Hallyu, hay còn được biết đến dưới cái tên “Làn sóng Hàn Quốc”, là tên gọi bắt nguồn từ bài viết của một số nhà báo Bắc Kinh khi nói về sự nổi tiếng nhanh chóng của nền văn hóa giải trí xứ Hàn tại Trung Quốc cũng như nhiều nước khác trên thế giới.
Nhờ sự đầu tư vào phát triển văn hóa của chính phủ kể từ sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1997, nền công nghiệp giải trí Hàn Quốc đã có những tiến bộ vượt bậc, thậm chí đóng vai trò như một cánh tay đòn giúp vực dậy nền kinh tế nước này. Những bộ phim, nhóm nhạc thần tượng ngày càng vươn xa khỏi biên giới Hàn Quốc và “đổ bộ” lên khắp các châu lục từ Á sang Âu và mở rộng sang đến Mỹ và châu Phi.
Không chỉ thành công về mặt thương mại, đế chế giải trí Hàn Quốc cũng được ghi nhận về chất lượng nghệ thuật khi các sản phẩm văn hóa của xứ sở kim chi liên tục làm mưa làm gió tại các danh mục giải thưởng quốc tế.
   |
Nền công nghiệp giải trí Kpop là một thương hiệu khổng lồ tại châu Á. |
Có thể nói, công cuộc xây dựng văn hóa của Hàn Quốc đang ở trong giai đoạn cực thịnh. Tuy nhiên, đằng sau bức màn hào quang chói lọi, vẫn còn đó những bất cập đáng lưu ý. Bên cạnh vấn nạn tự tử, trầm cảm, những lùm xùm về lối sống trác táng, đồi trụy của các nghệ sĩ cũng là một đề nóng được dư luận bàn tán không ngớt.
Điều này khiến nhiều người thắc mắc phải chăng quả bong bóng ngành công nghiệp giải trí đang có dấu hiệu của những vết rạn nứt và liệu có khả năng Hàn Quốc sẽ đi phải vết xe đổ của chính Hong Kong năm xưa: tụt dốc nghiêm trọng ngay sau thời kỳ đỉnh cao?
Những thành công vượt bậc
Những năm gần đây ghi lại nhiều cột mốc vàng son trong lịch sử ngành nghệ thuật xứ Hàn. Theo tạp chí Forbes, nhờ sự xuất sắc của BTS và Black Pink, thu nhập của nền công nghiệp giải trí Hàn Quốc đã tăng trưởng 17,9% vào năm 2018, đưa Kpop từ giai đoạn “thị trường tiềm năng” chuyển sang giai đoạn “thị trường quyền lực", trở thành ngành công nghiệp có giá tỷ USD.
Năm ngoái, BTS là nghệ sĩ có số lượt nghe nhạc trực tuyến nhiều thứ hai trên ứng dụng nghe nhạc trực tuyến Spotify. Theo bảng xếp hạng của IFPI, chuỗi album Love Yourself của các idol Big Hit Entertainment có lượng bán ra đạt tới 2,7 triệu đơn vị album. Đây là nhóm nhạc Hàn Quốc duy nhất cho đến thời điểm hiện tại có 3 album đạt vị trí quán quân trên bảng xếp hạng âm nhạc Billboard trong cùng một năm, đồng thời là nhóm nhạc thứ 2 trên thế giới sau huyền thoại The Beatles đạt được thành tựu này.
 |
BTS đã có một năm 2019 thành công mỹ mãn. |
Không những vậy, album Map Of the Sould: Persona của nhóm cũng đứng đầu Official Albums Chart của Anh và được bảng xếp hạng này ca ngợi là một phần của lịch sử âm nhạc: “BTS đã viết nên trang sử mới tại UK Official Charts. Album này đạt thành tích số lượng đĩa bán ra lớn nhất tại Anh. Đây là album đạt No.1 đầu tiên của một nhóm nhạc đến từ Hàn Quốc”.
 |
Những tiết mục gợi cảm là đặc trưng của Kpop. |
Ở mặt trận bộ môn nghệ thuật thứ 7, Hàn Quốc cũng cho cả thế giới thấy họ không chỉ là một quốc gia mạnh về sản xuất phim tình cảm. Họ rinh về nhiều tượng vàng nghệ thuật danh giá. Sau khi tác phẩm Burning của đạo diễn Lee Chang Dong thất bại đầy tiếc nuối tại LHP Cannes 2018, những tín đồ điện ảnh Hàn Quốc đã được một phen tự hào khi năm nay, bộ phim Parasite của Bong Joon Ho giành chiến thắng đầy thuyết phục ngay tại sân chơi này.
