Từng nhiều năm công tác tại Phòng Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái nhưng cái tên Tà Si Láng thuộc huyện Trạm Tấu luôn là nỗi ám ảnh với tôi. Mỗi khi trên đó xảy ra án, lính điều tra phải băng qua những triền dốc nguy hiểm, bên dưới là vực thẳm hun hút.
Xã Tà Si Láng nằm trọn trong dãy núi Tà Cơn có độ cao hơn 2.000 mét, quanh năm mây phủ dù là ngày nắng nhất. Mới đây, tôi có việc trở lại và được đồng đội ngày nào kể về hành trình giải mã vụ án hiếp dâm, giết người diệt khẩu giữa chốn thâm sơn cùng cốc ấy.
Cái chết thương tâm
Tà Si Láng là xã xa nhất của huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái, với cư dân 100% là người Mông. Vào đầu những năm 2000, khi tôi còn ở Yên Bái, việc đi lên Tà Si Láng chỉ có một cách là cuốc bộ.
Nhìn đỉnh núi mờ mờ trong mây ngay trước mắt nhưng để leo lên đến nơi cũng mất trọn một ngày. Sau này mới có thêm con đường chạy len lỏi giữa một bên là vách đá tai mèo dựng đứng, bên kia là vực sâu thăm thẳm.
Làng Mảnh (xã Tà Si Láng) là một thôn ở phía đỉnh dốc, cuối năm 2020 xảy ra vụ án hiếp dâm, giết người đặc biệt nghiêm trọng. Điều tra trọng án hình sự tại rẻo cao lại đối mặt những khó khăn rất đặc thù.
 |
| Cảnh sát làm việc với Hà Văn Hoát. |
Chiều 6/11/2020, chị B. (sinh năm 2003, mới về làm dâu ở thôn Làng Mảnh) cùng chồng trở về từ chợ phiên. Khi cách nhà còn khoảng 1 km, chị xuống xe đi bộ một mình về trước.
Sẩm tối không thấy vợ về, chồng chị và người thân đốt đuốc đi tìm khắp nơi nhưng không thấy. Tìm kiếm cả ngày hôm sau, họ phát hiện chị B đã chết bên bờ vực thẳm, cách đường liên thôn nối Đồng Khê (huyện Văn Chấn) đi thôn Làng Mảnh khoảng 20m.
Tham gia đoàn khám nghiệm, trung tá Vũ Thắng (điều tra viên Phòng Cảnh sát hình sự) cho biết hiện trường vụ án nằm bên con đường độc đạo vắng vẻ, hẻo lánh, cách trung tâm huyện Văn Chấn khoảng 6 km, cách xã Đồng Khê khoảng 3 km, còn đi từ QL32 vào khoảng 10 km. Chị B được phát hiện trong tình trạng không mặc quần áo, bị siết cổ bằng chiếc áo khoác, 2 tay bị bẻ quặt ra phía sau và bị trói lại bằng chiếc quần tất. Khám nghiệm tử thi thấy trên người nạn nhân có nhiều dấu vết xây xát, thương tích ở tay, chân và cơ quan sinh dục.
Từ hiện trường vụ án và tình trạng của tử thi, lực lượng phá án nhận định đây là vụ án hiếp dâm, giết người. Có thể sau khi thực hiện hành vi đồi bại, lo sợ bị nạn nhân tố cáo, hung thủ đã giết người diệt khẩu. Các dấu vết xây xát trên cơ thể cho thấy nạn nhân đã phản kháng quyết liệt. Thời điểm xảy ra vụ án được xác định vào chiều 6/11/2020.
Thượng tá Lê Vũ Long, Trưởng Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Yên Bái, nhớ lại: “Mở rộng hiện trường vụ án, chúng tôi thu được mũ bảo hiểm, túi quần áo, túi hoa quả, đôi dép của nạn nhân bị hung thủ quẳng xuống vực để phi tang. Vì nhận định vụ án liên quan đến tình dục nên trong quá trình khám nghiệm, chúng tôi đã kiểm tra rất kỹ tử thi để phát hiện các dấu vết sinh học. Kết quả, tại cơ quan sinh dục của nạn nhân đã thu được nhiều dấu vết phục vụ công tác truy nguyên thủ phạm thông qua công nghệ giám định ADN".
