Tháng 1/2021, Brighton vượt Manchester United trong cuộc đua giành chữ ký của Moises Caicedo từ Independiente (Ecuador). Khi ấy, "Mòng biển" chỉ tốn 5 triệu bảng. Đến kỳ chuyển nhượng đầu năm 2023, "Pháo thủ" Arsenal gửi lời đề nghị trị giá 80 triệu bảng đến Brighton nhưng bị từ chối.
Đó chỉ là một ví dụ tiêu biểu về cách mà đội chủ sân American Express Community đang khiến cả châu Âu phải chú ý đến những thành công của họ trong khâu tuyển trạch và chiêu mộ cầu thủ.
Thậm chí, một nguồn tin giấu tên của một CLB lớn còn khẳng định với The Athletic ở một số khu vực nhất định, Brighton đang là cái tên dẫn đầu thị trường chuyển nhượng. Lợi thế đó đến từ công nghệ phân tích dữ liệu của Starlizard, công ty do Chủ tịch Brighton Tony Bloom sở hữu.
Khai quật ngọc quý từ khắp nơi trên thế giới
Caicedo gia nhập Brighton từ CLB quê nhà Independiente del Valle vào tháng 2/2021 với giá 5 triệu bảng và sau đó được cho mượn tại đội bóng Bỉ Beerschot. Đến tháng 4/2022, cầu thủ 21 tuổi mới có lần đầu ra sân cho "Mòng biển" ở trận đấu tại FA Cup với Tottenham Hotspur.
Từ thời điểm đó đến nay, Caicedo chiếm suất đá chính tại Brighton. Trong tổng số 29 trận đấu Premier League với tài năng trẻ người Ecuador trong đội hình, Brighton giành 15 chiến thắng và chỉ nhận 7 thất bại.
Caicedo chỉ là một trong số rất nhiều cầu thủ Brighton được săn đón trên thị trường chuyển nhượng. Xuyên suốt Premier League mùa này, Kaoru Mitoma cũng trở thành phát hiện thú vị khi tỏa sáng trong màu áo Brighton.
 |
| Caicedo gia nhập Brighton từ CLB quê nhà Independiente del Valle vào tháng 2/2021 với giá 5 triệu bảng. Hơn một năm sau, Arsenal gửi lời đề nghị trị giá 80 triệu bảng đến Brighton nhưng bị từ chối. Ảnh: Reuters. |
Trên mọi đấu trường, cầu thủ 25 tuổi này ghi 11 bàn và góp 5 kiến tạo sau 41 trận cho Brighton. Truyền thông Anh đưa tin bất kỳ đội bóng nào muốn sở hữu tiền vệ Nhật Bản phải trả không dưới 50 triệu bảng cho Brighton. Tháng 8/2021, Brighton chỉ tốn 3 triệu bảng để mang anh về từ Kawasaki Frontale.
Năm 2019, Brighton chi 8 triệu euro để mua Mac Allister. Màn trình diễn ấn tượng của Mac Allister tại Premier League 2022/23 giúp anh có suất dự World Cup 2022, để rồi lên ngôi vô địch với vai trò quan trọng trong đội hình tuyển Argentina.
Đến nay, giá trị của tiền vệ sinh năm 1998 tăng phi mã. Brighton đã ra giá ít nhất 50 triệu euro cho các CLB muốn chiêu mộ Mac Allister như Chelsea, Tottenham.
Vươn tới giải đấu hàng đầu nước Anh vào năm 2017, mô hình phát triển bài bản đã giúp Brighton sở hữu lợi thế vượt trội các giải đấu hàng đầu khác chẳng hạn như La Liga.
The Athletic dẫn lời từ người đại diện tại một trong những công ty lớn của Tây Ban Nha khẳng định Brighton đã vượt qua các CLB vốn có tiếng "xuất khẩu" cầu thủ trẻ như Sevilla hay Valencia, để trở thành bàn đạp lý tưởng cho những cầu thủ tiềm năng.
