Thông điệp phê phán trong truyện ngắn của Chekhov

"Truyện ngắn chọn lọc" của Anton Pavlovich Chekhov do NXB Tổng hợp TP.HCM ấn hành. Ảnh: Đình Ba.

Anton Pavlovich Chekhov (1860-1904) được biết đến là nhà soạn kịch, nhà văn viết truyện ngắn nổi tiếng người Nga. Ông là tác giả của hàng trăm truyện ngắn với các tác phẩm tiêu biểu: Phòng 6, Nhà tu hành vận đồ đen, Người đàn bà có con chó nhỏ, Người trong bao, Khóm phúc bồn tử, Về tình yêu... Cùng đó là các vở kịch tiêu biểu: Chim hải âu, Cậu Vanya, Ba chị em, Vườn anh đào...

Mới đây, Truyện ngắn chọn lọc của Chekhov được Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM ấn hành ra mắt độc giả với sự chuyển ngữ của dịch giả Bùi Ngọc Diệp. Nói về lý do chuyển ngữ truyện ngắn của Chekhov, dịch giả Bùi Ngọc Diệp chia sẻ Chekhov là người đã nâng tầm thể loại truyện ngắn lên một tầm cao mới trong nền văn học Nga.

"Với cái nhìn trầm tĩnh, trung thực về những nhân vật, Chekhov thể hiện nội tâm và cảm nghĩ của họ một cách gián tiếp thay vì miêu tả trực tiếp. Những tình tiết trong truyện của ông giản dị và kết thúc thường bỏ ngỏ thay vì chung quyết. Những tác phẩm của Chekhov ẩn chứa ý nghĩa sâu xa, ẩn lấp dưới bề mặt cuộc đời thường của những con người bình thường".

Ở lần chuyển ngữ này, 12 truyện ngắn của Chekhov được giới thiệu đến độc giả. Mỗi truyện ngắn, lại đưa độc giả đến với những mảnh nhỏ đặc trưng của đời sống, văn hóa, con người Nga thế kỷ 19 qua những trạng huống khác nhau.

Đó có thể là Mitia sung sướng khi mình nổi tiếng theo cách không giống ai, được cả nước Nga biết đến khi tin tức về anh chàng lên trên mặt báo qua vụ tai nạn xe ngựa liên quan đến say rượu (truyện Niềm sung sướng); là sự cư xử của con người, tình cảm bạn bè phải nhường chỗ cho sang hèn, chức vị thể hiện nơi anh chàng gầy Porfiry khi gặp lại người bạn thuở xưa (truyện Đôi bạn béo và gầy)...

Mỗi truyện lồng vào đó, là ý nghĩa đọng lại khiến độc giả phải suy nghĩ về thế thái, nhân tình. Ẩn sau văn phong, ngôn ngữ uyển chuyển và sự hoạt ngôn của các nhân vật, tác giả châm biếm những thói xấu của con người như sự giả dối, trưởng giả hoặc khoe mẽ đáng lên án.

Cảm nhận tác phẩm tuyển dịch này, dịch giả Bùi Ngọc Diệp ghi: "Về mặt nghệ thuật, truyện ngắn của Chekhov có chiều sâu tâm lý, lột tả rất xác thực tình tiết nội tâm đặc trưng của các tầng lớp người Nga thế kỷ thứ 19 nhất là thành phần thị dân nước Nga, nên có thể nói Chekhov là nhà văn của lớp thành thị Nga".