Bên cạnh đó, tác phẩm về mâu thuẫn giai cấp tại Hàn Quốc cũng là ứng cử viên nặng ký tại Oscar năm nay. Ngày 29/10, đạo diễn Bong Joon Ho trở thành người châu Á đầu tiên đoạt giải tại Hollywood Film Award (HFA), sự kiện điện ảnh tiền Oscar 2020. Trước đó, những tác phẩm được HFA sướng tên như Green Book, Call Me By Your Name... đều gặt hái thành công tại Oscar.
Trước đó, bộ phim cũng đoạt giải Phim tiếng nước ngoài xuất sắc của Hiệp hội phê bình phim quốc gia Mỹ (NSFC) và giải Đạo diễn xuất sắc, Kịch bản xuất sắc từ Hiệp hội phê bình phim Atlanta (Mỹ). Tờ Los Angeles Time nhận định Parasite là một trong ba bộ phim hay nhất năm 2019.
Bóng tối đằng sau một đế chế
Tuy nhiên, những năm vừa qua cũng chứng kiến hàng loạt những bê bối chấn động của Kpop. Làn sóng tự tử và trầm cảm của các nữ nghệ sĩ khiến nhiều người cho rằng thái độ của Hàn Quốc với vấn đề bình đẳng giới cần phải có sự thay đổi toàn diện ngay lập tức. Vào tháng 11, một lá đơn khiếu nại với khoảng 250.000 chữ ký đã được gửi đến văn phòng của tổng thống, yêu cầu cập nhật lại quy định về tấn công tình dục trong pháp luật.
Sau 9 năm, vụ tự sát của nữ diễn viên Jang Ja Yeon đã được công luận đưa ra xem xét lại. Trước khi qua đời vào năm 2009, minh tinh để lại lá thư tuyệt mệnh tố cáo 31 nhân vật quyền lực đã xâm hại tình dục cô hàng trăm lần. Song, thời điểm đó chỉ có giám đốc công ty cùng quản lý của Jang Ja Yeon bị kết tội tấn công tình dục và phỉ báng nạn nhân. Vụ án sau đó cũng nhanh chóng chìm vào im lặng.
 |
Vụ án của Jang Ja Yeon được lật lại vào năm 2019, 10 năm nhưng câu chuyện giống như Jang Ja Yeon vẫn là nhức nhối. |
Lần này, dư luận Hàn Quốc đã gây áp lực để Bộ Tư pháp thành lập một nhóm chuyên viên nhằm mở lại hồ sơ vụ án. Tuy nhiên, việc tái điều tra lần này vẫn đi vào ngõ cụt bởi danh sách những người có liên quan quá quyền lực.
Theo báo cáo, đội điều tra do Bộ Tư pháp thành lập đã thông báo: “Vào năm 2009, Bang Yong Hoon (chủ tịch của khách sạn Koreana vào thời điểm đó), Bang Jung Ok (CEO của TV Chosun) và một vị lãnh đạo khác của Chosun Ilbo đã bị kết tội xâm hại Jang Ja Yeon nhưng tờ báo này đã gây áp lực lên cảnh sát để che giấu vụ việc.
Ở thời điểm năm 2019, Ủy ban không thể thu thập đủ bằng chứng xác thực để tiến hành kết tội những ông lớn trong ngành truyền thông, kinh tế được cho là đã yêu cầu Jang Ja Yeon phục vụ tình dục nhiều lần.
Ngoài ra, bản báo cáo cho thấy khó có thể xác nhận danh sách những người hãm hại Jang Ja Yeon có thực sự tồn tại hay không. Hội đồng pháp lý cũng cho biết phần lớn hành vi phạm tội được nhắc tới trong cáo trạng của vụ án đã quá thời hạn kháng án.
