Các công tố viên Mỹ hôm 18/7 nói nhà hoạt động nữ về quyền sử dụng súng, tình nghi gián điệp của Nga, có thể đã liên lạc với các đặc vụ của Điện Kremlin khi đang sống tại Mỹ, cáo buộc cô dùng tình dục và lừa gạt để có được các mối quan hệ gây ảnh hưởng.
Maria Butina, 29 tuổi, đã bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) ghi lại hình ảnh khi đi ăn riêng với một nhà ngoại giao Nga bị nghi là nhân viên tình báo trong những tuần trước khi người này rời Mỹ hồi tháng 3/2017, theo cơ quan công tố. Cô cũng được phát hiện liên lạc với những người mà các điều tra viên tin là nhân viên của Cơ quan An ninh Liên bang Nga, tức FSB, tiền thân là tổ chức tình báo nổi tiếng thời Liên Xô KGB.
Sinh viên hay gián điệp?
Các cáo buộc trên khắc họa rõ hơn chân dung cô gái Nga mà Bộ Tư pháp Mỹ nói đã âm thầm thiết lập các kênh liên lạc bí mật với Điện Kremlin và xâm nhập vào các tổ chức chính trị của Mỹ, bao gồm Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA), cũng như thu thập thông tin tình báo cho một quan chức cấp cao của Nga mà cô có trách nhiệm báo cáo.
Các công tố viên cũng nói rằng cô có mối quan hệ cá nhân với một chính trị gia Mỹ và quan hệ tình ái với một người khác để đổi lấy vị trí với một tổ chức lợi ích đặc biệt.
Hồ sơ tòa án không nêu tên các cá nhân hoặc nhóm lợi ích đặc biệt.
 |
| Maria Butina bị chính phủ Mỹ nghi ngờ là gián điệp cho Nga. Ảnh: Reuters. |
Butina đang chờ hầu tòa về tội âm mưu hoạt động như một điệp viên cho Nga khi chưa đăng ký với chính quyền Mỹ. Cô nói mình vô tội trong phiên xuất hiện tại tòa hôm 18/7, và thẩm phán Deborah Robinson ra lệnh giam giữ cô vì vụ việc đang trong quá trình xử lý, nói rằng cô dường như sắp "cao chạy xa bay".
Sau phiên tòa, luật sư của Butina, Robert Driscoll, nói với các phóng viên rằng thân chủ của ông tôn trọng nhưng không hoàn toàn đồng ý với quyết định của thẩm phán.
"Cô ấy hiểu rằng đang có một cuộc điều tra hình sự về hành vi của cô ấy trong nhiều tháng nay và không cố bỏ trốn", Driscoll nói, khẳng định Butina không phải là điệp viên của chính phủ Nga, mà chỉ là "sinh viên trẻ tìm cách vươn lên tại Mỹ".
Viện dẫn các mối quan hệ tình báo của Butina, chính phủ Mỹ cho rằng tình trạng pháp lý của cô tại Mỹ dựa trên "sự lừa dối", nói rằng visa sinh viên và việc cô ghi danh vào Đại học Mỹ chỉ là vỏ bọc cho công việc bí mật của cô. Họ cũng cho rằng cô có nguy cơ bỏ trốn cao khỏi Mỹ.
Theo các công tố viên, Butina bị bắt vào cuối tuần khi có những dấu hiệu cho thấy cô dự định rời khỏi khu vực Washington và có thể là rời khỏi nước Mỹ. Hợp đồng thuê nhà của cô kết thúc vào cuối tháng này, đồ đạc của cô đã được đóng gói vào thời điểm bắt giữ và cô đã nộp đơn xin thị thực cho phép cô đến và đi từ Mỹ.
Quan hệ cá nhân của cô, "ngoại trừ với những người Mỹ mà cô cố lợi dụng và tác động", đều là với Nga, theo hồ sơ tòa án.
"Cô ta có mọi động cơ để bỏ trốn", Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Erik Kenerson nói trong phiên tòa.
Ông Kenerson nói chính phủ Mỹ đặc biệt lo lắng Butina sẽ cố gắng rời Mỹ bằng các cơ sở hoặc phương tiện đi lại của phái đoàn ngoại giao Nga, lưu ý rằng nhà chức trách Mỹ sẽ không có quyền ngăn chặn cô do quy định về quyền miễn trừ ngoại giao. Ông cũng cho hay Mỹ không có hiệp ước dẫn độ với Nga.
