Obama: Tôi từng nổi loạn vì thiếu vắng cha

Sáng kiến thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á (YSEALI) được Tổng thống Obama thành lập năm 2013 nhằm tăng cường năng lực lãnh đạo và kết nối trong ASEAN, giúp các bạn trẻ gắn kết và có năng lực hơn trước các thách thức khu vực và toàn cầu. Chương trình đưa các thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á tới các trường đại học Mỹ để đào tạo thêm kiến thức. YSEALI dành 250 suất học bổng cho các thủ lĩnh trẻ ASEAN trong năm 2015 và 2016.

Từ 6h sáng, hàng trăm bạn trẻ xếp hàng trật tự trước GEM để vào bên trong hội trường. Bạn Đặng Thị Thảo Ly cho biết: "Tôi rất hồi hộp vì không thể tin được gặp Tổng thống Obama. Tôi đã chuẩn bị các câu hỏi để giao lưu với ngài Tổng thống".

Phạm Hoàng Mẫn (quê Bến Tre) rất hồi hộp, đến đây từ lúc 6h sáng. Mẫn là một trong những người may mắn có được học bổng thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á từ Tổng thống Mỹ và được mời tham gia chương trình này. "Tôi hi vọng đây là cơ hội phát triển và tăng cường giáo dục giữa các nước", Mẫn nói.

Diễn viên Lan Phương bên cạnh một bạn trẻ đóng giả Obama. Ảnh: Quốc Huy.

Siết chặt an ninh

8h, các tuyến đường xung quanh Gem Center như Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Đình Chiểu lực lượng an ninh bảo vệ trật tự đã tập trung rất đông, giao thông trên các tuyến đường vẫn diễn ra bình thường. Thời tiết Sài Gòn sáng hôm nay mát mẻ, mưa phùn nhẹ.

Phạm Hoàng Mẫn (quê Bến Tre) rất hồi hộp, đến đây từ lúc 6h sáng. Mẫn là một trong những người may mắn có được học bổng thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á từ Tổng thống Mỹ và được mời tham gia chương trình này. "Tôi hi vọng đây là cơ hội phát triển và tăng cường giáo dục giữa các nước", Mẫn nói.

Các bạn trẻ xếp hàng trước GEM từ sáng sớm. Ảnh: Trương Khởi

9h sáng 25/5, người dân bắt đầu đổ dồn về tập trung góc đường Nguyễn Thị Minh Khai và Nguyễn Bỉnh Khiêm rất đông. Dòng xe cộ lưu thông qua tuyến đường đã bị ùn tắc, lưu thông rất khó khăn. Nhiều người dân mặc áo dài, đội nón lá cầm trên tay hình ảnh Tổng thống Obama, cờ Mỹ tại giao lộ này này.

Háo hức chờ Obama

Bên trong hội trường GEM Centre, 600 bạn trẻ đã sẵn sàng để chào đón Tổng thống Obama. Dự kiến người đứng đầu Nhà Trắng, Mỹ sẽ có bài phát biểu lúc 11h. Ảnh: Quốc Huy.

Bên ngoài, an ninh được siết chặt. Đường Nguyễn Bỉnh Khiêm bị phong tỏa. Lực lượng an ninh vừa được tăng cường. Ảnh: Thanh Tùng.

Lê Khánh Quỳnh (nhân viên phòng hợp tác quốc tế trường Đại học Tôn Đức Thắng) (giữa) đem theo bức tranh vẽ chân dung Tổng thống Obama vào hội trường với mong muốn được tặng ông. Đây là tác phẩm của sinh viên Hậu Nguyễn của trường và gửi gắm người tham dự để gửi tặng. Quỳnh cho biết bạn rất tự hào khi được tham gia sự kiện và đem theo bức hoạ đẹp như vậy.

Obama rời khách sạn, chuẩn bị gặp các thủ lĩnh trẻ TP

10h15, đoàn xe của Tổng thống Obama đã rời khách sạn, di chuyển về Gem Centre để gặp gỡ 600 bạn trẻ TP.

