 |
Vào ngày 6/1/2021, Kevin McCarthy - Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Mỹ - gọi điện đến Nhà Trắng, yêu cầu biết lý do tổng thống Mỹ đề nghị ông đến Điện Capitol trong lúc quốc hội thông báo về thất bại của ông Donald Trump, người ở đầu dây bên kia vừa tròn 25 tuổi.
Đó là Cassidy Hutchinson, hiện 26 tuổi và là nhân chứng trước ủy ban điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol ngày 6/1/2021.
Hai giờ làm chứng của cô Hutchinson cung cấp một góc nhìn mới về tư duy và hành động của ông Donald Trump trong ngày xảy ra vụ việc. Điều đó cũng đặt phụ tá trẻ tuổi này vào trung tâm của một số cuộc thảo luận và sự kiện nhạy cảm nhất ngày hôm đó.
Không chỉ vậy, buổi làm chứng này cũng kéo bức màn về cách thức hoạt động ở Washington: Trung tâm quyền lực của nước Mỹ chủ yếu được điều hành bởi những bậc lão làng, nhưng gần đây có thêm sự xuất hiện của nhiều sinh viên mới tốt nghiệp đại học, thường có ít hoặc thậm chí không có kinh nghiệm làm việc, ngoài kỳ thực tập.
Và mặc dù họ không có tiếng nói chính thức, việc ở gần với những lãnh đạo cấp cao nhất khiến họ có tầm ảnh hưởng vào những giây phút quyết định. Đôi khi, chính các thực tập sinh lại là người nắm quyền kiểm soát.
Tuổi trẻ nhưng trách nhiệm lớn
Sau khi bị ủy ban điều tra cáo buộc cố gắng chuyển cho Phó tổng thống Mike Pence một loạt phiếu đại cử tri giả, Thượng nghị sĩ Ron Johnson - 67 tuổi, thành viên đảng Cộng hòa của bang Wisconsin - đã đổ lỗi cho một người dưới quyền trẻ tuổi. Ông khai một thực tập sinh tại Hạ viện không rõ danh tính đã sai một nhân viên khác đưa danh sách đại cử tri giả cho ông Pence.
Nhiều cựu trợ lý trẻ tuổi khác của ông Trump cũng đưa lời khai qua video trong phiên điều trần. Trong đó bao gồm Nick Luna (35 tuổi) - phụ tá thân cận nhất của ông Trump; Sarah Matthews (27 tuổi) - thư ký báo chí Nhà Trắng; và Ben Williamson (29 tuổi) - trợ lý Mark Meadows, cựu Chánh văn phòng Nhà Trắng.
Chính ủy ban điều tra cũng giới thiệu một số điều tra viên trẻ tuổi. Những cá nhân trẻ tuổi nắm quyền lực quan trọng trong chính phủ Mỹ không phải là hiện tượng mới.
Khi mới 25 tuổi, Lawrence Higby - người từng là trợ lý hàng đầu của H.R. Haldeman, Chánh văn phòng của cựu Tổng thống Richard M. Nixon - đã làm chứng với tư cách là nhân chứng quan trọng trong các phiên điều trần vụ Watergate.
Chánh văn phòng cuối cùng của cựu Tổng thống Lyndon B. Johnson, James R. Jones, mới 28 tuổi khi ông được bổ nhiệm vào vị trí này.
Trong một cuộc phỏng vấn, ông Jones cho biết bản thân có thể thăng tiến nhanh chóng như vậy là nhờ nghe theo lời khuyên của một người sếp khác là Marvin Watson. Ông gia nhập Nhà Trắng khi mới 25 tuổi.
“Những gì tôi làm là chuyển ghi chú của ông ấy cho tổng thống. Ông ấy nói rằng: ‘Chỉ cần làm tốt công việc này và đừng để tổng thống chú ý tới’”, ông chia sẻ. “Tôi chỉ cần đến đúng nơi vào đúng thời điểm. Tôi khiêm tốn, cố gắng ghi điểm với nhiều người khác và không nói chuyện gì với các phóng viên. Tôi nghĩ đó là cách tôi có được thành công”.
 |
| Ông James R. Jones (thứ hai từ trái sang) được bổ nhiệm làm Chánh văn phòng Nhà Trắng khi mới 28 tuổi. Ảnh: New York Times. |
Trong khi đó, ủy ban điều tra vụ 6/1 nhận thấy những trợ lý cấp thấp như cô Hutchinson nắm vai trò quan trọng chiến lược. Cô Hutchinson từng thực tập với Thượng nghị sĩ Ted Cruz của Texas, Hạ nghị sĩ Steve Scalise, sau đó vào Nhà Trắng rồi thành cấp dưới của ông Trump.
Khi nhiều cố vấn cấp cao của ông Trump từ chối hợp tác, các điều tra viên đã lặng lẽ chuyển mục tiêu sang các nhân viên cũ cấp thấp và nhận nhiều thông tin quan trọng.
“Chúng tôi chắc chắn là hầu hết lãnh đạo cấp cao ở Washington phụ thuộc vào rất nhiều cộng sự trẻ và cấp dưới để hoàn thành mọi việc”, Jamie Raskin - thành viên đảng Dân chủ - nói, nhấn mạnh những người trẻ tuổi “vẫn còn nguyên vẹn đạo đức”.