Kết quả là vào ngày 20/5, Ủy ban các vấn đề quá khứ thuộc Bộ Tư pháp Hàn Quốc đã ra quyết định vĩnh viễn khép lại vụ án.
Việc đưa vụ tự sát của minh tinh Vườn sao băng trở lại ánh sáng là một trong những nỗ lực gần đây nhất của dư luận nhằm đấu tranh với nạn quấy rối tình dục và bất bình đẳng giới trong showbiz.
Một trong những cái tên bị chỉ mặt gọi tên nhiều nhất là nam ca sĩ Seungri của Big Bang. Tháng 8/2018, hàng loạt khán giả cho biết họ cảm thấy bất bình khi thấy giọng ca Haru Haru một mực yêu cầu nữ hậu bối là ca sĩ Se Jeong rót rượu cho thành viên nam có ngoại hình mà cô cho là thu hút nhất trong một show truyền hình. Nữ idol sinh năm 1996 tỏ ra bối rối và không thoải mái trước trò đùa của đàn anh nhưng vẫn cố thực hiện vì mục đích ghi hình.
Theo Kookmin Ilbo, sau khi chương trình lên sóng, đài cáp TvN đã nhận được cảnh cáo chính thức từ Ủy ban Tiêu chuẩn Truyền thông Hàn Quốc (KCCC) vì vi phạm các quy định bình đẳng giới. Một ủy viên của KCCC cho hay hành động này được xem như một dạng quấy rối tình dục và đã vi phạm luật phát thanh truyền hình.
Tháng 11, một người bạn của Seungri là nam idol Jung Joon Young cũng bị kết án tù 6 năm vì đã cùng với ba đối tượng khác cưỡng hiếp một phụ nữ khi cô này bất tỉnh trong một bữa tiệc khách sạn vào tháng 3/2016. Ngoài ra, anh cũng bị kết tội phát tán hình ảnh đồi truỵ một cách bất hợp pháp.
Mới đây, hai diễn viên hài Hàn Quốc là Choi Young Soo và Park Dong Geun cũng bị dư luận gọi tên vì có những hành vi bạo hành, quấy rối với nữ idol 15 tuổi Chaeyeon trong một show truyền hình thiếu nhi.
Cụ thể, Park Dong Geun định bóp cổ Chaeyeon nhưng cô đã giật mình và lùi lại kịp thời. Nam diễn viên cũng bắn nước vào mặt đàn em nhỏ tuổi một cách ác ý, khiến cô phải ôm mặt chao đảo một thời gian.
Về phía Choi Young Soo, anh ta đã giả vờ đút thức ăn cho Chaeyeon nhưng sau đó lại đưa ngón tay vào trong miệng cô. Hành động này khiến khán giả cảm thấy ghê tởm. Họ yêu cầu nhà đài phải dừng phát sóng chương trình ngay lập tức.
Không chỉ đối xử tệ bạc với đồng nghiệp nữ, nhiều sao nam Kpop cũng bị chỉ trích vì sử dụng chất kích thích bất hợp pháp. Showbiz Hàn từng rúng động trước tin “Bạch mã hoàng tử” Joo Ji Hoon bị cảnh sát do sử dụng chất gây nghiện trái phép ketamin và liên quan tới đường dây bán thuốc lắc của nữ diễn viên Yoon Seol Hee. Anh phải trả giá đắt với 6 tháng “bóc lịch” trong tù.
 |
T.O.P nằm trong nhóm sao nam dính đến chất kích thích bị cấm. |
Đến tháng 6/2017, đến lượt rapper T.O.P của Big Bang bị cảnh sát điều tra vì hành vi sử dụng cần sa trái phép. Anh phải lĩnh án tù 10 tháng nhưng được treo trong 2 năm.
Vụ bê bối chất kích thích gần đây nhất thuộc về Park Yoo Chun, thành viên nhóm JYJ. Nam ca sĩ bị kết án 2 năm tù treo và nộp phạt 1,4 triệu won vì mua ma túy bất hợp pháp.