10h20 tuyến đường Lê Duẩn bị cấm từ Hai Bà Trưng đến Thảo Cầm Viên. Người dân bắt đầu tập trung đông ở ngã tư Lê Duẩn, Đinh Tiên Hoàng. An ninh tiếp tục được tăng cường đến Gem Centre. 

10h25, mật vụ Mỹ dẫn chó nghiệp vụ đi bộ dọc tuyến đường Lê Duẩn rà bom, kiểm tra hai bên đường. Ảnh: Phước Tuần

Người dân bắt đầu đổ dồn về tập trung góc đường Nguyễn Thị Minh Khai và Nguyễn Bỉnh Khiêm rất đông. Dòng xe cộ lưu thông qua tuyến đường đã bị ùn tắc, lưu thông rất khó khăn. Nhiều người dân mặc áo dài, đội nón lá cầm trên tay hình ảnh Tổng thống Obama, cờ Mỹ tại giao lộ này.

Công tác kiểm tra an ninh rất nghiêm ngặt. Tất cả khách mời đều được kiểm tra giấy tờ tùy thân, giấy mời. Ảnh: Lê Quân.

Bạn trẻ Sài Gòn chia sẻ trước khi vào dự cuộc gặp với Obama. Video: Trương Khởi. 

Lúc 10h45, đoàn xe chở Obama qua đường Lê Duẩn đến GEM Center. Ảnh: Thanh Tùng. 

Video đoàn xe chở Obama qua đường Lê Duẩn đến GEM Center. Clip: Phước Tuần. 

11h, hội trường đã sẵn sàng đón Tổng thống Obama. 

Dẫn chương trình cuộc gặp gỡ giữa ông Obama và các thủ lĩnh trẻ Việt Nam là bạn Ngô Thùy Ngọc Tú.

Tú chia sẻ: Tôi lớn lên trong một gia đình bình thường ở TP HCM , nhưng cha tôi không bao giờ nói không với ước mơ của tôi, kể cả ước mơ học ở nước ngoài.

Khi tốt nghiệp ở Stanford, tôi quyết định mở công ty giáo dục ở VN. Các bạn hỏi tôi: Tú có đang làm phí mất bằng cấp của em không.

Thực tế, theo Tú chia sẻ, "tôi muốn làm thế nào để kết nối và phát triển các tài năng cho tương lai. Trong các chuyến đi của tôi, rất nhiều người trẻ tuổi hỏi nhiều câu hỏi, làm thế nào để tạo ra ảnh hưởng bền vững, tạo sự công bằng cho mọi người. 

Đây không phải là những câu hỏi dễ dàng. Ông Obama từng nói tạo ra sự khác biệt là công việc cả đời. Tổng thống Obama là niềm cảm hứng cho chúng tôi và rất nhiều người khác. Tôi mong mỏi được lắng nghe từ tổng thống Obama".

Ảnh: Lê Quân

11h10, Tổng thống Obama bước vào hội trường trong tiếng vỗ tay của các bạn trẻ TP HCM. Ảnh Lê Quân.

Ông Obama bắt đầu bài phát biểu

Xin cảm ơn tất cả các bạn, mời mọi người cùng ngồi.

Xin chào các bạn (Cả hội trường rộ lên khi ông Obama nói "xin chào" bằng tiếng Việt).

Xin cảm ơn Tú vì lời giới thiệu và công việc của bạn để giúp những người trẻ Việt Nam.

Tôi biết không dễ để giới thiệu tổng thống Mỹ.

Tôi xin cảm ơn tất cả mọi người, cảm ơn chính phủ và nhân dân Việt Nam vì sự hiếu khách.

"Tôi thích món ăn Việt Nam"

Tôi đã đi khắp nơi trên thế giới, công việc của tôi là gặp các lãnh đạo các buổi đó rất quan trọng, nhưng cũng có nghĩa là tôi phải gặp rất nhiều ngườ già.

Nhưng tôi điều tôi thích là được dành thời gian cùng các bạn thanh niên trẻ như ở đây tôi cảm thấy lạc quan về tương lai.

Do các bạn làm tôi cảm thấy hi vọng về tương lai của ASEAN và thế giới tôi có mối quan hệ chặt chẽ với Đông Nam Á.