Điều này đặc biệt đúng với các cầu thủ Nam Mỹ, những người coi Brighton là môi trường để họ có thể phát triển trước khi gia nhập những CLB lớn. Ngoại trừ Real Madrid, Barcelona và Atletico Madrid, Brighton có thể đưa ra mức lương cao gấp 3 lần mức mà các đội bóng của La Liga có thể chi trả.
 |
| Năm 2019, Brighton chi 8 triệu euro để mua Mac Allister. Màn trình diễn ấn tượng của tiền vệ này tại World Cup 2022 khiến giá trị tăng phi mã. Ảnh: Reuters. |
Điều này được nhấn mạnh trong vụ chuyển nhượng hậu vệ trái người Ecuador, Pervis Estupinan gia nhập Brighton vào mùa hè 2022 với giá 15 triệu bảng từ Villarreal.
Estupinan là sự thay thế xuất sắc cho Marc Cucurella, người được Chelsea chiêu mộ trong mùa hè 2022 với mức phí có thể tăng lên đến 63 triệu bảng kèm theo các điều khoản bổ sung, sau một mùa giải ấn tượng tại sân Amex.
Dữ liệu cầu thủ "độc nhất vô nhị"
Brighton không thể cạnh tranh với các CLB hàng đầu châu Âu về sự giàu có và quỹ lương. Cho đến nay, kỷ lục chuyển nhượng trong lịch sử CLB vẫn là 20 triệu bảng cho trung vệ Adam Webster từ Bristol City vào mùa hè 2019.
Tại Premier League, "Mòng biển" cũng là đội bóng hiếm hoi có quỹ lương tương đối khiêm tốn, chỉ hơn mỗi Brentford. Do đó, Brighton thường phải "đi câu" trong các nhóm cầu thủ mà họ có thể giành được lợi thế.
Theo The Athletic, điểm mấu chốt trong khả năng săn tìm những viên ngọc quý với giá rẻ của Brighton là dữ liệu toàn cầu về các cầu thủ của chủ tịch Tony Bloom, thứ mà không ai khác có thể sao chép được.
 |
| Điểm mấu chốt trong khả năng săn tìm những viên ngọc quý với giá rẻ của Brighton là dữ liệu toàn cầu về các cầu thủ. Ảnh: Rex Features. |
Là một doanh nhân kiêm tay chơi poker chuyên nghiệp, người đàn ông 53 tuổi sở hữu phần mềm riêng có thể lọc toàn bộ thị trường cầu thủ.
Hiện Brighton đang là khách hàng của công ty dữ liệu Starlizard do chính Bloom sở hữu. Thuật toán của phần mềm này cho đến nay vẫn một bí mật, được giữ kín ngay cả với những người trong CLB.
Thực tế, mục đích ban đầu của Starlizard được thành lập vào năm 2006 nhằm đánh bại các nhà cái bằng cách sử dụng dữ liệu, phân tích và công nghệ tiên tiến hơn bao giờ hết để hiểu về thể thao. Hiện Starlizard đã mở rộng với đội ngũ nhân viên lên đến khoảng 200 người.
Tuy nhiên, vấn đề không chỉ đơn giản nằm ở kho dữ liệu cầu thủ, thứ mà gần như đội bóng nào hiện tại cũng đều đang áp dụng cho bộ phận kỹ thuật. Điều khiến Brighton thành công đến như vậy là cách mà họ sử dụng dữ liệu tốt nhất để giúp xác định những cầu thủ phù hợp với câu lạc bộ.
Cụ thể, các tuyển trạch viên của Brighton sẽ được gửi một bản danh sách cầu thủ. Đội ngũ tuyển trạch sau đó sẽ theo dõi và tổng hợp báo cáo về những cầu thủ đã vượt qua yêu cầu, dựa trên nhiều yếu tố như tuổi tác và số phút thi đấu.