"Trong công tác điều tra các vụ án xâm hại tình dục, những dấu vết sinh học thu được tại hiện trường hay trên thân thể nạn nhân là nguồn chứng cứ vật chất đặc biệt quan trọng để chứng minh tội phạm. Trong vụ án này, những dấu vết sinh học thu được trên tử thi được gửi về Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) để trưng cầu giám định gen, vi vết, tế bào”, ông Long nói.
Truy xét
Trong lúc hội đồng khám nghiệm đang thu thập dấu vết thì các trinh sát hình sự tỏa đi nắm tình hình. Nơi phát hiện tử thi nằm bên con đường liên thôn, đầu đường phía dưới là xã Đồng Khê (Văn Chấn) là địa bàn cư trú của người Tày, Thái, còn đầu trên là thôn Làng Mảnh - một làng bản người Mông. Với đặc điểm hiện trường như vậy, các điều tra viên nhận định hung thủ phải là người thông thạo địa bàn, rất có thể là người ở xã Đồng Khê hoặc thôn Làng Mảnh, hoặc đã từng đến sinh sống, làm ăn, có quan hệ quen biết với người vùng này.
Thượng tá Nguyễn Trọng Thắng, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, cho biết ngay trong đêm 7/11, Phòng Cảnh sát hình sự chủ trì, phối hợp với Công an huyện Trạm Tấu, Công an huyện Văn Chấn và công an các xã liên quan họp án, thống nhất giả thuyết điều tra về tính chất vụ án, diện hung thủ và quyết định thành lập nhiều tổ công tác đồng loạt triển khai nhiều phần việc cấp bách.
Ngoài tập trung nắm tình hình tại các xã Làng Mảnh, Đồng Khê, công an triển khai việc thu thập thông tin, nắm bắt về di biến động của số đối tượng nổi trên 2 địa bàn này, gồm số đã có tiền án, tiền sự, lưu manh hoạt động hiện hành, sống lang thang. Xét tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án, Giám đốc Công an tỉnh Yên Bái đã chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự xác lập chuyên án truy xét để tổ chức đấu tranh.
 |
| Hung thủ Hà Văn Hoát. |
Sáng 8/11, các tổ công tác đồng loạt tỏa xuống các địa bàn, nắm tình hình và tổ chức xác minh theo nguồn tin, dựng tất cả các mối quan hệ của nạn nhân, gia đình nạn nhân để tìm manh mối. Nạn nhân B. (quê quán tại thôn Tàng Ghênh) mới lấy chồng, về sinh sống tại thôn Làng Mảnh được gần 1 năm.Trong quá trình sinh sống tại đây, nạn nhân không có mâu thuẫn, sống hòa thuận với mọi người.
Để yên tâm loại trừ các khả năng giết người do mâu thuẫn, thù tức hay ghen tuông tình ái, ban chuyên án cử một tổ công tác vượt núi đi Tàng Ghênh, dựng lại các mối quan hệ tình cảm, mâu thuẫn của chị B. trước khi lấy chồng. Tại đây, những người trong diện nghiên cứu đều có chứng cứ ngoại phạm.
Trong lúc đó, việc rà soát tại Đồng Khê và Làng Mảnh tiếp tục được triển khai. Hiện trường nằm trên tuyến đường độc đạo nên chắc chắn hung thủ phải vào ra 2 đầu đường. Các tổ công tác tập trung rà soát, dựng danh sách tất cả những người đã đi lại trên con đường ấy trong ngày 6/11.
Bên cạnh đó, lực lượng công an các xã phối hợp với mũi trinh sát đến từng hộ dân trong các thôn ở 2 đầu đường tìm kiếm thông tin về những người có quan hệ với thôn Làng Mảnh, như người Kinh thường mua gỗ và những người buôn bán hàng hóa, nhu yếu phẩm với người dân trong thôn này, những người Tày, Thái có quan hệ, làm ăn ở trên khu vực Làng Mảnh và các đối tượng nghiện ma túy, người sống lang thang...
Kết quả xác minh cho thấy những người này đều có căn cứ loại khỏi diện nghi vấn. Vụ án lâm vào khó khăn, khi mọi hướng điều tra đều chưa đem lại kết quả. Manh mối về thủ phạm vẫn mờ nhạt.
Lộ diện
Thiếu tá Nguyễn Tiến Vinh (Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Yên Bái) kể: “Tiếp tục phát động quần chúng cung cấp thông tin về vụ án, chúng tôi được nguồn tin rằng ngày 6/11 xuất hiện một nam giới “mặt như quả cam” (ý nói mặt rỗ, sần sùi) trên con đường độc đạo, đi bộ theo sau một phụ nữ. Người dân đi từ Làng Mảnh xuống phía Đồng Khê gặp người phụ nữ trước, sau đó đến gã mặt rỗ. Khi gặp người đi ngược chiều, người này quay mặt đi nên không nhìn rõ mặt nhưng đó là một người da ngăm đen".