Tôi từng ở Indonesia thời còn trẻ, em gái tôi sinh tại Jakarta

Châu Á - Thái Bình Dương đã định hình nên tôi. Tôi rất thích đồ ăn Việt Nam.

Là tổng thống, ưu tiên của tôi là làm sâu sắc mối quan hệ với các nước. Chúng ta đã làm sâu sắc mối quan hệ với Đông Nam Á, thúc đẩy hòa bình, bảo vệ môi trường, đáp ứng các thách thức chung.

Nhưng các chính phủ và doanh nghiệp chỉ là một phần. Chúng ta phải xây dựng mối quan hệ con người với con người.

Obama nói người trẻ Việt thích nhạc Sơn Tùng

Tổng thống Obama tiếp lời: Cần nhớ rằng ở Việt Nam, 2/3 người dân sinh sau năm 1975. Các bạn nhìn ra thế giới với sự tươi sáng, không bị tư duy kiểu cũ. Các bạn có nhận thức, năng lực để không chỉ giúp phát triển Việt Nam, mà còn định hình thế giới. Các bạn có công nghệ để kết nối. 

Tôi vẫn luôn hỏi con gái tôi cách sử dụng điện thoại cần dạy cho tôi cách sử dụng nói như thế nào. 

Ở Việt Nam, 1/3 dân số sử dụng Facebook. Tôi biết rằng có rất nhiều bạn ở đây thích chụp ảnh tự sướng, ông Obama chia sẻ.

Ông nói thêm trong tiếng vỗ tay và tiếng cười của các bạn trẻ: Sáng nay, khi bước vào phòng tập thể dục, nhiều người đã chụp ảnh selfie với ông, để đưa lên Facebook.

"Các bạn thích nhạc Sơn Tùng", Tổng thống Obama tiếp lời. "Các bạn cũng trao đổi ý tưởng, học hỏi từ nhau.  Chúng tôi cần sự đam mê của các bạn để đáp ứng các thách thức toàn cầu", ông nói.

"Sự thay đổi không xảy ra qua đêm, đòi hỏi thời gian dài, do đó tôi phát triển sáng kiến lãnh đạo trẻ Đông Nam Á, để đưa ý tưởng của các bạn thành hành động", tổng thống Obama chia sẻ. 

Mạng lưới đã lớn mạnh ở nhiều nước ASEAN. Chúng tôi đã chào đón hơn 350 thủ lĩnh trẻ đến Mỹ. Hiện có khỏang 19.000 sinh viên học ở Mỹ. Họ sẽ đem kỹ năng về Việt Nam để giúp đất nước phát triển". 

Sau phát biểu mở đầu, Tổng thống Obama cởi áo vest, xắn tay áo trò chuyện cùng các bạn trẻ Việt Nam.

Những người trẻ Việt thay đổi thế giới

Tổng thống Obama cho biết: "Trong chuyến đi, chúng tôi thúc đẩy quan hệ giữa các trường đại học. Mùa thu này, trường Fulbright sẽ hoạt động để các sinh viên Việt Nam được tiếp cận nền giáo dục đẳng cấp thế giới. 

Tôi xin cảm ơn thượng nghị sĩ Bob Kerry đã nỗ lực hỗ trợ sáng kiến này. Nỗ lực này phản ánh niềm tin của chúng tôi đối với các bạn, để giúp Việt Nam tiến lên phía trước. Các bạn ở đây là ví dụ về những tài năng của Việt Nam. Ví dụ như cô Ngân Đặng.

Tôi có cơ hội gặp Ngân khi chào mừng các thủ lĩnh trẻ đến Nhà Trắng. Cô ấy giúp đỡ trẻ em đường phố, khuyết tật. Cô ấy có 450 tình nguyện viên, xây dựng 5 thư viện. Đó là ví dụ về sức mạnh của thanh niên. Tôi rất tự hào về bạn. 

Hay Lê Xuân Lộc, dạy ở ĐH QG TP HCM, đồng thời cũng làm ở viện Pasteur, mơ ước mang lại chăm sóc y tế giá rẻ ở Việt Nam. Xin cảm ơn Lộc. 