Hạ nghị sĩ Liz Cheney - Phó chủ tịch ủy ban - đề cao cô Hutchinson hơn các quan chức dày dặn kinh nghiệm. “Cấp trên của cô ấy - những người đàn ông lớn hơn nhiều tuổi - một số người đang che giấu đặc quyền điều hành, ẩn danh và hăm dọa”, bà Cheney nói.
Ông John Podesta - cựu Chánh văn phòng Tổng thống Bill Clinton và cựu cố vấn cấp cao dưới thời ông Barack Obama - tại Nhà Trắng, nói “có rất nhiều người ở độ tuổi cuối 20 và đầu 30” chịu trách nhiệm nhiều công việc quan trọng.
“Họ được kỳ vọng sẽ làm việc trung thành dựa theo thể chế và Hiến pháp”, ông nói. “Trong trường hợp này, có vẻ như những người trẻ tuổi làm tốt hơn cả các bậc tiền bối”.
Họ còn có sự nghiệp dài hơn phía trước, nên có lẽ họ không muốn bản thân mãi mãi bị ràng buộc vào nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử của ông Trump.
Gánh vác nhiều đầu việc
Đối với những người trẻ tuổi đầy tham vọng, công việc trong chính phủ từ lâu đã đem lại lợi ích mà khu vực tư nhân, dù sinh lợi đến đâu, cũng khó có thể cạnh tranh được. Các trợ lý thành “người gác cổng” và nắm thực quyền.
“Bạn có thể kiếm được một công việc tốt với tư cách thanh niên 24 tuổi trong chính phủ ở Washington hơn là ở một công ty lớn”, Steve Elmendorf - cố vấn cấp cao cho chính trị gia Richard Gephardt - cho hay. “Cánh Tây thực sự rất bé, và người mới 24 tuổi có thể ngồi ngay gần giới lãnh đạo. Họ phải gánh vác nhiều trách nhiệm, bởi lãnh đạo thường quá bận rộn và rất khó để tiếp cận”.
“Nếu bạn không thể tìm ra cách để gọi cho Ron Klain, hãy tìm tới 3 người ngồi bên ngoài văn phòng ông ấy”, ông nói thêm, đề cập tới chánh văn phòng của Tổng thống Joe Biden.
Tuy nhiên, vấn đề là những người trẻ tuổi này có thể gắn bó bao lâu với công việc nhà nước.
Độ tuổi trung bình nhân viên tại Hạ viện là 31, theo Sunlight Foundation. Báo cáo cũng lưu ý chênh lệch lương giữa khu vực tư nhân và nhà nước “có thể khuyến khích nhiều người tìm đến cơ hội mới”.
Theo báo cáo, trung bình giám đốc nhân sự sẽ kiếm được nhiều hơn 40% trong khu vực tư nhân so với ở chức vụ tương đương ở Điện Capitol. Không chỉ vậy, “thu nhập của những cựu công chức khi trở thành nhà vận động hành lang có thể tăng lên nhiều lần”.
Trong thời gian làm việc trong chính quyền Trump, cô Hutchinson kiếm được 72.700 USD, theo hồ sơ Nhà Trắng. Các quan chức cao cấp nhất kiếm được tới 180.000 USD.
 |
| Cassidy Hutchinson trong phiên điều trần hôm 28/6. Ảnh: Reuters. |
Sau cùng, ngoài cựu luật sư riêng Michael D. Cohen, rất ít người tuyên thệ trước tòa và chỉ ra tính cách nóng nảy, thất thường của vị tổng thống như cách Hutchinson đã làm.
Cô Hutchinson chính là người có mặt lúc ông Trump phẫn nộ ném bữa trưa vào tường trong lúc Tổng chưởng lý William P. Barr tuyên bố không có gian lận trong cuộc bầu cử năm 2020.
Cô Hutchinson cũng là người mà cố vấn Nhà Trắng nói lời cảnh báo về những gì có thể xảy ra nếu ông Trump theo chân những người ủng hộ vào Điện Capitol hôm 6/1/2021. “Chúng ta sẽ bị cáo buộc với đủ mọi loại tội”, cô Hutchinson nói lại lời của ông Cipollone.
Và cô Hutchinson cũng là người thân cận với ông Meadows tới mức tham dự mọi cuộc họp, trong khi luật sư riêng của ông Trump Rudolph W. Giuliani gọi cô với cái tên thân mật là “Cass” khi nói về những gì họ làm hôm 6/1.
Ngày 28/6 là lần đầu cô cho lời khai trước công chúng. Cô tập trung phần lớn vào những gì chứng kiến hoặc được kể, và tiết lộ cảm xúc cá nhân.
Cô thất vọng khi ông Meadows dường như không quan tâm cuộc biểu tình dần mất kiểm soát. “Tôi chỉ nhớ trong khoảnh khắc đó, tôi nghĩ (ông Meadows) cần chấm dứt điều này, tôi không biết phải làm thế nào nhưng ông ấy cần (hành động)”, cô nói.
