Phản ứng ban đầu của Thụy Điển trước đại dịch Covid-19 được cho là đi ngược với thế giới. Trẻ em nước này vẫn đi học, công sở và nhà hàng vẫn mở cửa miễn là thực hiện giãn cách, hạn chế tụ tập công cộng dưới 50 người và hy vọng vào khả năng phát triển miễn dịch cộng đồng đủ để không cần áp đặt các lệnh hạn chế.
Giờ đây, Thụy Điển đang lún sâu vào một đợt bùng phát mới với số ca nhiễm và tử vong ngày càng tăng, buộc giới chức nước này phải xem xét lại. Một trong những bài học quan trọng rút ra là: Đừng thử nghiệm nếu muốn giữ mạng sống!
 |
| Thụy Điển đang phải đối mặt với một đợt bùng phát Covid-19 mới nghiêm trọng hơn. Ảnh: Politico. |
Cách phản ứng của Thụy Điển vào đợt dịch mùa xuân, dưới sự định hướng của nhà dịch tễ học đầu ngành Anders Tegnell, có vẻ khá hấp dẫn trong khi Mỹ và các nước khác phải vật lộn với việc phong toả. Nhiều người tự hỏi liệu thử nghiệm của Thụy Điển có thể đưa ra một giải pháp dễ dàng hơn, tránh được những thiệt hại về kinh tế và xã hội nghiêm trọng của việc đóng cửa biên giới hay không.
Tổng thống Trump, sau một vài tuần phong toả, về cơ bản đã buộc phải chấp nhận biện pháp khắc nghiệt này, trong khi vẫn thúc giục các bang mở cửa trở lại. Gần đây, một cựu cố vấn của ông, Scott Atlas, tiếp tục nêu lên quan điểm rằng việc siết chặt các lệnh phong toả nghiêm ngặt có thể gây thiệt hại lớn về giáo dục, phúc lợi kinh tế và chúng thực sự không cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Vào ngày 22/10, cơ quan y tế công cộng Thụy Điển đã nới lỏng các quy định chống dịch tại các viện dưỡng lão và đối với người cao tuổi, đồng thời cho phép tụ tập lên đến 300 người tại các sự kiện văn hóa và thể thao miễn là thực hiện giãn cách xã hội.
Tuy nhiên, Thụy Điển nhanh chóng phải đối mặt với một đợt bùng phát mới nghiêm trọng hơn. Thụy Điển có trung bình 42,6 ca tử vong mỗi ngày vì Covid-19, so với 6,9 ở Đan Mạch, 3 ở Na Uy và 2,1 ở Phần Lan. Thụy Điển có tổng số 6.798 ca tử vong vì Covid-19, chủ yếu là người cao tuổi, vượt xa con số của các nước Bắc Âu khác cộng lại.
Thủ tướng Stefan Lofven hôm 16/11 tuyên bố người dân Thụy Điển đã không tuân thủ các lệnh hạn chế chặt chẽ như đợt dịch mùa xuân, vì vậy các cuộc tụ tập nay sẽ bị giới hạn xuống 8 người trong bốn tuần tới. Ông nói: “Đây là tiêu chuẩn mới cho toàn xã hội. Đừng đi tập, đừng đến thư viện, đừng tổ chức tiệc tối. Hãy hủy bỏ hết”.
Ông Lofven cũng đã có một bài diễn văn trên truyền hình quốc gia vào ngày 29/11 nhắc nhở mọi người nên “tạm dừng, hủy bỏ, hoãn lại” các hoạt động trong thời gian này.
 |
| Người dân Thụy Điển thực hiện giãn cách xã hội trong khi chờ phà đến trung tâm Stockholm. Ảnh: CNBC. |
Ở Thụy Điển, mọi người có xu hướng tự nguyện tuân thủ các chỉ dẫn trong trường hợp khủng hoảng và cơ quan y tế công cộng hoạt động tương đối độc lập. Chính phủ ban đầu đã ủy quyền ứng phó sớm trước đại dịch cho tiến sĩ Tegnell. Nhưng có vẻ viễn cảnh miễn dịch cộng đồng đã không đạt được.
Tiến sĩ Tegnell cho biết trong một cuộc họp ở Stockholm ngày 24/11: “Vấn đề miễn dịch cộng đồng rất khó khăn. Chúng tôi không thấy dấu hiệu miễn dịch cộng đồng nào có thể làm chậm lại sự lây nhiễm bây giờ”. Các cuộc thăm dò cho thấy niềm tin của người dân Thụy Điển vào cơ quan nhà nước đang suy giảm.
Ở nhiều khía cạnh, thử nghiệm của Thụy Điển được cho là đã thất bại. Không hề có phép màu nào. Cho đến khi có vaccine, virus vẫn sẽ lây nhiễm từ người này sang người khác khi tiếp xúc gần, và cách hiệu quả nhất để ngăn chặn nó là tránh sự tiếp xúc đó.