Các bạn cho thấy với quyết tâm và sự lạc quan, bất kỳ điều gì cũng có thể trở thành hiện thực. Do đó tôi tin tưởng quan hệ Mỹ và Việt Nam.

Obama nhắc tới ca khúc của Trần Lập

Tôi lạc quan rằng các bạn sẽ thay đổi cả khu vực và thế giới. "Có bài hát của cố nghệ sĩ Trần Lập rằng 'đường đến vinh quan rất gần rồi'", ông Obama nhắc lời ca trong bài hát "Đường đến ngày vinh quang" của nhạc sĩ Trần Lập. 

Ngay sau đó, Tổng thống Obama dành thời gian hỏi đáp với các bạn trẻ Việt. "Các bạn hãy hỏi ngắn, chúng ta sẽ có nhiều thời gian", ông nói.

Thay vì mang hợp đồng, chúng tôi trao cơ hội

Bạn trẻ đầu tiên đặt câu hỏi cho Tổng thống Obama: Tôi từ TP HCM, chúng tôi là cộng đồng tạo ra các sản phẩm về nhựa. Chúng tôi muốn ngài giúp đỡ để có cơ hội tiếp cận các doanh nghiệp hàng đầu nước Mỹ, đặc biệt về điện tử và tiêu dùng, hàng không và ôtô. Với sự giúp đỡ của ngài, chúng tôi có thể tham gia vào chuỗi cung ứng của họ?

Tổng thống Obama sau lời cảm ơn với nữ thủ lĩnh trẻ một lần nữa nhấn mạnh là tinh thần kinh doanh và khởi nghiệp của người Việt, giúp "bán hàng qua biên giới, tạo ra công ăn việc làm". Ông cho biết, hôm qua ông có cơ hội gặp một số nhà kinh doanh trẻ, tạo nền tảng số để bán hàng ở cả Việt Nam và nước ngoài.

"Đó là ý do chúng tôi thúc đẩy TPP, để giảm rào cản giữa các nước, để bán dịch vụ và hàng hóa, tạo cơ hôi cho cả các công ty lớn và nhỏ, nâng cao tiêu chuẩn lao động và môi trường ở các nước, tạo sân chơi bình đẳng".

Công việc của chúng ta là hoàn tất TPP cuối năm nay, Tổng thống Obama cho biết. Điều đó sẽ mở ra nhiều cơ hội cho chúng ta, cho các bạn trẻ ở đây. Thế hệ chúng tôi già rồi, tôi không thể đi ký hợp đồng. Việc của tôi là tạo ra các quy định, cơ hội cho các doanh nghiệp. Việc chúng tôi làm với Việt Nam là tạo cơ hội, để các doanh nghiệp gặp gỡ thông qua các sứ quán lãnh sự, các công ty Mỹ đến Việt Nam sẽ có điều kiện tiếp cận các doanh nghiệp trẻ.

"Hồi trẻ, tôi thích theo đuổi các cô gái" 

Bạn Hoàng, sinh viên Đại học Quốc gia TP HCM là người thứ hai có cơ hội nêu câu hỏi cho Tổng thống Obama.

"Câu hỏi đầu tiên là ngài có lời khyên nào để chúng tôi được thành công như ngài? Thứ hai là chúng tôi có thể làm gì để tăng cường quan hệ Việt - Mỹ", Hoàng nêu câu hỏi.

Đáp lời, Tổng thống Obama thú thật: "Hồi còn trẻ tôi chơi bời rất nhiều, không chăm học. Tôi thích chơi bóng rổ và theo đuổi các cô gái". Cả hội trường vang tiếng cười.

Tổng thống Obama: "Tôi có thể chinh phục Sơn Đoòng đấy"

Một bạn nữ đến từ tổ chức "Hãy cứu Sơn Đoòng" nhắc lại phát biểu của Tổng thống Obama trước các bạn trẻ và trí thức Hà Nội ngày hôm trước, rằng "phải giữ gìn thiên nhiên cho con cháu". Bạn nêu câu hỏi, "là một nhà lãnh đạo quốc tế, ngài có thể làm gì để gìn giữ di sản thiên nhiên này? Khi quay lại Sơn Đoòng, ngài sẽ đi bộ hay đi cáp treo?"

