Từ lúc trẻ chào đời, cân nặng là thước đo quen thuộc cho sự lớn khôn. Dưới góc nhìn chuyên môn, Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Cát Phương Vũ nhấn mạnh tiêu hóa là nền tảng quyết định trẻ khỏe mạnh và tăng cân bền vững.

Chắc hẳn không ít lần ba mẹ bắt gặp những câu hỏi quen thuộc “bé bao nhiêu ký rồi”, “dạo này có lên cân không?” hay “bạn này có vẻ hơi còi nhỉ” thậm chí là “ăn nhiều vào”… cứ thế những câu nói vô tình len lỏi tâm trí của ba mẹ.

Trong quá trình tăng trưởng của trẻ, ba mẹ nào cũng mong con mình phát triển tốt về cả thể chất, trí tuệ, tinh thần và cảm xúc. Nhưng có lẽ sự quan tâm về cân nặng chiếm tỷ lệ cao nhất và thường trực nhất bởi lẽ đây là yếu tố trực quan, dễ quan sát và dễ đo lường nhất.

Ngay từ khi chào đời, trẻ được đo chiều cao, cân nặng. Hai yếu tố này cũng được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sử dụng xây dựng thang đo trung bình cho từng độ tuổi của trẻ. Mặc dù mục đích chính để theo dõi sự tăng trưởng của trẻ, nhưng do văn hóa, quan điểm của từng quốc gia, vùng miền, mà cân nặng nhiều khi lại trở thành chỉ tiêu thể hiện sức khỏe của trẻ nhỏ.

Bên cạnh đó, quan niệm từ thế hệ trước về việc “trẻ bụ bẫm mới là khỏe” vẫn còn ảnh hưởng không nhỏ đến cách nhìn nhận sự phát triển của con và gây tác động tới tâm lý chăm con của ba mẹ. Một em bé tròn trịa thường mang lại cảm giác yên tâm hơn, trong khi vóc dáng nhỏ nhắn thường khiến ba mẹ lo lắng, ngay cả khi con vẫn ăn uống và sinh hoạt bình thường.

“Nhiều lúc mình chăm con thấy vẫn ổn, nhưng chỉ cần nghe ai đó nói ‘sao dạo này bé gầy vậy’ là tự nhiên để ý hơn”, mẹ Kim Loan (29 tuổi, Đồng Nai) chia sẻ về những suy nghĩ rất quen trong quá trình nuôi con.

Mẹ Mai Anh (27 tuổi, TP.HCM) chia sẻ thêm: “Mỗi lần đưa con đi chơi công viên nghe hàng xóm nói ‘con nhà chị trộm vía lắm’ là tự nhiên thấy lo lo, mỗi bữa ăn đều suy nghĩ con ăn gì, đủ chất chưa, ăn nhiều chưa, ăn như thế nào để không chững cân chững ký”.

Giữa nhiều luồng thông tin về việc bổ sung dinh dưỡng cho trẻ, cân nặng dần trở thành một yếu tố mang tính chuẩn mực để ba mẹ theo dõi sự lớn lên của con. Khi con chưa đạt được kỳ vọng về chỉ số tăng trưởng, sự chú ý thường chuyển sang chuyện ăn uống như con ăn có đủ không, có cần điều chỉnh thực đơn hay bổ sung thêm dưỡng chất...

Từ góc nhìn chuyên môn, tại Talkshow Dinh dưỡng cho Gen Alpha và Beta của nhãn hàng Alphagen, Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Cát Phương Vũ (đang công tác tại BV Nhi đồng Thành phố) lý giải trong bốn yếu tố thường được ba mẹ quan tâm - tiêu hóa, miễn dịch, trí não và cân nặng - cả bốn đều có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Trong đó, yếu tố đóng vai trò “điểm khởi đầu” lại chính là tiêu hóa.

“Tiêu hóa là nền tảng quyết định miễn dịch, trí não và cả cân nặng của trẻ”, bác sĩ nhấn mạnh khi phân tích.

Theo BS Phương Vũ, hệ tiêu hóa của trẻ không chỉ là nơi tiếp nhận và xử lý thức ăn, mà còn được xem như “não bộ thứ hai” của cơ thể. Phần lớn hệ miễn dịch của trẻ nằm ở đường ruột, nơi hệ vi sinh đóng vai trò bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh từ môi trường.

Khi đường ruột khỏe mạnh, hệ vi sinh đạt tỷ lệ khoảng 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn, giúp ức chế vi khuẩn có hại và bảo vệ cơ thể. Khi hệ vi sinh cân bằng, lợi khuẩn chiếm ưu thế, trẻ sẽ tiêu hóa trơn tru hơn, ít gặp các vấn đề như táo bón, đầy hơi hay tiêu chảy, từ đó hấp thu dinh dưỡng hiệu quả và duy trì thể trạng ổn định.

“Khi tiêu hóa kém, trẻ dễ ốm vặt, ăn không ngon và khả năng tăng cân cũng bị ảnh hưởng”, Bác sĩ Nguyễn Cát Phương Vũ phân tích.

Về vấn về tăng cân, Bác sĩ Phương Vũ cho biết để tăng cân khỏe mạnh, cơ thể phải hấp thu đầy đủ dưỡng chất từ thực phẩm. Hệ tiêu hóa là nơi tiếp nhận, chuyển hóa và hấp thu các dưỡng chất quan trọng từ thức ăn. Nếu tiêu hóa yếu, dù ăn uống hay bổ sung dưỡng chất tốt đến đâu cũng không hấp thu được, khiến trẻ chậm tăng cân.

