Chiều 7/9, Thanh tra Chính phủ thông báo kết quả kiểm tra một số nội dung chủ yếu liên quan đến khiếu nại của công dân về Khu đô thị mới Thủ Thiêm ở TP.HCM. Nhiều vi phạm của UBND TP.HCM được cơ quan thanh tra chỉ ra, trong đó có việc thực hiện quy hoạch đã được Thủ tướng phê duyệt và cấp đất cho các dự án.
Không trình Thủ tướng phê duyệt quy hoạch chung 1/5000
Tờ trình của UBND TP.HCM gửi Thủ tướng xin phê duyệt quy hoạch xây dựng 1/5000 Khu đô thị mới Thủ Thiêm thể hiện khu tái định cư có diện tích khoảng 160 ha. Văn bản này không nêu cụ thể vị trí, ranh giới, không có hồ sơ, bản đồ quy hoạch kèm theo và chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng.
 |
| Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP.HCM). Ảnh: Lê Quân. |
Năm 1997, Kiến trúc sư trưởng TP có quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2000 Khu tái định cư với tổng diện tích 42 ha thuộc 2 phường An Phú và Bình Khánh (giáp ranh phía đông khu đô thị mới). Trong đó, đất phục vụ tái định cư là hơn 12 ha, đất kinh doanh tạo vốn xây dựng hạ tầng hơn 9 ha. Còn lại 34,4 ha dành cho công trình công cộng, kênh rạch.
Sau đó, UBND TP.HCM giao Sở Địa chính - Nhà đất, Kiến trúc sư Trưởng TP và UBND Quận 2 xác định rõ địa điểm, diện tích và ranh giao đất. Nếu thiếu, cho phép điều chỉnh diện tích đất các dự án trên địa bàn quận 2 để đảm bảo đủ diện tích theo quyết định của Thủ tướng.
Tháng 3/2002, UBND TP.HCM tiếp tục giao Kiến trúc sư trưởng TP, Giám đốc Sở Địa Chính - Nhà đất cắm mốc đủ 770 ha đất của khu trung tâm theo giải pháp bổ sung diện tích khu tái định cư Bình Khánh vào khu trung tâm, đồng thời rà soát quỹ đất trên ở quận 2 để đề xuất phạm vi giao đủ 160 ha đất tái định cư.
Theo các văn bản khi đó, diện tích đất dành cho khu tái định cư phục vụ đền bù giải tỏa phải đủ 160 ha theo quyết định của Thủ tướng, không nhất thiết cùng một địa điểm trên địa bàn quận 2. Nhưng đến thời điểm kiểm tra, tổng diện tích đất đã được quy hoạch và thực hiện đầu tư khu tái định cư nằm trong 5 phường chỉ là 46,1 ha.
Thanh tra Chính phủ xác định sau khi có Quyết định số 367 và Văn bản số 190 của Thủ tướng, UBND TP.HCM chưa chỉ đạo cơ quan liên quan lập, thẩm định, trình Thủ tướng phê duyệt quy hoạch chung 1/5000 đối với khu tái định cư nhưng vẫn phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/2000 đối với 42 ha thuộc khu tái định cư. Việc này vi phạm quy định tại Quyết định số 322 của Bộ Xây dựng.
So với tổng diện tích đất tái định cư được phê duyệt, TP.HCM còn bố trí, quy hoạch thiếu gần 114 ha nhưng địa phương không báo cáo Thủ tướng.
Giao đất tràn lan cho doanh nghiệp
Trong phạm vi 5 phường nằm ngoài ranh khu đô thị mới được Thủ tướng phê duyệt quy hoạch khu tái định cư 160 ha, UBND TP.HCM đã giao hơn 144 ha cho 51 dự án để đầu tư xây dựng nhà ở, văn phòng, khu vui chơi giải trí, công trình công cộng…
Kiểm tra chi tiết một số dự án, Thanh tra Chính phủ phát hiện trong 51 dự án được UBND TP.HCM giao đất có dự án chấp thuận chủ trương, tạm giao 27,7 ha và 45 dự án với diện tích 116,9 ha được giao sau khi có Quyết định số 367/TTg của Thủ tướng. Hậu quả là không có đủ đất để bố trí tái định cư theo quy hoạch đã phê duyệt.
Ngoài ra, UBND TP.HCM còn không lập, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/2000 trước khi giao đất nhưng vẫn được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 để các dự án đầu tư xây dựng.
Thay vì tạm thời dừng giao đất cho các dự án không cấp thiết, quản lý chặt chẽ biến động của quỹ đất trong khu vực được Thủ tướng phê duyệt quy hoạch thì UBND TP.HCM lại chấp thuận chủ trương, tạm giao cho 6 dự án với diện tích 27,7 ha và giao đất chính thức cho 45 dự án với tổng diện tích gần 117 ha.
 |
| Người dân Thủ Thiêm bức xúc khi những khiếu nại về đất đai chậm được giải quyết. Ảnh: Tùng Tin. |
Từ những việc làm trên, Thanh tra Chính phủ đánh giá công tác quản lý sử dụng đất bị buông lỏng, thiếu kiểm soát, giao đất tràn lan cho các dự án, làm phá vỡ không gian, quy mô quy hoạch, đặc biệt là không bảo đảm được quỹ nhà, đất phục vụ tái định cư theo chỉ đạo của Thủ tướng.
Kiểm tra chi tiết một số dự án, Thanh tra Chính phủ thấy trong quá trình thực hiện thu hồi, giao đất, lựa chọn nhà đầu tư, tính tiền sử dụng đất… UBND TP.HCM, các sở, ngành chức năng và nhà đầu tư đã có những khuyết điểm, vi phạm như giao đất cho doanh nghiệp không đúng với giấy phép kinh doanh, không đúng thẩm quyền, không có quy hoạch chi tiết 1/2000 được duyệt; chưa ký hợp đồng thuê đất vẫn cho phép sử dụng và giao đất công không qua đấu giá.
Ngoài ra, các dự án qua kiểm tra đều có vi phạm về quy hoạch và giấy phép xây dựng (lấn sông, xây dựng công trình sai quy hoạch, vượt số tầng); tính toán tiền sử dụng đất chưa đúng quy định ...
Đáng chú ý, UBND TP.HCM chấp thuận chuyển mục đích sử dụng hơn 30 ha đất của Công ty Thế kỷ 21 tại dự án Khu Du lịch, văn hóa, giải trí thuộc phường Bình Khánh sang xây dựng khoảng 4.000 căn hộ tái định cư và hoán đổi bằng hơn 30 ha đất sạch thuộc 90,2 ha Khu tái định cư Nam Rạch Chiếc nhưng sau đó lại chấp thuận cho chuyển khu đất tái định cư này sang đầu tư kinh doanh nhà ở. Trong việc này, TP.HCM không thực hiện đấu giá theo quy định, tính tiền sử dụng đất không đúng thời điểm giao đất.
Kiến nghị xử lý nhiều tổ chức, cá nhân
Trên cơ sở kết quả kiểm tra đó, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP.HCM xác định rõ, cụ thể về trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm như kết luận đã nêu.
Trên cơ sở đó thực hiện kiểm điểm, chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc phê duyệt quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất, đền bù, tái định cư; việc lưu trữ hồ sơ, tài liệu, bản đồ… để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật; công khai, nhận trách nhiệm về những khuyết điểm, vi phạm, dẫn đến khiếu nại kéo dài trong thời gian vừa qua.
