Gần một tuần trôi qua kể từ khi bị Tòa án Tối cao Pakistan buộc chuyển giao quyền lực ở bang Punjab cho phe đối lập do cựu Thủ tướng Imran Khan dẫn đầu, liên minh cầm quyền nước này ngày càng lung lay.
Các chuyên gia lo ngại cuộc đối đầu giữa phe của Thủ tướng Shehbaz Sharif và phe đối lập của cựu Thủ tướng Khan sẽ làm tê liệt hệ thống chính trị Pakistan, đặc biệt trong bối cảnh nước này đang đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế ngày càng trầm trọng, lạm phát leo thang và nguồn dự trữ ngoại hối đang dần cạn kiệt.
Căng thẳng gia tăng
Cuộc đối đầu gay gắt mới nhất nổ ra hôm 22/7 khi hội đồng bang Punjab bỏ phiếu bầu thủ hiến. Chiến thắng trong cuộc bầu cử vài ngày trước đó đã đưa ứng cử viên đảng Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) của cựu Thủ tướng Khan đến gần vị trí chiến thắng hơn.
Theo đó, ứng cử viên đảng PTI, ông Pervez Elahi, đã giành được 186 phiếu bầu. Trong khi đó, Hamza Shehbaz, con trai của Thủ tướng Sharif, giành được 176 phiếu bầu. Tuy nhiên, phó chủ tịch hội đồng bang Punjab đã bác bỏ 10 phiếu bầu cho ông Elahi với lý do kỹ thuật và tuyên bố ông Shehbaz là thủ hiến.
Hôm 26/7, Tòa án Tối cao Pakistan đã bác bỏ kết quả nói trên và tuyên bố ông Elahi là người chiến thắng. Ngay đêm hôm sau, ông Elahi nhậm chức thủ hiến bang Punjab.
Điều này khiến cho bốn trong sáu chính quyền khu vực nằm dưới sự kiểm soát của đảng PTI của cựu Thủ tướng Khan. Kết quả này đồng thời cho thấy tầm ảnh hưởng của cựu thủ tướng, bất chấp việc ông bị phế truất trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hồi tháng 4.
Theo Nikkei Asia, chưa từng tiền lệ một liên minh cầm quyền Pakistan nào không nắm quyền kiểm soát bang Punjab mà có thể hoạt động hiệu quả.
 |
| Cựu Thủ tướng Pakistan Imran Khan. Ảnh: Reuters. |
Mới đây, các nhà lãnh đạo chính quyền bang Punjab ám chỉ họ sẽ cấm Bộ trưởng Nội vụ Liên bang Rana Sanaullah đi vào tỉnh này. Bộ trưởng Sanaullah phản bác rằng lệnh cấm sẽ ngay lập tức kích hoạt “quy tắc của thống đốc”, nơi chính phủ liên bang kiểm soát trực tiếp một tỉnh.
Ông Shahzada Zulfiqar, một nhà quan sát Pakistan, tin rằng căng thẳng giữa chính quyền trung ương và chính quyền bang Punjab sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Chia sẻ với Nikkei Asia, ông Zulfiqar nhận định: “Nếu cuộc đối đầu tiếp diễn, nó sẽ dẫn đến sự hỗn loạn và xói mòn hoàn toàn quyền lực của cả hai chính quyền”.
Ưu tiên kinh tế
Theo các nhà quan sát, phán quyết do Tòa Tối cao đưa ra hôm 26/7 cũng gây ra mâu thuẫn giữa cơ quan tư pháp và liên minh cầm quyền.
Ông Adnan Rehmat, một nhà phân tích và nghiên cứu chính trị ở Islamabad, cho rằng sẽ có hai kịch bản xảy ra.
Một là tòa án sẽ xử lý những người chỉ trích bằng cách sử dụng sức mạnh của luật chống lại việc bất tuân toà án, hai là cuộc đối đầu sẽ dẫn đến một phong trào ngày càng tăng nhằm cải cách các luật và quy định chi phối hành vi của các thẩm phán.
Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế đang hoạt động kém hiệu quả cùng với việc đồng rupee đang chạm mức thấp lịch sử so với đồng USD, Pakistan khó có thể chịu đựng được tình trạng hỗn loạn như vậy.
Mặc dù Pakistan đã đạt được thỏa thuận cấp chuyên viên với Quỹ Tiền tệ Quốc tế để nối lại chương trình cho vay, nước này vẫn chưa nhận được khoản 1,2 tỷ USD đầu tiên, đồng nghĩa với việc dự trữ ngoại hối vẫn đang chịu áp lực.
Các chuyên gia cảnh báo bất ổn chính trị đang làm gián đoạn các hành động của chính phủ và khiến các vấn đề kinh tế trở nên tồi tệ hơn.
 |
| Nền kinh tế Pakistan đang chịu nhiều áp lực lớn. Ảnh: AP. |
Ông Tahir Malik, giáo sư về quan hệ quốc tế tại NUML Islamabad, tin rằng chính phủ phải đưa ra những quyết định không được lòng dân để cứu nền kinh tế.
Giáo sư Malik cho biết: “Bất chấp tình trạng khẩn cấp về kinh tế đang diễn ra, chính phủ vẫn chưa có định hướng rõ ràng nào để giải quyết các vấn đề kinh tế”. Ông nói thêm rằng sáng kiến duy nhất của chính phủ cho đến nay là chờ đợi khoản vay của IMF, và điều này là không đủ.
Nhà phân tích Rehmat lập luận rằng “liên minh cầm quyền bao gồm 13 đảng chính trị, và họ có thể cùng nhau gánh chịu gánh nặng của các quyết định kinh tế không được lòng dân”.
Nhà bình luận Zulfiqar dự đoán rằng nếu liên minh cầm quyền và phe đối lập không giảm bớt thái độ thù địch của họ, các cuộc bầu cử sẽ là một "cuộc tập trận vô ích".
“Nếu cả hai phe chính trị vẫn ở trong tình trạng khó khăn, thì họ sẽ không chấp nhận chiến thắng của nhau trong các cuộc bầu cử và các cuộc biểu tình có thể nổ ra ngay sau đó”, ông nhấn mạnh.
Thay vào đó, ông Zulfiqar đề nghị rằng tất cả đảng phái chính trị trước tiên phải hợp tác cùng nhau để thiết lập ra những quy tắc chung và tuân thủ theo dù cho kết quả ra sao.
