Hôm 24/5, các thành viên của Đơn vị Chiến lược Tuần tra Biên giới (BORTAC) nhận được yêu cầu trợ giúp từ cảnh sát thành phố Uvalde, bang Texas để đối phó vụ xả súng hàng loạt đang diễn ra tại trường tiểu học Robb.
Các đặc vụ BORTAC lập tức gác lại mọi thứ đang làm để đến ngôi trường cách nơi họ làm việc 40 phút chạy xe. Khoảng 35 phút sau khi tới hiện trường, xạ thủ của BORTAC đã bắn viên đạn hạ gục tay súng 18 tuổi vào khoảng 12h50 ngày 24/5.
Sự tham gia của BORTAC trong công tác ứng phó vụ xả súng trường học chết chóc nhất của Mỹ kể từ năm 2012 đã thu hút chú ý của dư luận. Nhưng đây không phải lần đầu tiên đặc vụ BORTAC xuất hiện trong một vụ việc lớn như vậy.
 |
| Một đặc vụ BORTAC. Ảnh: Reuters. |
Nhiều lần rơi vào “ánh hào quang”
Lực lượng Tuần tra Biên giới thành lập đơn vị BORTAC vào năm 1984 để phản ứng trước tình trạng bạo loạn nổ ra tại các cơ sở tạm giữ dân di cư. BORTAC cũng được coi là phiên bản tương đương đơn vị SWAT của Tuần tra Biên giới.
Từ đó trở đi, đặc vụ BORTAC không ít lần góp mặt vào những tình huống gây chú ý. Tháng 4/2000, chính một đặc vụ cầm súng của BORTAC đã giật Elian Gonzalez, cậu bé Cuba từng làm dậy sóng quan hệ Mỹ - Cuba, ra khỏi tay người cậu ruột tại nhà riêng ở Miami.
BORTAC từng bị chỉ trích vì một số hành động trong quá khứ, bao gồm việc đơn vị này tham gia vào nỗ lực của cựu Tổng thống Donald Trump nhằm dập tắt các cuộc biểu tình phản đối bạo lực cảnh sát tại thành phố Portland, bang Oregon hồi năm 2020, sau cái chết của George Floyd.
Tháng 6/2020, 66 đặc vụ BORTAC cùng với các sĩ quan chấp pháp liên bang khác đã được ông Trump điều động tới thành phố Pearland, bang Texas để giám sát tang lễ của George Floyd, một người da đen bị cảnh sát thành phố Minneapolis ghì cổ tới chết.
Ông Trump cũng điều động thành viên BORTAC tới một số thành phố để hỗ trợ bắt người di cư trái phép. Động thái này bị nhiều người coi là chiến thuật đe dọa và là một phần trong nỗ lực của chính quyền Trump nhằm trấn áp tình trạng nhập cư trái phép.
 |
| Quan chức Texas thừa nhận sai lầm trong cách ứng phó vụ xả súng vì không can thiệp sớm hơn. Pedro Arredondo (thứ ba từ phải sang) được cho là vị chỉ huy phụ trách hiện trường đã ra quyết định chậm trễ. Ảnh: New York Times. |
Thành viên của BORTAC còn để lại dấu chân khắp thế giới, thậm chí từng tham gia đào tạo và hỗ trợ trong các hoạt động quân sự ở Afghanistan và Iraq.
Có trụ sở tại El Paso, đơn vị từng ít người biết này có khoảng 250 đặc vụ. Họ thường hoạt động dọc biên giới Mỹ, thực hiện các chiến dịch như đột kích địa điểm tập kết ma túy và vũ khí của các nhóm buôn lậu. Phần lớn mục tiêu của BORTAC là những thành phần bạo lực và cộm cán.
Đặc vụ của BORTAC phải trải qua các khóa đào tạo tăng cường tương tự như lính đặc nhiệm và mỗi thành viên thường đều đã hoàn thành chương trình huấn luyện bắn tỉa. Trang bị họ mang theo bên mình bao gồm lựu đạn choáng và lá chắn chống đạn.
Để trở thành đặc vụ BORTAC, một người cần vượt qua quá trình tuyển chọn kéo dài 3 tuần. Trong 3 tuần đó, họ sẽ được thử thách sức chịu đựng thể lực và tâm lý, cùng khả năng tác nghiệp khi bị bỏ đói và thiếu ngủ.
“Chúng tôi đang tìm kiếm những người về tổng thể hội tụ các yếu tố: Rắn rỏi, có trái tim, trí tuệ và liêm khiết”, Mike Marino, một người giám sát thuộc BORTAC, nói vào đầu năm nay. “Mục tiêu là đánh giá thứ mà thông thường không thể đo đếm được của một con người”.
 |
| Bản đồ do cảnh sát cung cấp trong buổi họp báo hôm 27/5 mô tả một số hoạt động của tay súng khi gây án vào ngày 24/5. Ảnh: Houston Chronicle. |
Tham gia đối phó tội phạm địa phương
BORTAC hiếm khi có vai trò trung tâm trong công tác đối phó tội phạm ở cấp độ địa phương nhưng điều này từng xảy ra trong quá khứ.
Nguyên nhân là dọc theo đường biên giới chung dài hơn 1.200 dặm giữa bang Texas của Mỹ và Mexico, các lực lượng chấp pháp liên bang, tiểu bang và địa phương đã quen với việc hỗ trợ lẫn nhau mỗi ngày. Họ cũng thường xuyên cùng phối hợp tổ chức các chiến dịch.
Năm 2015, đặc vụ BORTAC đã trợ giúp trong cuộc truy lùng Richard Matt và David Sweat - hai sát nhân vượt ngục ở bang New York. Chính một đặc vụ của đơn vị này đã nổ súng tiêu diệt Matt sau khi phát hiện người này trốn trong rừng.
Tuy nhiệm vụ của Tuần tra Biên giới là bảo vệ đường biên giới quốc tế của Mỹ, lực lượng này cùng các đơn vị trực thuộc, bao gồm BORTAC, được phép hoạt động trong vùng lãnh thổ nội địa cách biên giới không quá 100 km.
Nhiều đặc vụ BORTAC cùng sĩ quan của Cục Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) - cơ quan chủ quản của lực lượng Tuần tra Biên giới, sống tại Uvalde và các vùng phụ cận. Khoảng 160 đặc vụ và sĩ quan làm việc tại đồn Uvalde, cách biên giới Mỹ và Mexico khoảng một giờ xe chạy.
Raul Ortiz, Giám đốc lực lượng Tuần tra Biên giới, cho biết khi đơn vị mình nhận được cuộc gọi về vụ xả súng vào khoảng 11h30 hôm 24/5, khoảng 80-100 đặc vụ cả trong và ngoài giờ làm việc đều đến trường tiểu học Robb.
“Ngay lập tức, chúng tôi quyết định cần phải can thiệp”, ông Ortiz nói với CNN hôm 25/5.