Một hệ thống đèn giao thông sẽ được sử dụng cho các báo cáo này. Màu xanh lá cây đồng nghĩa rất phù hợp, màu hổ phách dành cho những cầu thủ gần phù hợp với tiêu chí và màu đỏ là cần theo dõi thêm.
Brighton thường lên kế hoạch trước ít nhất một hoặc hai kỳ chuyển nhượng để sắp xếp những cầu thủ mà họ nhắm đến để phát triển lên đội một.
Simon Adingra được mua vào mùa hè năm 2022 với giá 6 triệu bảng từ Nordsjaelland. Sau khi mua về, cầu thủ này lập tức được cho mượn tới Union Saint-Gilloise (Bỉ), nơi Bloom cũng là đồng sở hữu.
Hiện tại, cầu thủ chạy cánh 21 tuổi người Bờ Biển Ngà đã có 13 bàn thắng và 11 pha kiến tạo sau 44 lần ra sân. Con đường Adingra mà đang đi có nhiều nét tương đồng với Mitoma. Mùa trước, anh là cầu thủ thuộc biên chế Brighton nhưng khoác áo Union Saint-Gilloise dưới dạng cho mượn.
 |
| Kaoru Mitoma cũng từng thi đấu theo dạng cho mượn tại Union Saint-Gilloise trước khi trở về Premier League và tỏa sáng. Ảnh: Reuters. |
Gareth Jennings, người trước đây từng là trưởng bộ phận phát triển kỹ thuật của FIFA và có thời gian làm giám đốc học viện tại Leicester City và Stoke City, tiết lộ Brighton phân chia thành các cấp độ chiêu mộ cầu thủ.
Theo đó, các cầu thủ được Brighton mua về sẽ được phân loại theo 3 nhóm bao gồm: Cầu thủ cần thiết ngay lập tức, những bản hợp đồng phù hợp với cả đội hình hiện tại, tương lai và cuối cùng là cầu thủ tiềm năng trong tương lai.
"Thường Brighton hiếm khi mua cầu thủ để dùng ngay. Hãy nhìn vào các bản hợp đồng vào mùa Đông, như Buonanotte từ Rosario Central với giá 6 triệu bảng cho một cầu thủ 18 tuổi người Argentina có tiềm năng rất lớn. Bây giờ cậu ấy đã có khả năng cạnh tranh suất đá chính, nhưng thực tế đó là một trong những bản hợp đồng cho tương lai. Brighton có sự cân bằng thực sự tốt về độ hiểu biết loại cầu thủ mà họ muốn mang về liệu có phù hợp với lối chơi của đội", Jennings nhận xét.
Mặc dù rất thành công với những vụ chuyển nhượng trong 3 mùa giải gần nhất, Brighton cũng từng nhận nhiều trái đắng trong quá khứ.
Đó cũng là bài học cho thấy khâu tuyển trạch và tuyển dụng cầu thủ vốn không phải là môn khoa học chính xác.
Không có lượng dữ liệu hay đánh giá nào có thể giải quyết được nhiều yếu tố không thể kiểm soát như phong độ trồi sụt, chấn thương hoặc liệu một cầu thủ hay gia đình anh ta có ổn định ở một môi trường mới hay không.
 |
| Dữ liệu từng đánh giá những bản hợp đồng như cầu thủ chạy cánh người Iran Alireza Jahanbakhsh. Ảnh: Brighton. |
Đó cũng là lúc mà sai lầm xảy ra. Tổng cộng 30 triệu bảng đã được chi cho tiền đạo người Hà Lan Jurgen Locadia từ PSV Eindhoven vào tháng 1/2018 và cầu thủ chạy cánh người Iran Alireza Jahanbakhsh từ AZ Alkmaar vào tháng 7/2018.
Cả hai giao dịch này đều là thất bại lớn. Jahanbakhsh chỉ tìm lại phong độ kể từ khi trở lại Hà Lan vào tháng 7/2021 tại Feyenoord, trong khi Locadia gần đây mới gia nhập Cangzhou Mighty Lions tại Trung Quốc sau khi lần lượt chia tay Hoffenheim, Bochum hay FC Cincinnati.