Đáp lời, ông Obama chia sẻ, "thực sự tôi muốn lần tới đi Việt Nam sẽ đi bộ ở Sơn Đoòng".

"Mất bao lâu nhỉ?", ông quay lại hỏi các bạn trẻ. "7 ngày", hàng loạt các bạn trẻ lên tiếng đáp lời vị tổng thống Mỹ.

"Tôi đi được đó", ông Obama hào hứng. 

Cảnh cởi áo vest, xắn tay áo của Obama. Ảnh: Quốc Huy.

"Đừng lo phải làm giàu thế nào"

Ông tiếp lời, "Không phải lúc nào tôi cũng nghiêm túc. Các bạn hiện nay giỏi hơn tôi rồi khi các bạn đưa ra câu hỏi như vậy, đừng lo", ông trấn an. "Tôi nghĩ các bạn nên tìm việc gì mà các bạn cực kỳ yêu thích. Con đường của mỗi người khác nhau, có những đam mê khác nhau. Không thể có một con đường chung để trở thành lãnh đạo thành công", ông Obama nói.

"Nhiều người nghĩ để làm lãnh đạo phải phát biểu hay và tham gia chính trị, nhưng có nhiều con đường để trở thành lãnh đạo. Như ở Mỹ, có những thời người Mỹ gốc phi không được tham gia đầy đủ vào xã hội. Các bạn có nghe đến Martin Luther King chưa? Và có những người khác luôn hỗ trợ mọi người, họ cũng là những nhà lãnh đạo. Các bạn trẻ đừng lo mình trở thành người như thế nào, hãy lo mình sẽ làm gì. Hãy yêu quý và tôn trọng công việc của mình. Đừng nghĩ mình muốn trở thành ai, muốn giàu hay thế nào. Khi đó các bạn sẽ không còn đủ tập trung vào công việc của các bạn", ông Obama tư vấn.

"Thành công chỉ đến khi các bạn yêu công việc. Bill Gates khi khởi đầu không nghĩ mình sẽ thành tỷ phú, mà chỉ yêu công việc làm phần mềm. Tôi không hề nghĩ trở thành tổng thống Mỹ, khi trẻ tôi chỉ nghĩ muốn giúp đỡ người nghèo, tôi làm việc phục vụ người nghèo ở Chicago. Khi đó tôi nghĩ làm thế nào để phát triển giáo dục, giúp được mọi người, có ảnh hưởng nhiều hơn, làm thế nào xây dựng được các tổ chức phục vụ xã hội".

Không chỉ giữ thắng cảnh mà còn phải giữ sức khỏe con người

"Nghĩ về di sản thế giới, chúng ta phải làm việc với chính phủ, với các tổ chức thế giới, tôi sẵn sàng làm việc với các bạn", ông nói và chia sẻ thêm "Đây là điều tuyệt vời khi thế hệ của các bạn là các bạn rất quan tâm đến môi trường. Chúng ta không chỉ giữ các thắng cảnh của đất nước, mà còn phải giữ gìn môi trường, sức khỏe của mọi người"  "Có thể là không công bằng với các nước đang phát triển như Việt Nam khi nghĩ về thời kỳ công nghiệp hóa của phương Tây, các nước sử dụng rất nhiều nhiên liệu hóa thạch. Mỹ cũng như vậy. Chúng tôi đã thải ra nhiều carbon", ông Obama nói. 

"Nhưng nếu các nước như Việt Nam, Trung Quốc hay Ấn Độ cũng đi theo con đường đó thì trái đất sẽ nóng quá nhanh". 

Theo ông Obama, các nước cùng phải nỗ lực, tìm con đường mới để phát triển năng lượng sạch, giảm nhiên liệu bẩn. 

Obama mong thấy thủ lĩnh trẻ thành lãnh đạo quốc gia 20 năm sau

Bạn trẻ Tuấn đặt câu hỏi với Tổng thống Obama về tương lai của dự án thủ lĩnh trẻ khi ông Obama rời Nhà Trắng.

Đáp lời, ông Obama cho biết Mỹ có rất nhiều chương trình về giới trẻ. Tôi hi vọng Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục chương trình này.

