Chính phủ Tây Ban Nha cho biết thi hài của Franco được khai quật từ lăng quốc gia vào ngày 24/10 và di chuyển tới một nghĩa trang ở Madrid.
Chính quyền Tây Ban Nha đang hy vọng việc di dời sẽ giúp chấm dứt cuộc tranh cãi không hồi kết quanh thi hài hơn 40 năm tuổi này.
Di chuyển bằng trực thăng để tránh biểu tình
Tướng Franco nắm quyền ở Tây Ban Nha từ năm 1939 tới khi qua đời năm 1975. Hài cốt của ông được đặt ở Lăng mộ Thung lũng liệt sĩ ở ngoại ô Madrid.
Lăng mộ này dần trở thành đền thờ của phe cực hữu và trở thành cái gai trong mắt người Tây Ban Nha.
Giới chức chính phủ dẫn đầu bởi lãnh đạo Đảng Xã hội có kế hoạch di dời thi hài vị cố thủ tướng tới cạnh ngôi mộ của vợ ông ở nghĩa trang tại Madrid.
Việc di dời mất khoảng ba tiếng. Thi hài tướng Franco có thể được di chuyển bằng trực thăng để tránh các cuộc biểu tình.
 |
| Hàng nghìn nạn nhân của cuộc nội chiến được chôn cất tại các mộ tập thể tại lăng mộ Thung lũng liệt sĩ. Ảnh: Getty. |
Con cháu Francesco Franco và những người theo phe cực hữu nỗ lực ngăn chặn kế hoạch này của chính phủ.
Francisco Franco giành quyền lãnh đạo Tây Ban Nha sau nội chiến 1930, vốn khởi nguồn từ nỗ lực đảo chính của ông chống lại chính phủ Cộng hòa lâm thời.
Nền độc tài của vị thủ tướng tự xưng được duy trì suốt những năm tháng cầm quyền. Tây Ban Nha chỉ dần chuyển sang chế độ dân chủ khi Franco qua đời năm 1975.
Dù đã trở thành nước dân chủ, bóng dáng của giai đoạn Franco vẫn ám ảnh xứ sở bò tót. Dường như tồn tại một hiệp ước bất thành văn nhằm gột rửa dấu vết trong thời kì quá độ khi lần lượt tượng Franco bị phá bỏ và đường phố đều bị thay tên.
 |
| Nhà độc tài Francisco Franco (giữa) trong một sự kiện năm 1938. Ảnh: AP. |
Lăng mộ khổng lồ ở Thung lũng liệt sĩ
Thi hài cố lãnh đạo được bảo quản trong lăng mộ khổng lồ Valley of the Fallen (Tạm dịch: Thung lũng liệt sĩ) bên cạnh hàng chục nghìn nạn nhân của nội chiến.
Nhiều người Tây Ban Nha căm ghét lăng mộ này vì cho rằng nó tôn vinh chiến thắng của Franco và phe chủ nghĩa dân tộc trước phe Cộng hòa, một phần khác vì lăng mộ là kết quả lao động khổ sai của các tù nhân chính trị dưới thời Franco.
Lăng mộ trở thành thánh đường cho phe ủng hộ cánh hữu Tây Ban Nha tới bày tỏ lòng tôn kính với cố lãnh tụ hay làm lễ tưởng niệm hàng năm vào ngày ông mất.
Một trong những tuyên bố chính của Đảng Công nhân Xã hội Tây Ban Nha là di dời thi hài Franco, sau khi lên nắm quyền hồi tháng 6 vừa qua.
Đảng này muốn biến Thung lũng liệt sĩ thành “nơi an nghỉ, chốn tưởng niệm và tôn vinh những nạn nhân chiến tranh”, và cho rằng việc giữ thi hài Franco ở đó là đi ngược với hình ảnh dân chủ.
Con cháu nhiều nạn nhân chiến tranh dưới thời Francisco Franco ủng hộ chôn ông ta ở nơi khác. Tuy nhiên vấn đề này luôn gây chia rẽ quan điểm trong xã hội.
Hồi tháng 8, bất chấp sự phản đối từ gia đình vị cố thủ tướng, đảng Công dân và đảng Nhân dân bảo thủ, chính phủ Tây Ban Nha đã chấp thuận việc khai quật ngôi mộ. Họ muốn tìm một nơi chôn cất kín đáo để tránh những người ủng hộ vị độc tài tìm đến.
Gia đình Franco phản đối, cho rằng nên đặt ông ở hầm mộ gia đình trong nhà thờ Almudena - ngay trung tâm thủ đô Madrid.
 |
| Mộ Franco là điểm đến của nhiều người ủng hộ phát xít Tây Ban Nha ngày nay. Ảnh: Getty. |
Trong khi đó, chính phủ không muốn chôn cất nhà độc tài ở nơi gây liên tưởng đến sự tôn vinh. Họ cũng cho rằng tồn tại một số nguy cơ an ninh quanh nhà thờ Công giáo nói trên. Tòa thánh Vatican quyết định can thiệp và hỗ trợ chính phủ tìm kiếm một địa điểm thay thế.
Không lâu sau đó, tòa án tối cao nước này cũng phủ quyết đơn kháng nghị của gia đình nhà độc tài. Đây được xem là sự ủng hộ ngầm của tòa án đối với kế hoạch di dời ngôi mộ.
Thi hài Franco sẽ được di chuyển tới nghĩa trang El Prado-Mingorrunio. Việc khai quật được tiến hành trong ngày 24/10.
Chính phủ muốn thực hiện việc di dời trước cuộc bầu cử vào ngày 10/11 tới và hạn chót cho việc di dời là ngày 25/10. Tờ Elpais Daily cho hay việc khai quật sẽ có sự tham gia của một nhà pháp y, người thân của cố lãnh đạo và Bộ trưởng Tư pháp Dolores Delgado.
Theo báo này, ước tính chi phí cho việc di dời khối đá granite 1,5 tấn là 3.090 euro (tức 3.445 USD).
Francisco Franco, 1892-1975
- Sinh ở Galicia trong gia đình quân đội và trở thành vị tướng trẻ nhất Tây Ban Nha những năm 1920.
- Sau khi đảng Cộng hòa thắng cử, năm 1936, Franco cùng một số tướng thực hiện đảo chính, châm ngòi cho cuộc nội chiến kéo dài ba năm.
- Nhận được sự giúp đỡ từ Hitler và Mussolini, Franco thắng trận, xưng thủ tướng và bắt đầu chế độ cai trị độc tài.
- Franco duy trì quyền lực đến tận khi chết năm 1975. Tây Ban Nha chỉ bắt đầu chuyển đổi sang chế độ dân chủ sau khi nhà độc tài qua đời.
