Tổ chim không nuôi chim, chỉ đựng sách miễn phí ở Hà Nội

Chiếc tổ chim đựng sách miễn phí của chị Thành Tâm.

Trước khi bước vào Hiệu sách Vịt nằm trong con ngõ ở quận Ba Đình, Hà Nội, khách hàng sẽ thấy trước tiên một chiếc tổ chim bằng gỗ xinh xắn, được đóng trên cánh cổng. Bên trong, những cuốn sách truyện nhiều thể loại được đặt ngay ngắn, đợi chờ những người ham đọc ghé thăm.

Được gọi là chiếc "tổ sách", đây là ý tưởng của Phạm Thành Tâm (sinh năm 1990), cũng là chủ Hiệu sách Vịt. Chia sẻ với Znews - Tri thức, chị hy vọng chiếc tổ này có thể là địa chỉ cho những người cùng có tình yêu dành cho sách, muốn trao đổi sách cũ, ủng hộ người khác hoặc những người tài chính eo hẹp có cơ hội đọc thêm nhiều cuốn sách hay.

Tổ sách của những người thích đọc

Từng làm trong lĩnh vực truyền thông, marketing, cuối năm 2022, Thành Tâm chuyển sang mở tiệm sách với phần lớn là các ấn phẩm cho thiếu nhi. Một phần, chị muốn chính hai con mình có không gian đọc, tiếp xúc những văn hóa phẩm được chọn lọc, một phần đáp ứng nhu cầu của những phụ huynh có quỹ thời gian eo hẹp, loay hoay trong việc chọn cho con những ấn phẩm tốt.

Trong thời gian làm tiệm sách, chị Tâm nhận thấy số người muốn tặng, cho đi sách khá nhiều, những người không có điều kiện tài chính nhưng thích đọc cũng không ít. Bên cạnh đó, với mảng sách thiếu nhi, trẻ em thường đọc theo giai đoạn. Ví dụ, một cuốn sách cho lứa tuổi 0-2, khi đến 5 tuổi, đứa trẻ đó đã không dùng nữa trong khi sách vẫn còn tốt. Sách thiếu nhi cũng có giá thành khá cao vì đặc thù là sách tranh, không phải phụ huynh nào cũng dư dả mua nhiều, nhất là khi các bé đọc vài tuần là bỏ. Vì vậy, nhu cầu trao đổi hay xin sách cũ ở trẻ rất cao.

Mọi người có thể tự do gửi lại hoặc lấy sách trong tổ để đọc.

Thành Tâm nghĩ đến việc biến tiệm sách của mình thành một địa chỉ làm cầu nối, đáp ứng những nhu cầu đó.

Ban đầu, hiệu sách của chị được đặt trên tầng 3 một tòa nhà trên phố Vạn Phúc. Sau khoảng 7 tháng kinh doanh, chị cho đặt một giá sách bên ngoài tiệm để mọi người trao đổi sách, giống mô hình từng được chia sẻ trên nhiều cộng đồng đọc quốc tế, với phương châm "cũ người mới ta".

"Vì ở tiệm cũ, sàn văn phòng, không gian cũng không cho phép nên tôi chưa thể triển khai việc đặt tổ sách", chị chia sẻ.

Đến cuối năm 2023, khi chuyển hiệu sách về địa chỉ hiện tại, chị Tâm mới bắt tay vào thay đổi. Vốn thích những thứ nhỏ xinh, bà chủ Tiệm sách Vịt lên ý tưởng, thuê người đóng chiếc tổ chim dễ thương, sơn, làm kiểu dáng phù hợp để ngoài trời.

Thời gian đầu khi mới đặt tổ, số lượng sách chưa nhiều nên đôi lúc, Thành Tâm tự mua thêm hoặc bỏ vào đó sách mình đã đọc. Song chỉ sau một thời gian, khi nhiều vị khách biết đến qua các bài đăng của tiệm trên mạng xã hội hoặc tới tiệm mua hàng, chiếc tổ thường xuyên trong tình trạng đầy sách.

