Việt Nam văn hóa sử cương được coi là một tác phẩm bản lề, kim chỉ nam cho nhiều công trình nghiên cứu văn hóa nước ta trong suốt gần một thế kỷ qua. Đây cũng là một trong những công trình đưa tên tuổi Đào Duy Anh thành học giả uy tín bậc nhất nước ta trong thế kỷ XX.
Tác phẩm đã được tái bản nhiều lần. Trong lần tái xuất mới đây, công trình của Đào Duy Anh được bổ sung 108 minh họa so với ấn bản gốc. Minh họa được lấy từ các tư liệu như: tập san L’Illustration, sách L’Art Indo‑Chinois của Albert de Pouvourville (bộ sách Bibliothèque de l’Enseignement des Beaux‑Arts) và Monographie Dessinée de l’Indochine - Cochinchine (Ký họa về Đông Dương - Nam Kỳ).
Bên cạnh đó, minh họa cũng được lấy từ các nguồn tư liệu ở bảo tàng, tranh dân gian, sách báo xưa... Những minh họa này giúp bạn đọc hôm nay có cái nhìn sinh động hơn về văn hóa, lịch sử nước ta, về đời sống của cha ông ta.
Sách Việt Nam văn hóa sử cương. Ảnh: Đ.A. |
Ấn phẩm cũng được bổ sung phần Sách-dẫn giúp độc giả tiện tra cứu địa danh, nhân vật và một số mục từ quan trọng được đề cập trong nội dung.
Về nội dung, sách dựa theo bản lần đầu năm 1938, đồng thời tham khảo một số chi tiết trong nội dung bản in năm 1951.
Việt Nam văn hóa sử cương được biên soạn trên tinh thần “văn hóa là sinh hoạt”, lược khảo lại các phương diện sinh hoạt về kinh tế, chính trị, xã hội, học thuật tư tưởng, phong tục tập quán… trong dòng chảy 4.000 năm của dân tộc.
Sách gồm 32 đề mục, được xếp thành 5 thiên. Mở đầu công trình là phần tự luận đưa ra định nghĩa về văn hóa, tổng quan về cư dân, con người, lịch sử tiến hóa... Ba thiên trọng tâm lần lượt viết về các chủ đề: Kinh tế sinh hoạt; Xã hội và chính trị sinh hoạt; Trí thức sinh hoạt.
Từ khi ra đời đến nay, Việt Nam văn hóa sử cương luôn là nguồn tư liệu bổ ích cho những ai muốn tìm hiểu văn hóa Việt Nam. Theo giáo sư Phan Huy Lê, Việt Nam văn hóa sử cương cùng tác phẩm Văn minh Việt Nam của Nguyễn Văn Huyên là hai công trình đặt nền tảng cho sự hình thành nền văn hóa học hiện đại Việt Nam trên tinh thần khoa học và dân tộc.
Tác giả Đào Duy Anh là một học giả uy tín của Việt Nam mang tầm quốc tế. Theo nhà nghiên cứu Vũ Ngọc Phan, Đào Duy Anh là người mở đầu cho nhiều ngành khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam theo quan điểm duy vật. Công trình Việt Nam văn hóa sử cương của ông góp phần giới thiệu văn hóa Việt ra thế giới.