"Tiếp tục đi sâu nắm tình hình, chúng tôi có thêm nguồn tin khác cho biết nhìn thấy có một người đàn ông đi xe máy Wave màu trắng từ hướng Đồng Khê lên Làng Mảnh. Đang đi, người này cất xe vào trong bụi rồi tiếp tục đi bộ nhưng người dân không xác định được danh tính của 2 người này”, thiếu tá Vinh kể.
Ban chuyên án nhận định đây là những thông tin đặc biệt quan trọng nên chỉ đạo các mũi trinh sát kiểm tra thật kỹ về các nguồn tin này. Kết quả xác định 2 người đàn ông được phản ánh chỉ là một người. Từ đây, hướng điều tra xác định phải truy tìm bằng được một gã tuổi từ 35-45, dáng người to cao, có khuôn mặt đen và sần sùi, đi xe máy Wave màu trắng.
Cùng lúc này, việc khai thác thông tin từ vật chứng thu tại hiện trường vẫn tiếp tục được triển khai. Chiếc áo được sử dụng để trói nạn nhân có cách thắt nút khá đặc biệt, khác hẳn cách mà người Mông trên Làng Mảnh thường làm. Đặc điểm này giúp ban chuyên án thu hẹp diện rà soát, tập trung tối đa vào nhóm người Tày, Thái phía chân con dốc (ở xã Đồng Khê) hoặc người nơi khác có nương rẫy, làm thuê ở địa bàn thôn Làng Mảnh.
 |
| Thực nghiệm điều tra vụ án. |
Đại úy Triệu Đức Thảo (Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Yên Bái) cho biết: “Đi theo hướng điều tra vào những người nơi khác có nương rẫy ở thôn Làng Mảnh, hoặc người ở Làng Mảnh nhận chăn bò thuê cho người Đồng Khê, chúng tôi phát hiện trước đó khoảng 2 năm, Hà Văn Hoát thuê một gia đình trên Làng Mảnh chăn bò. Thỉnh thoảng anh ta vẫn lên đó để kiểm tra bò. Đi sâu về Hoát, chúng tôi phát hiện người này chưa có tiền án, tiền sự. Tuy nhiên, Hoát lại có khuôn mặt sạm đen, nhiều vết rỗ. Anh ta không có biểu hiện tâm lý nào khác lạ".
Sau khi cân nhắc, ban chuyên án quyết định triệu tập Hoát đến trụ sở Phòng Cảnh sát hình sự để đấu tranh. Ban đầu, Hoát tỏ ra rất lì lợm. Gã khai chiều đó có lên Làng Mảnh kiểm tra trâu bò nhưng đang đi xe hỏng nên giấu vào bụi rồi đi bộ. Đi được khoảng 2 km, anh ta quá mệt do say rượu nên quay về. Quá trình làm việc, cơ quan điều tra đã lấy mẫu ADN từ móng tay của Hoát để gửi đi giám định.
Viện Khoa học hình sự đã đối chiếu mẫu ADN thu của Hà Văn Hoát với mẫu đã thu được trong móng tay và dịch âm đạo của nạn nhân. Kết quả cho thấy có sự trùng khớp, cho phép xác định Hoát chính là thủ phạm đã hiếp dâm và sát hại chị B. Đến lúc này, Hoát mới khai nhận hành vi man rợ của mình.
Chiều hôm đó, sau khi giấu xe máy vào bụi cây, Hoát tiếp tục đi bộ lên Làng Mảnh. Thấy cô gái Mông dễ thương giữa đồi núi hoang vu, Hoát đã kéo tay chị B. xuống taluy âm cách mặt đường khoảng 20 m, lột váy áo rồi dùng quần tất và áo ngực của nạn nhân để trói tay người phụ nữ. Khi đã thỏa mãn thú tính, thấy chị B. khóc, Hoát lo sợ bị phát hiện nên lấy áo khoác của nạn nhân siết cổ người phụ nữ đến chết.
Nhờ đánh giá đúng diện đối tượng gây án, kết hợp với sử dụng khoa học kỹ thuật hình sự, vụ án man rợ đã được làm sáng tỏ.
