Trong một khoảnh khắc lịch sử, khi công nghiệp hóa cũng như đô thị hóa đang diễn ra với tốc độ nhanh và khốc liệt, các khoảng không cần được thiết kế và tạo ra để thích ứng với những thực tế mới. Dựa trên nhu cầu này, các khái niệm có thể dẫn tới sự chuyển đổi và tạo ra những thành phố của tương lai đã xuất hiện.
Lối sống đô thị và hiện đại phải thích ứng với môi trường mới, cũng như các nhu cầu xã hội, khí hậu và không gian. Sự ấm lên toàn cầu và những khủng hoảng khác ở tầm thế giới cùng cho thấy sự cần thiết của việc cân nhắc lại những cách sống trong xã hội, cả cho tương lai và hiện tại.
Vì được tạo nên để tập trung cho việc sinh sống đơn thuần, các thành phố đã phải giải quyết các mâu thuẫn phát sinh, cho thấy sự cần thiết để nghĩ rằng các đô thị có thể phục hồi trong những mâu thuẫn tự nhiên, kinh tế và chính trị.
Một thành phố phục hồi (a resilient city) có thể chống chịu và tái tạo sau những tình huống đối nghịch của bất cứ yếu tố nào. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), phục hồi đô thị (urban resiliency) là khả năng của một hệ thống đô thị trong việc hấp thu, cải thiện và sẵn sàng cho những tác động trong tương lai.
Đó là năng lực mà các thành phố phải thích ứng hoặc chuyển đổi nhanh chóng những chức năng, bất chấp sự xáo trộn có thể hạn chế những khả năng của chúng. Các thành phố phục hồi có thể phản hồi và tự đổi mới chính mình khi ở trong nghịch cảnh.
 |
| Các tuyến đường từ trung tâm của một thành phố được kết nối với nhau qua một vòng xoay lớn. Ảnh: Luiz Felipe. |
Từ việc hoạch định đô thị của các chính sách công và hành động thiết thực của các chính quyền địa phương, những thành phố phục hồi có thể áp dụng những thực tiễn khoa học để đảm bảo những động lực kinh tế và xã hội bền vững hơn, để vì thế có một chất lượng sống tốt hơn cho cư dân.
Theo OECD, 4 trục chi phối việc phục hồi của một thành phố là kinh tế, môi trường, xã hội và hành chính công. Mỗi yếu tố này là khác biệt và cần được tiếp cận theo các đặc tính riêng.
Bất chấp việc là một khái niệm mới trong nghiên cứu hoạch định đô thị, ý tưởng này chỉ ra những vấn đề hiện tại và tương lai trong các thành phố, cũng như hành động để hướng tới tương lai.
Theo OECD, Belo Horizonte, thành phố lớn thứ 6 tại Brazil, là một ví dụ. Với hơn hai triệu dân, đô thị này có tỷ lệ cao trong thống kê về người sống trong những điều kiện dễ tổn thương vì họ sinh sống tại các khu vực có nguy cơ ngập lụt hoặc sạt lở. Dựa trên vấn đề này, Belo Horizonte đã đưa ra một loạt các biện pháp tại các khu vực khác nhau để giải quyết tình trạng này.
Nhận thức được bài toán trên như một vấn đề môi trường, kinh tế và xã hội, cũng như chính quyền phải vào cuộc để đảm bảo các quyền của người dân, Belo Horizonte đã dành nguồn lực cho các chính sách công hướng tới việc giảm nhẹ các nguy cơ địa lý.
 |
| Belo Horizonte nổi tiếng với lịch sử khai khoáng lâu đời. Ảnh: Marcus, Nitro Imagens. |
Thành phố cũng đầu tư vào các sáng kiến có thể tạo nên một mạng lưới cư dân hiểu rõ các hiểm họa khí hậu, cũng như các biện pháp chăm sóc, bảo vệ. Hơn nữa, Belo Horizonte đã khuyến khích sự đa dạng hóa của kinh tế địa phương và theo đuổi việc tạo nên mối quan hệ thống nhất hơn giữa các cấp chính quyền liên quan tới nơi ăn chốn ở của người dân.
Trong lịch sử, các thành phố đã tìm ra cách để tồn tại và vượt qua những xung đột. Các thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản là những ví dụ. Hai đô thị này đã được xây dựng lại sau khi bị Mỹ ném bom hạt nhân vào cuối Thế Chiến II.
Ngày nay, người ta đã nhận thức được tầm quan trọng của làm việc trong các lĩnh vực khác nhau để thay đổi các thành phố, cũng như đầu tư vào các chiến lược để theo đuổi những đổi thay lâu dài, tạo nên những cách thức sống của tương lai.
Mục Đô thị giới thiệu những cuốn sách hay về Kiến trúc - Đô thị của các tác giả trong và ngoài nước, giúp người yêu sách và đam mê tìm hiểu về đô thị có thêm nguồn thông tin tham khảo.