Môi trường hoàn hảo cho những viên ngọc tỏa sáng
Để thu hút những tài năng trẻ, Brighton đã tạo nên một bệ phóng cực kỳ hoàn hảo. “Điều thực sự tốt khi đưa các cầu thủ trẻ vào hệ thống và phát triển họ là bạn không cần phải tạo ra một câu chuyện nào. Tại Brighton, họ đúng nghĩa là đang sống theo chiến lược đề ra từ đầu", Jennings cho biết.
Jennings nói rằng ông đã làm việc với khá nhiều CLB trên thế giới với vai trò cố vấn. Phần lớn các CLB này đều chăm chút vào những tờ quảng cáo sáng bóng về lối chơi và tên tuổi đội bóng.
 |
| Để thu hút những tài năng trẻ, Brighton đã tạo nên một bệ phóng cực kỳ hoàn hảo. Ảnh: Reuters. |
Tuy nhiên, trong những thời điểm hoảng loạn hoặc khi đội bóng thi đấu không tốt, các CLB này sẽ lập tức đi mua cầu thủ, lao vào bằng mọi giá và trả giá quá cao. Điều đó sau đó làm đảo lộn sự cân bằng, khiến viễn cảnh mà họ kể cho các cầu thủ trẻ bị gián đoạn.
Trong khi đó, theo Jennings, Brighton thực sự rõ ràng và nhất quán trong cách họ làm việc. Đội chủ sân Amex liên tục đánh giá đội hình hiện tại của mình và cả những nhân sự trẻ hay những cầu thủ sắp ra mắt.
Ngoài đội ngũ tuyển trạch, tài cầm quân của De Zerbi cũng là nhân tố lớn giúp Brighton thăng hoa đến vậy. Ông chính là phát hiện lớn nhất của Ngoại hạng Anh mùa này trên băng ghế HLV.
Sau khi Graham Potter đến Chelsea, De Zerbi tiếp tục biến Brighton trở thành một đối thủ khó chịu ở xứ sương mù.
Thậm chí, Gary Neville tin rằng Brighton của De Zerbi còn chơi hay hơn dưới thời Potter. Chiến lược gia người Italy không mất nhiều thời gian để thành công tại Brighton, khai thác những tài năng trẻ một cách tốt nhất.
 |
| HLV De Zerbi giúp Brighton chơi bóng như một đội bóng lớn thực thụ. Ảnh: Reuters. |
Brighton của De Zerbi là phiên bản khác so với thời Potter. Họ chơi chủ động, kiểm soát bóng nhiều và áp đảo đối thủ. Chính lối chơi như một đại gia như thế là môi trường lý tưởng để các tài năng tấn công như Enciso hay Mitoma phát triển.
“Nếu nhìn vào đội hình của Brighton và sự phân bổ về quốc tịch cùng độ tuổi, điều đó cho thấy rằng họ luôn sẵn sàng. Nếu không có sự chuẩn bị trong khâu chiêu mộ cầu thủ như một phần của kế hoạch kế nhiệm, thì họ sẽ không có đội hình đó như hiện tại. Mọi người sẽ nhìn vào Estupinan hay Caicedo và đột nhiên sẽ có rất nhiều tuyển trạch viên mới đến Ecuador. Tuy nhiên, họ sẽ quên rằng cũng có thể có những cầu thủ như vậy ở Bolivia và Peru", Les Reed, người trước đây là giám đốc kỹ thuật của FA và phó chủ tịch Southampton nói.
Những nhà khoa học tiên phong
"Những nhà khoa học tiên phong" là một cuốn sách thú vị về lịch sử của những phát minh nổi tiếng. Để có được những đóng góp vĩ đại cho nhân loại, các nhà khoa học nổi tiếng đã làm việc với lòng say mê và tinh thần học hỏi không ngừng.
