Sự thật về bóng đá Brazil được phơi bày

Thời gian này 10 năm trước, tuyển Brazil trải qua "ngày kinh hoàng" trên sân Mineirão ở Belo Horizonte (Brazil). Đội chủ nhà của World Cup 2014 bị tuyển Đức đè bẹp với tỷ số 1-7 ở trận bán kết.

Những lời cảnh báo

Khi ấy, "sói già" Mario Zagallo, nhà vô địch World Cup với tư cách vừa là cầu thủ và HLV của Brazil, cảnh báo về tình trạng bán tháo những tài năng trẻ từ sớm (của các CLB - PV), và cho rằng bóng đá Brazil có nguy cơ đánh mất bản sắc.

20 năm trôi qua từ khi đạo luật tại châu Âu thay đổi, cho phép công dân ngoài khối Liên minh châu Âu (EU) dễ dàng thực hiện các hoạt động mua bán. Điều này dẫn tới làn sóng tăng vọt không có điểm dừng với bóng đá Brazil khi họ mất đi hàng trăm cầu thủ mỗi năm.

Nhà sử học David "Dere" Gomes nói với DW: "Đạo luật ảnh hưởng đến sự phát triển bản sắc của bóng đá Brazil". Ông Gomes đã nghiên cứu lịch sử bóng đá ở Rio de Janeiro trong nhiều năm. Theo đó, nhà sử học này đi tới kết luận rằng những cầu thủ Brazil tài năng nhất đang bị tước đi thời gian cần thiết để có thể phát triển một cách toàn diện ở quê nhà.

Bóng đá Brazil đang thiếu những cầu thủ có tính sáng tạo cao.

Nói cách khác, "những viên ngọc thô" của bóng đá Brazil thường bị bán sang các đội bóng tại châu Âu từ rất sớm. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng tới bản sắc bóng đá của quốc gia Nam Mỹ. Theo thời gian, các cầu thủ Brazil mất đi sự ngẫu hứng, đó là những pha rê bóng ngoạn mục khiến người hâm mộ bật khỏi chỗ ngồi.

Trong trận thua Uruguay sau loạt luân lưu tại tứ kết Copa America 2024 hôm 7/7, đội tuyển Brazil trình diễn thứ bóng đá nhợt nhạt, thiếu sáng tạo. "Selecao" có thể đổ lỗi cho việc thiếu đi Vinicius Junior và Neymar làm ảnh hưởng đến sức tấn công, tuy nhiên điều đó vẫn khác xa những gì người hâm mộ mong đợi ở gã khổng lồ của bóng đá Nam Mỹ.

Theo Opta, tuyển Brazil chỉ có 3 cú sút trúng đích trong ngày bị Uruguay đánh bại. "Thần đồng" Endrik - người được chọn đá thay Vinicius - trên hàng công chỉ thực hiện một đường chuyền thành công trong 90 phút. Đường chuyền duy nhất cầu thủ này có được mà không bị đối thủ truy cản là pha giao bóng.

Đó là chỉ số đáng kinh ngạc với cầu thủ được thổi phồng về tài năng khi ghi bàn liên tiếp trong các trận gặp Anh và Tây Ban Nha hồi tháng 3. Endrik làm điều đó trước khi sang tuổi 18, điều chỉ có huyền thoại Pele làm được. Sắp tới, Endrik sẽ chuyển tới Real Madrid thi đấu.

Sự thiếu bản sắc của bóng đá Brazil là vấn đề nổi cộm từ lâu. Với việc hầu hết cầu thủ đang chơi bóng ở các CLB hàng đầu châu Âu, nơi có lối chơi đậm tính chiến thuật, điều này khiến dàn sao Brazil phai nhạt những tố chất bẩm sinh, như khả năng nhảy múa cùng trái bóng.

Endrick sẽ chuyển tới Real Madrid trong thời gian tới.

Ngay cả HLV Lionel Scaloni của Argentina từng thốt lên rằng các trận đấu ngày nay trở nên quá thô cứng. Ông nói với Marca hồi tháng 1: "Chúng ta không thấy ai rê bóng trên sân nữa, vì khi cầu thủ nhận được bóng, HLV sẽ nói 'Chuyền đi'. Hãy tưởng tượng nếu Messi khi mới 8 tuổi đã bị các HLV luôn miệng bảo rằng 'Chuyền đi', thì chúng ta sẽ không bao giờ thấy được cậu ấy tài năng thế nào như hôm nay".