"Mỗi buổi sáng mở ra, nhiều khi tôi thấy trong tổ rất nhiều sách hay, thậm chí có cuốn hiếm hay đã ngừng xuất bản. Chẳng biết ai để vào, có thể chỉ là ai đó biết đến tổ, đi ngang thì tiện ủng hộ. Với tôi, đó cũng là một trong những điều thú vị, niềm vui khi làm chiếc tổ này".

Có những cuốn sách được bỏ vào tổ rất đẹp, mới, cũng có nhiều cuốn quá hư hại, không thể đọc, được Thành Tâm lọc ra. Với chị, mỗi người có tấm lòng, tinh thần ủng hộ, trao đổi là đáng quý.

Không chỉ khách tới tiệm mua trực tiếp, hàng xóm hay người lạ đi ngang ủng hộ, có những bạn trẻ ở tận quận Long Biên cách 10-20 km cũng sang tận nơi tặng sách khi nghe về tổ. Hay những vị khách mua hàng online, biết đến tổ sách qua mạng xã hội cũng nhờ tiệm cầm giúp những cuốn ủng hộ khi giao hàng.

Kết nối những tâm hồn yêu sách

Ngoài tổ sách, chị Tâm còn có một phòng đọc miễn phí ở ngay tầng 2 của tiệm cho bất cứ ai có nhu cầu. Sách trong phòng đều là những cuốn chị từng đọc qua, đa dạng thể loại từ sách ngoại văn, tiểu thuyết, phi hư cấu, sách khoa học, trên dưới 1.000 cuốn.

"Nhiều bạn đã trở thành khách quen của phòng đọc miễn phí này, cũng có người đến ngồi làm việc, có người thì dành cả ngày ngấu nghiến những cuốn sách".

Phòng đọc hay chiếc tổ sách cũng là cơ hội để chị Tâm quen biết thêm nhiều người chung sở thích, gặp nhiều câu chuyện thú vị, ấm lòng.

"Có lần một bạn shipper đến lấy hàng giao cho khách, đứng tần ngần trước cái tổ mấy phút rồi hỏi tôi. Nghe tôi kể về công dụng cái tổ và giới thiệu phòng đọc, bạn ngạc nhiên, nói trong đó có mấy cuốn bạn thích lắm và còn mới nguyên nữa. Sau mấy lần hỏi lại vì sợ nhầm, bạn mới bẽn lẽn cầm một cuốn bỏ vào túi đem về đọc. Sau lần đó, bạn cũng thi thoảng ghé qua, có lúc còn mang vài cuốn xin được bỏ vào tổ", chị kể.

Ngoài tổ sách, chị Tâm có một phòng đọc miễn phí cho bất cứ ai cần.

Từng là người hồi nhỏ không thích đọc sách, Thành Tâm bắt đầu đọc khi nhận ra bản thân có quyền theo đuổi sự tò mò, có thể trở thành ai đó khác, có thể thỏa mãn trí tưởng tượng của mình hoặc đơn giản là tìm được nhiều gợi ý để giải quyết một vấn đề nhờ sách.

"Đối với tôi, giá trị sách biến động không quá nhanh, giống như ta xem một clip nào đó, hôm nay thích, mai có thể quên luôn. Sách hay ở chỗ, một cuốn hiện tại ta rất thích, nhưng vài năm sau chưa chắc đã còn hay vẫn thích, nhưng sẽ hiểu thêm những lớp nghĩa khác của nó. Hay cùng một tác phẩm, có người hiểu theo nghĩa này, có người hiểu theo nghĩa khác tùy cảm nhận".

Trong tương lai, Thành Tâm cân nhắc đặt thêm tấm biển thông báo trước tiệm về phòng đọc miễn phí, về tổ sách để thêm nhiều người biết. Chị cũng dự định làm thêm giá sách, tách riêng sách cho tặng và sách cho mượn để phục vụ thêm nhiều người yêu sách.