Theo các chuyên gia, việc sử dụng chất kích thích là một điều phổ biến tại làng giải trí Hàn Quốc. Lý do cho vấn nạn này không chỉ thuộc về bản tính ăn chơi mà còn để lấy cảm hứng sáng tác, giảm áp lực cuộc sống và sự cô độc.
Sự e ngại cho tương lai
Những vụ ồn ào của các nam nghệ sĩ Kpop khiến giới mộ điệu phần nào nhớ đến hình ảnh năm xưa của diễn viên Hong Kong Trần Quán Hy. Tài tử Vô gian đạo thuộc hàng ngũ những ngôi sao cuối cùng của thế hệ vàng Hong Kong. Với bản tính ăn chơi khét tiếng, tài tử điển trai đã mất cả sự nghiệp sau scandal lộ 1.300 ảnh và clip với hàng loạt cô gái, trong đó có những diễn viên nổi tiếng như Trương Bá Chi, Chung Hân Đồng, Maggie Q...
Điện ảnh Hong Kong từng gây tiếng vang một thời với hàng loạt những gương mặt nổi tiếng nhưng đã tự chết dần vì thiếu đi lớp diễn viên tài năng kế cận.
Đối với điện ảnh Hàn Quốc, những dấu hiệu tương tự cũng đang lờ mờ xuất hiện khi các ngôi sao bảo chứng giá trị nghệ thuật như Song Kang Ho, Choi Min Sik, Lee Byung Hun... đã tại vị quá lâu nhưng chưa có gương mặt trẻ tiềm năng nào cho thấy đủ khả năng kế vị.
Trước kia, giới mộ điệu Kpop thường ngầm hiểu với nhau rằng thế giới giải trí Hàn Quốc được “thống trị” bởi những tên tuổi lớn là YG Entertainment, DSP Media và SM Entertainment. Song, những lùm xùm vừa qua của hai đế chế YG Entertainment và DSP Media khiến nhiều người lo sợ một chuỗi phản ứng sụp đổ có thể xảy ra đối với ngành công nghiệp giải trí xứ Hàn.
 |
| Yang Hyun Suk chụp ảnh cùng Psy và Big Bang. |
Chủ tịch Yang Hyun Suk của YG đã một tay xây dựng lên hàng loạt những tên tuổi mạnh mẽ, phá cách của làng giải trí xứ Hàn như Psy, Big Bang, 2NE1... Trong suốt những năm qua, đã có những cảnh báo về cách điều hành cũng như cá tính quá mạnh của các nghệ sĩ nhưng Yang đã bỏ ngoài tai tất cả. Chỉ đến khi sự việc đi quá xa, ông mới nhận ra sai lầm.
Hàng loạt những bê bối do đời tư phóng túng của các nghệ sĩ như G-Dragon được biệt đãi trong thời gian tại ngũ, T.O.P sử dụng cần sa, Seungri bị cáo buộc môi giới mại dâm khiến giá cổ phiếu của YG vào tháng 5 bị giảm 50% so với mức cao nhất vào tháng 1, lỗ gần 300 tỷ won. Bản thân “bố Yang” cũng bị cáo buộc môi giới mại dâm, trốn thuế và biển thủ tiền quỹ.
DSP Media từng là một thế lực lớn tại Kpop trong quá khứ nhưng họ đã tự trở thành cái bóng của mình trong những năm gần đây. Kể từ khi vị CEO gắn liền với thành công của DSP, Lee Ho Yeon bị đột quỵ, chuyển giao quyền điều hành cho vợ thì công ty đã “lao dốc không phanh”.
Lớp nghệ sĩ hiện tại của công ty không có cái tên nào thành công và dàn nghệ sĩ cả mới lẫn cũ thì liên tục vướng scandal. Trong đó, không thể không nhắc tới lùm xùm kiện tụng với bạn trai của nữ ca sĩ quá cố Goo Hara.
Hàng loạt những biến động gần đây khiến người hâm mộ tự hỏi: Liệu có sự thoái trào nào xuất hiện tại đế chế Kpop sau những thành công đỉnh cao hiện tại?