Hi vọng tổng thống mới sẽ tiếp tục chương trình nhưng ông Obama cũng cho biết, “sẽ có nỗ lực riêng để xây dựng mạng lưới thủ lĩnh trẻ, để các bạn được kết nối và học hỏi lẫn nhau”.

 “Sau khi rời nhà trắng, tôi vẫn còn tương đối trẻ. Điều tôi sẽ tiếp tục làm là phát triển các lãnh đạo trẻ ở Mỹ và trên thế giới”, ông nói. “Đó là điều cần làm để các nước xử lý các thách thức tương lai.

Ông hi vọng 20 năm nữa được chứng kiến các thủ lĩnh trẻ hiện nay trở thành các nhà  lãnh đạo quốc gia. “Nếu làm được thế thì đó là điều tôi vô cùng tự hào”, ông nói.

Nước nhỏ đồng lòng, nước lớn sẽ phải lắng nghe

Một thủ lĩnh trẻ đến từ Montana nêu thực trạng khu vực Mekong đang hạn hán trong khi nhiều nước phát triển thủy điện, và nêu câu hỏi, liệu Tổng thống Obama có sáng kiến nào để đưa các nước Mekong lại với nhau và giải quyết vấn đề này?

Ông Obama cho biết, đã có những nỗ lực chung để hợp tác trên sông Mekong, mục tiêu là xây dựng môi trường bền vững xuyên quốc gia.

Thách thức lớn là làm thế nào để cân bằng giữa việc giải 2 bài toán: nguồn nước vầ thủy điện. Trên thế giới có nhiều dự án thủy điện lớn, dẫn tới sự suy thoái môi trường. Chúng tôi đang cố gắng hợp tác với các nước khu vực, hỗ trợ họ kỹ thuật, và hy vọng các thông tin Mỹ cung cấp sẽ giúp họ đàm phán, giải quết vấn đề.

“Ở ASEAN, khi các nước nhỏ đồng lòng, thì các nước lớn sẽ phải lắng nghe”, ông Obama chia sẻ quan sát. Và ông cho rằng “các nước ASEAN đã sẵn sàng cất tiếng nói hơn, đang trở nên hiệu quả hơn”.

Nước Mỹ sẽ ổn thôi

Bạn trẻ từ Montana cũng đặt câu hỏi Tổng thống hình dung mình sẽ ra sao sau 5 năm nữa, và nước Mỹ sẽ như thế nào.

Tổng thống Obama cho rằng, chắc chắn các bạn trẻ sẽ làm được nhiều điều thú vị. Tôi sẽ tiếp tục công việc tổ chức hỗ trợ người trẻ, dù không phải là với tư cách chính thức.

“Về chính trị Mỹ, tôi lạc quan vào tương lai. Các nước nhìn vào hệ thống bầu cử của chúng tôi và nghĩ ôi hỗn loạn quá, nhưng cuối cùng thì chúng tôi cũng ổn thôi vì người Mỹ nhìn chung là tốt, chăm chỉ. Cử tri sẽ đưa ra quyết định đúng và nền dân chủ hoạt động hiệu quả.

“Chúng tôi sẽ vượt qua giai đoạn này”, ông Obama nói. “Điều vĩ đại của Mỹ là kể cả khi mắc sai lầm thì biết cách sửa sai. Tôi nghĩ mọi chuyện sẽ ổn, tôi hứa đấy. 

Cần cho tài năng thấy Việt Nam là nơi tốt nhất để thành công

Sau khi khen tổng thống Obama đẹp trai, một nam thanh niên nêu câu hỏi về vấn đề quản lý tài năng. Bạn cho biết, Việt Nam đang đối mặt chảy máu chất xám. Làm thế nào để các công ty Việt Nam giữ chân dược các tài năng để cống hiến cho đất nước.

Bạn cho biết thực tế, nhiều công ty khởi nghiệp không có đủ nhân sự.

Tổng thống Obama cho hay, TPP sẽ đưa các công ty nước ngoài đến Việt Nam. Khi đó, các công ty tốt  sẽ là đối tác Việt được săn đón, bởi họ hiểu văn hóa, hệ thống Việt Nam và dễ tìm kiếm các tài năng trẻ.