"Xuất sắc hơn Anna Chapman"
Trong phiên tòa, các công tố viên mang ra bức ảnh cho thấy Butina đi ăn với một người đàn ông mà họ nói tình nghi có quan hệ tình báo Nga. Họ cũng đọc các ghi chú được tìm thấy trong nhà của cô, trong đó có đề cập đến một lời đề nghị làm việc từ FSB và lưu ý rằng cô từng ở cùng các quan chức ngoại giao Nga, bao gồm Sergey Kislyak, cựu đại sứ Nga tại Mỹ.
Các công tố viên cho biết Butina cũng được xem là mật vụ chìm bởi một quan chức Nga mà cô từng liên lạc. Các đoạn tin nhắn mà FBI phát hiện cho thấy quan chức này đã so sánh cô với Anna Chapman, một phụ nữ Nga bị bắt vào năm 2010 và sau đó bị trục xuất theo chương trình trao đổi tù nhân.
Vào tháng 3/2017, sau các bản tin về Butina, viên chức Nga đã viết: "Người hâm mộ của cô có xin chữ ký của cô chưa? Cô đã vượt qua Anna Chapman. Cô ấy tạo dáng với súng đồ chơi, trong khi cô lên báo với những khẩu súng thật", theo hồ sơ tòa án.
Butina và viên quan chức đã nhắn tin cho nhau trực tiếp trên Twitter. Một cuộc trao đổi như vậy xảy ra một tháng trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, khi Butina nói cô hiểu rằng "mọi thứ phải yên lặng và cẩn thận".
 |
| Marina Butina (trái) và Anna Chapman. Ảnh: AP, Getty. |
Họ cũng nói chuyện vào ngày 20/1/ 2017, khi Butina gửi cho viên quan chức một bức ảnh của mình chụp gần Điện Capitol (trụ sở quốc hội Mỹ) vào ngày ông Donald Trump nhậm chức tổng thống. Theo hồ sơ tòa án, viên chức Nga trả lời: "Cô là một cô gái liều mạng! Tôi có thể nói gì!". Butina trả lời: "Các giáo viên giỏi!".
Các nhà chức trách không nêu tên quan chức Nga, nhưng trong phiên điều trần hôm 18/7, luật sư Driscoll nói rằng đó là Alexander Torshin, cựu nghị sĩ hiện là quan chức cấp cao của Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga.
Ông Torshin, người trở thành thành viên của NRA vào năm 2012, nằm trong nhóm các nhà tài phiệt và chính trị gia Nga bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt vào tháng 4 vì liên hệ giữa họ với Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng như vai trò của họ "trong việc thúc đẩy các hoạt động thâm hiểm của Nga".
Đổi tình ái lấy ảnh hưởng
Trong phiên tòa, luật sư Driscoll cho biết Butina đã "nổi tiếng" ở Nga vì việc vận động cho quyền sử dụng súng trước khi đến Mỹ và phát triển các mối quan hệ hợp pháp với NRA thông qua ông Torshin, người mà vị luật sư mô tả là cố vấn của Butina. NRA không bình luận về các cáo buộc chống lại Butina.
Ông Driscoll cũng cho rằng vụ kiện chống lại Butina là "nhỏ nhặt" và nói rằng các công tố viên đã sai khi nghĩ rằng cô sẽ bỏ trốn khỏi Mỹ. Butina đã hợp tác với Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, đối mặt với hàng loạt kênh truyền thông và phải chấp nhận lệnh khám xét vài tháng trước mà không cố rời khỏi Mỹ.
Ông cũng tiết lộ rằng Butina đã đề nghị hỗ trợ chính phủ Mỹ trong một cuộc điều tra gian lận không liên quan, nhằm vào bạn trai của cô, người được xác định là "Người Mỹ số 1" trong hồ sơ tòa án.
 |
| Tranh vẽ về phiên tòa hôm 18/7, người mặc áo đỏ la Maria Butina. Ảnh: AP. |
Các công tố viên đã xác nhận cuộc điều tra trước tòa, nhưng không cung cấp thêm chi tiết nào khác ngoài việc nói rằng nó không liên quan đến các cáo buộc chống lại Butina tại Washington.
Các công tố viên đã cáo buộc rằng Butina đã lợi dụng mối quan hệ của mình với chính trị Mỹ chưa rõ tên nói trên, người mà cô đang sống chung, "đơn giản là một khía cạnh cần thiết" cho các hoạt động bí mật vì lợi ích của chính phủ Nga.
Các nhà chức trách nói rằng mối quan hệ này không nên được xem là "mối liên hệ mạnh mẽ" với Mỹ, lưu ý rằng cô "đã quan hệ tình dục với một cá nhân khác Người Mỹ số 1 để đổi lấy vị trí trong tổ chức lợi ích đặc biệt".