Đây chính xác là vấn đề bóng đá Brazil gặp phải. Họ không có lối chơi phù hợp, thiếu sáng tạo trầm trọng do sự phát triển bóng đá hiện đại, quá tập trung vào khía cạnh chiến thuật đến nỗi sự ngẫu hứng từng là một trong những "người bạn thân thiết" của cầu thủ dần mất đi.

Những vụ bán tháo tài năng cây nhà lá vườn không phải vấn đề duy nhất với bóng đá Brazil. Mọi sự chú ý chỉ thường đổ dồn vào các phi vụ đình đám như Vinicius Junior năm 2018 hay Endrick sang Real Madrid vào hè năm ngoái. Giải VĐQV nước này cũng suy yếu. Đó một phần do số lượng tài năng thi đấu tại đây ngày càng ít.

Người ta có thể so sánh điều với việc khai thác nguyên liệu thô. Điểm khác biệt duy nhất là không phải đồng, dầu hay lithium mà các nước công nghiệp phát triển giàu có đang mua, mà đó là những tài năng bóng đá.

Grafite, cựu tiền đạo người Brazil từng cùng Wolfsburg vô địch Bundesliga năm 2009, nói với DW rằng khẩu hiệu "Jogo Bonito" (trận đấu đẹp) bị méo mó, không còn có thể nhận ra nữa. "Thứ bóng đá hoa mỹ của Brazil ngày nào đã không còn tồn tại", Grafite - hiện sắm vai chuyên gia của Globo TV - nhấn mạnh.

"Việc các cầu thủ Brazil thích nghi với phong cách bóng đá châu Âu là điều bình thường, nhưng họ không thể theo kịp xu hướng. Các cầu thủ chơi bóng tại Brazil có nhịp độ và tốc độ khác với những đồng nghiệp thi đấu ở châu Âu", cựu cầu thủ 44 tuổi nói thêm.

Những vấn đề ngoài kiểm soát

Trong khi đó, nhà sử học Dere Gomes phân tích rằng cuộc đổ bộ ồ ạt của cầu thủ Brazil tới Premier League cũng là một phần khiến bóng đá nước này đi xuống. Các cầu thủ vẫn luôn coi Premier League là thước đo của mọi thứ trong bóng đá cấp CLB trên toàn thế giới.

"Làm sao Premier League trở thành giải đấu lớn nhất thế giới nếu các CLB không thu hút được những cầu thủ giỏi nhất cũng như không có truyền thống vô địch World Cup?", ông Dere Gomes đặt ra câu hỏi.

"Premier League chỉ được vận hành bằng cách nhập khẩu những cầu thủ tài năng đến từ Mỹ Latinh và châu Phi. Brazil cũng là nguồn tài nguyên vô tận để họ khai thác. Song, hãy tưởng tượng giải VĐQG Brazil sẽ mạnh thế nào nếu những cầu thủ thi đấu tại đây có thể kiếm được nguồn thu nhập khổng lồ như lúc chơi bóng tại Anh?", sử gia người Brazil tiếp tục.

Bóng đá Brazil ngày càng thiếu hụt trầm trọng những nhân tài.

Trong bối cảnh bóng đá tại châu Âu, đặc biệt ở top 5 giải VĐQG hàng đầu, tiếp tục phát triển. Tiền bản quyền truyền hình ngày càng tăng cao, điều đó cung cấp nguồn thu kếch xù cho các đội bóng. Điều này giúp họ dễ dàng lôi kéo các tài năng từ khắp thế giới.

Đảo ngược xu hướng này thực sự là nhiệm vụ rất khó khăn. Bóng đá Brazil vì thế sẽ tiếp tục bị cuốn vào dòng chảy không có điểm dừng.

"Xây dựng một giải đấu mạnh ở Brazil đòi hỏi một CLB phải được quản lý tốt", ông Dere Gomes nêu quan điểm. "Bạn cũng cần tìm ra cách giảm sự phụ thuộc vào các hoạt động chuyển nhượng. Chúng tôi cần luật pháp bảo vệ các CLB phát triển (tài năng)".