Bác sĩ Vũ chia sẻ thêm, một số nhóm trẻ có thể gặp bất lợi về hệ vi sinh ngay từ giai đoạn đầu đời, chẳng hạn trẻ sinh mổ, trẻ dùng kháng sinh sớm hoặc không bú mẹ hoàn toàn. Những trẻ này thường có hệ vi sinh đường ruột kém đa dạng hơn, dễ mất cân bằng và dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa, miễn dịch.

Theo BS Vũ, điều quan trọng hơn là tăng cân như thế nào để con khỏe và phát triển bền vững, thay vì chỉ đạt được cảm giác yên tâm ngắn hạn.

Từ những phân tích này, bác sĩ cho rằng việc ba mẹ lo lắng khi con gầy, chậm tăng cân hoặc hay bệnh là phản ứng rất tự nhiên. Tuy nhiên, thay vì chỉ tìm cách giúp con “lên ký” nhanh, ba mẹ cần nhìn rộng hơn vào nền tảng bên trong của cơ thể trẻ. Khi hệ tiêu hóa được chăm sóc đúng cách, miễn dịch được củng cố và khả năng hấp thu được cải thiện, quá trình tăng trưởng sẽ diễn ra ổn định và bền vững.

Từ góc nhìn chuyên môn của bác sĩ Nguyễn Cát Phương Vũ, tăng cân bền vững không nằm ở việc ăn nhiều hơn, mà ở khả năng cơ thể hấp thu và sử dụng hiệu quả dưỡng chất. Vì vậy, giải pháp dinh dưỡng cần được xây dựng trên nền tảng hỗ trợ hệ tiêu hóa từ sớm, thông qua việc nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột - yếu tố giữ vai trò trung tâm trong hấp thu và miễn dịch của trẻ.

Theo bác sĩ, việc kết hợp lợi khuẩn (probiotic) và chất xơ hòa tan (prebiotic) là nền tảng quan trọng để tạo môi trường thuận lợi cho lợi khuẩn phát triển, đặc biệt trong giai đoạn trẻ còn nhỏ khi hệ vi sinh và miễn dịch vẫn đang hoàn thiện. Khi hệ tiêu hóa hoạt động ổn định, trẻ sẽ tiêu hóa trơn tru hơn và hấp thu dưỡng chất hiệu quả hơn.

Với trẻ lớn hơn, nhất là khi chế độ ăn và sinh hoạt ngày càng đa dạng, bác sĩ khuyến nghị duy trì khẩu phần giàu chất xơ từ rau củ, trái cây, các loại đậu, kết hợp sữa có bổ sung GOS & FOS để hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh và giảm các vấn đề tiêu hóa thường gặp.

Kể cả trong trường hợp bắt buộc phải lựa chọn sữa công thức, mẹ cũng nên ưu tiên tiêu chí dễ tiêu hóa và hỗ trợ hệ vi sinh. Những sản phẩm có bổ sung Probiotic Bifidobacterium lactis cùng hệ chất xơ GOS & FOS sẽ giúp cải thiện khả năng hấp thu và hỗ trợ miễn dịch, tạo nền tảng cho quá trình tăng trưởng.

Trên thực tế, ba mẹ có thể nhận biết những yếu tố này ngay khi đọc bảng thành phần trên lon sữa, với các ký hiệu như Probiotics Bifidobacterium lactis và GOS & FOS hoặc Prebiotics GOS & FOS - những thành phần cho thấy định hướng chăm sóc tiêu hóa từ bên trong.

Trên thị trường có nhiều dòng sản phẩm dinh dưỡng chứa hệ dưỡng chất hỗ trợ tiêu hoá, đơn cử như sữa công thức Alphagen cho trẻ từ 2 tuổi được giới thiệu như một giải pháp dinh dưỡng phù hợp với định hướng chăm sóc tiêu hóa. Công thức của sữa Alphagen kết hợp Probiotic Bifidobacterium lactis, hệ chất xơ GOS & FOS, cùng các dưỡng chất hỗ trợ phát triển toàn diện, hướng đến mục tiêu xây dựng nền tảng tiêu hóa khỏe mạnh.

Sản phẩm được sản xuất và nhập khẩu nguyên lon từ nhà máy Nutribio (Pháp), thuộc Liên hiệp thương mại sữa Sodiaal tại Pháp. Sản phẩm được sản xuất và ứng dụng công nghệ sấy phun một lần (one-time-spray-drying process) giúp hạn chế hao hụt dưỡng chất và giảm biến đổi cấu trúc tự nhiên của protein và chất béo, hỗ trợ trẻ dễ tiêu hóa và hấp thu.

Giữa rất nhiều dấu hiệu phát triển của trẻ, cân nặng thường là điều ba mẹ dễ để ý nhất vì có thể nhìn thấy và theo dõi mỗi ngày. Tuy nhiên, dưới góc nhìn khoa học, tăng trưởng bền vững của trẻ gắn liền với nền tảng tiêu hóa khỏe mạnh. Khi tiêu hóa được chăm sóc đúng cách, cân nặng, miễn dịch và trí não sẽ có điều kiện phát triển hài hòa theo nhịp riêng của mỗi đứa trẻ.