“Nếu bạn mở một công ty tìm kiếm tài năng, giúp đỡ những người làm kinh doanh ở đây để tuyển người, điều đó chắc chắn sẽ đem lại nhiều lợi ích”, ông Obama nói.

Thừa nhận mình “không hiểu nhiều về kinh doanh”, ông Obama cho rằng các bạn có thể học hỏi từ nền tảng số ở nước ngoài để phát triển tài năng.

Các bạn trẻ Việt Nam được giáo dục tốt, được chào đón ở nước ngoài như Australia, Singapore, Mỹ. Cách tốt nhất để giữ tài năng là đảm bảo tài năng được tưởng thưởng xứng đáng. “Điều đó đòi hỏi pháp quyền mạnh mẽ, giáo dục tốt, hệ thống khởi nghiệp dễ dàng. Đồng thời, cần có các chính sách tốt về thuế, hạ tầng... từ chính phủ, để tài năng cảm thấy đây là nơi tốt nhất để thành công”, ông Obama nói.

Ông cho rằng, không ai muốn bỏ quê hương. Họ chỉ đi khi cảm thấy bế tắc và không phát triển.

Tổng thống Obama nói thêm, TPP sẽ tạo ra môi trường kinh doanh và làm việc tốt hơn. Khi đó, các bạn sẽ không cần phải đi nữa. 

Ông cũng nói thêm, môi trường sạch ngày càng quan trọng. Một số nơi không tuyển được nhân lực vì môi trường ô nhiễm. Nhiều gia đình không muốn để con cái họ sống trong bầu không khí ô nhiễm ấy. 

"Chúng ta phải bảo vệ môi trường, đó là những điều khác biệt để gìn giữ tài năng", Tổng thống Obama nhấn mạnh. 

Obama: Tôi nổi loạn vì thiếu vắng người cha

Một bạn tên Linh nêu câu hỏi với Tổng thống Obama, “Điều gì đã biến ngài từ một tay chơi lại trở thành người quan tâm đến xã hội. Có nhiều người trẻ ở Việt Nam cũng ăn chơi, phải làm gì để họ được như ngài?”

Đáp lời, Tổng thống Obama cho biết ông có viết cuốn sách Giấc mơ của cha tôi. "Đôi lúc có thứ thay đổi trong nội tâm bạn, để bạn thay đổi và đi theo con đường khác", ông nói.

“Khi còn trẻ, tôi không biết cha tôi. Ông bà ngoại và mẹ tôi đã nuôi nấng tôi. Tôi nổi loạn vì thiếu vắng người cha. Khi trưởng thành hơn, tôi chấp nhận điều đó và chuyển sang học nhiều hơn, suy nghĩ nhiều hơn về các vấn đề xã hội”, tổng thống Mỹ trải lòng.

Lắng nghe người khác để tìm cảm hứng cống hiến

Tổng thống Obama cho biết, trong vai trò người lãnh đạo, tôi nhận thức rằng đôi khi có người có động cơ vì tiền hay vì quyền nhưng có những người tạo ra các câu chuyện gây cảm hứng về những cống hiến cho cuộc đời, cho đất nước.

“Trong bất kỳ lĩnh vực nào bạn làm, hãy lắng nghe câu chuyện của những người khác, tìm cảm hứng từ đó”, Obama tư vấn.

Ở Mỹ, chúng tôi có câu chuyện tuyệt vời về tuyên ngôn độc lập. Trong bản tuyên ngôn ấy, chúng tôi nhấn mạnh quyền tự do, mưu cầu hạnh phúc. Chủ tịch Hồ Chí Minh của các bạn đã trích tuyên ngôn ấy. 

Hơn 12h buổi giao lưu kết thúc. Trước khi lên xe ra sân bay đi Nhật, Tổng thống Mỹ nán lại khoảng 10 phút để chụp ảnh và nói chuyện với các thành viên tổ chức YSEALI.

Tổng thống Obama giao lưu, chụp ảnh với các bạn trẻ trước khi ra sân bay đi Nhật. Ảnh: Lê Quân