị trí giới hạn không đúng như bản đồ và thực địa.
Do việc khiếu nại của người dân về ranh quy hoạch đối với 4,3 ha là có cơ sở nên cần sớm được xem xét và có giải pháp giải quyết phù hợp.
Thu hồi đất không có cơ sở, tái định cư không đúng quy trình
Kết quả kiểm tra của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra những sai phạm trong thu hồi đất liên quan diện tích 4,3 ở phường Bình An. Cụ thể, khi đề nghị Thủ tướng ban hành quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP.HCM không xác định ranh giới, vị trí khu tái định cư.
Sau đó, UBND TP.HCM căn cứ văn bản của Thủ tướng để thu hồi 4,3 ha đất thuộc khu phố 1, phường Bình An để thực hiện một số dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là chưa đủ cơ sở pháp lý, dẫn đến, thiếu căn cứ thực hiện, không xác định đúng, đủ diện tích đất phục vụ tái định cư theo quy hoạch. Thanh tra Chính phủ yêu cầu rà soát để có giải pháp giải quyết phù hợp.
 |
| Người dân Thủ Thiêm bật khóc khi nói về việc đất ngoài quy hoạch bị thu hồi. Ảnh: Tùng Tin. |
Về chính sách hỗ trợ tái định cư cho người dân, theo báo cáo của UBND TP.HCM, địa phương này đã vận dụng chính sách cơ bản đáp ứng được yêu cầu và theo hướng có lợi cho người dân khi nhà nước thu hồi đất.
Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ xác định việc chấp hành quy định pháp luật về trình tự, thủ tục triển khai giải phóng mặt bằng của TP.HCM, trực tiếp là quận 2, có trường hợp chưa đầy đủ, chưa đúng quy định.
Theo đó, chính quyền địa phương không lập phương án đền bù giải phóng mặt bằng, không lập Hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng mà căn cứ vào quy định của UBND TP ban hành kèm theo các quyết định lập bản chiết tính, dự toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ thiệt hại và tái định cư cho từng tổ chức, cá nhân bị thu hồi đất.
So sánh mức hỗ trợ, đền bù tại cùng thời điểm thì mức hỗ trợ, đền bù của Khu đô thị mới Thủ Thiêm có giá trị lớn hơn các dự án như Đại lộ Đông Tây, Vòng xoay chân cầu Sài Gòn…
Tuy nhiên, quá trình thực hiện thu hồi đất, đền bù, giải phóng mặt bằng của UBND TP.HCM còn có trường hợp đang khiếu nại chưa phù hợp quy định của pháp luật; không có kế hoạch xây dựng nhà tái định cư trước khi giải phóng mặt bằng.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc khi hỗ trợ người dân bị thu hồi còn chậm, có một số hạn chế, bất cập dẫn đến phát sinh khiếu nại về chế độ, chính sách đền bù.
Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc Công ty Đo đạc Địa chính - Công trình, Sở Địa chính, UBND quận 2 và UBND TP.HCM.
