Thị trường sách Tết năm nay tuy không lớn, vẫn đầy đủ phong vị. Nếu Đông A thổi hơi thở hiện đại vào truyền thống xưa trong Sách Tết Tân Sửu, NXB Kim Đồng mang tới trang sách tươi vui Nhâm nhi Tết cho thiếu nhi, thì một “tân binh” trong làng sách Tết gửi tới tài liệu quý về phong tục lễ tết Việt Nam. Đó là ấn phẩm Tết Việt Nam xưa, tập hợp bài viết của các học giả Việt Nam và Pháp do Mai Hà Books thực hiện.
Ấn phẩm tuyển lựa các bài viết, tranh vẽ về Tết Việt Nam được in trên tạp chí Đông Dương (Indochine). Tác giả của các bài viết là những nhà nghiên cứu, học giả, nhà văn như: Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, Trần Văn Giáp, Paul Boudet, Jean Marquet, Georges Pisier, Nguyễn Tiến Lãng, Mạnh Quỳnh...
Những tư liệu quý được PGS Nguyễn Mạnh Hùng - Viện Nghiên cứu Việt Nam học - sưu tầm và lưu giữ.
 |
| Sách Tết Việt Nam xưa. Ảnh: M. H. B. |
Khi tập hợp trong cuốn Tết Việt Nam xưa, các bài viết được đưa vào ba phần: Nghi lễ Tết, phong tục Tết và thú chơi Tết.
Ở phần nghi lễ Tết, qua góc nhìn của các nhà nghiên cứu, học giả, bạn đọc hiểu hơn về thờ cúng gia tiên; ông Tam Đa; lễ nghinh xuân ở Huế; đại lễ Nam Giao; lễ tế đất trời tại kinh đô Huế; lịch của người An Nam; tâm lý ngày Tết.
Bài viết mở đầu sách của giáo sư Nguyễn Văn Huyên đưa ra những nghiên cứu sâu sắc, góc nhìn tổng quan về Tết cổ truyền.
Bằng phương pháp nghiên cứu khoa học phương Tây, sự am hiểu tận tâm của nhà dân tộc học, Nguyễn Văn Huyên mô tả chi tiết, sinh động về Tết Nguyên đán. Nhà văn, nhà báo Phạm Quỳnh lý giải ý nghĩa thiêng liêng của Tết trong bài viết Tâm lý ngày Tết.
Phong tục Tết hiện lên đầy màu sắc trong phần hai của sách với các bài viết: Lá thư đêm Giao thừa; Tết ở làng quê qua góc nhìn của nhà văn Pháp Jean Marquet; Tết qua cái nhìn của một người An Nam; Tết qua câu chuyện của những du khách và nhà truyền giáo người Âu (thế kỷ XVII và XVIII); Tết Việt Nam trong mắt sử gia Georges Pisier…
Ở phần này, các nhà văn, học giả Pháp, du khách quốc tế đưa ra cái nhìn mới mẻ về Tết Việt. Nhà văn Jean Marquet viết về cái Tết ở làng quê: “Thật ngọt ngào biết bao khi thấy trước được những bữa tiệc linh đình, những cuộc nhậu nhẹt, những ván bài, những trận chọi gà, là những lời chúc thân tình mà những ngày Tết sẽ lan tỏa trên các gia đình ở phương nam thái bình”.
Phần ba mang tới vẻ đẹp trong thú chơi Tết như: Hoa thủy tiên trong ngày Tết; nguồn gốc và ý nghĩa của tranh dân gian ngày Tết; hội Lim…
 |
| TS Trần Đoàn Lâm và PGS Nguyễn Mạnh Hùng bên tư liệu làm nên cuốn Tết Việt Nam xưa. Ảnh: H.B. |
TS Trần Đoàn Lâm, Giám đốc - Tổng biên tập Nhà xuất bản Thế giới, đánh giá cao những bài viết của tác giả nước ngoài trong sách: “Những bài viết của học giả, du khách phương Tây về Tết Việt Nam là phần rất thú vị và đặc sắc của cuốn sách Tết Việt Nam xưa. […] Giống như một người khách đi du lịch, tới một đất nước xa lạ, tiếp xúc nền văn hóa mới thường có sự so sánh với văn hóa bản địa. Quá trình quan sát và so sánh đó đã làm bật ra sự khác biệt thú vị”.
“Đứng ngoài cuộc, người châu Âu nhìn thấy những khía cạnh rất đặc biệt về Tết mà người trong cuộc không nhận ra. Người Việt Nam cũng nhìn nhận về Tết theo tư duy và sự quan sát của mình. Tập hợp những bài viết đó đặt vào trong cuốn sách càng cho chúng ta nhìn nhận rõ sự đa dạng, đa chiều về Tết Việt”, TS Trần Đoàn Lâm nói.
