 |
| Các con nghiện phải sống trong những căn phòng giam chật chội. Ảnh: BBC |
Tại Guatemala, phía sau những cánh cửa phòng giam khóa chặt, người ta đang điều trị cho hàng nghìn con nghiện ma túy.
"Họ túm lấy tôi và bắt lại khi phát hiện tôi đang chạy trốn trên đường phố", Marcos, một thanh niên, kể.
Marcos là một người đàn ông to lớn, tóc húi cua và thân hình lực lưỡng nhưng nhóm người tại thủ đô Guatemala vẫn dễ dàng hạ gục anh và bắt anh về trung tâm cai nghiện. Chủ trung tâm nhận thấy Marcos có thể giúp ông kiếm tiền nên cố gắng tìm gia đình anh để yêu cầu họ trả tiền cho ông ta. Nhưng ý đồ của ông ta thất bại.
"Tôi đã ở đó khoảng một tháng rưỡi và không ai biết gì về tôi. Mọi người đều cho rằng tôi đã chết. Trong khu trại cai nghiện, tôi chứng kiến nhiều cảnh tượng khủng khiếp. Tên chủ trại đánh các cô gái hoặc dùng thảm cuộn những người đàn ông như những bánh thịt chiên giòn, treo lên cao và cứ để như vậy hàng giờ", Marcos kể.
Anh được thả sau khi một người bạn đến trung tâm cai nghiện và yêu cầu họ thả anh. Cai nghiện là một biện pháp tích cực nhưng những gì mà trung tâm áp dụng với các con nghiện không giúp họ bỏ rượu và ma túy. Càng ngày những con nghiện càng không phục tùng. Họ không những không phục hồi mà luôn cố gắng trốn khỏi khu biệt giam để tiếp tục sử dụng ma túy.
Các trại giam người nghiện ở Guatemala hoàn toàn cách ly với khu dân cư. Theo tiến sĩ Kevin O'Neill của Đại học Toronto tại Canada, khoảng 6.000 người sống trong các trại cai nghiện ở Guatemala. Không ai biết chính xác số người bị bắt vào đây theo cách tương tự như Marcos.
Tỷ lệ người nghiện ma túy ở Guatemala rất cao. Đây là điểm nóng về nạn buôn lậu ma túy tại Trung Mỹ bởi phần lớn ma túy từ Nam Mỹ sẽ đổ vào đây.
Người thành lập và điều hành trung tâm cai nghiện Rescatados del Abismo là ông Pablo Marroquin, con trai của trùm ma túy khét tiếng nhất mọi thời đại Pablo Escobar (đã chết). Marroquin sống cùng gia đình ở tầng trệt của một tòa nhà. Ở tầng trên, 50 người nghiện ma túy đang điều trị sau cánh cửa luôn khóa chặt. Nhiều người trong số họ không được rời khỏi phòng từ 3 tháng đến vài năm. Chỉ những người có nhiệm vụ mới có thể lui tới đây.
Căn biệt giam chật chội với một phòng tắm tập thể, một khu dành dành riêng cho phụ nữ ngủ với sức chứa tối đa khoảng 6 người. Hầu hết con nghiện ngủ dưới sàn.
 |
| Một trung tâm cai nghiện ma túy ở Guatemala. Ảnh: BBC |
Người quản lý trại là Carlos, một người từng vào trại Rescatados del Abismo tới hơn 30 lần để điều trị chứng nghiện rượu và cocain. Carlos áp đặt những quy tắc kỷ luật và trừng phạt tại đây bằng bạo lực rất dã man. Ông ta bắt tất cả những người lau sạch sàn trại hoặc làm việc xuyên đêm. Một trong những liệu pháp khác là tất cả mọi người sẽ dành 7 giờ để nói với nhau những câu chuyện của bản thân, quá trình khiến họ sa vào nghiện ngập. Những lúc đó, họ phải ngồi trong căn phòng tối, với những tấm nhựa dày bịt kín tất cả các cửa sổ. Trại giam không hề có bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Không ai được phép ra ngoài nếu không có sự đồng ý của ban quản trại.
"Những biện pháp trừng phạt ở đây quá khắt khe khiến tôi khó chịu. Nhưng chính những biện pháp đó giúp ông ấy duy trì kỷ luật trong trại giam một cách tốt nhất." Marcos bình luận.
Trong nhiều trường hợp, các gia đình gọi tới trung tâm và yêu cầu giúp đỡ bởi các con nghiện quá bạo lực. Vì thế các nhân viên của trại buộc phải sử dụng còng tay, hành vi hợp pháp ở Guatemala. Ông Hector Hernandez, quan chức thuộc Bộ Y tế, nắm quyền điều chỉnh và phối hợp giám sát các trại cai nghiện trong suốt 14 năm. Hector cố gắng làm cho các trại cai nghiện cư xử nhân đạo hơn đối với các tù nhân. Ông đã quyết định đóng cửa một số trại có các biện pháp điều trị cai nghiện quá bạo lực.
Không tài liệu nhắc tới tỷ lệ phục hồi chức năng thành công của người nghiện trong những trại ở Guatemala. Vào năm 2012, Liên Hợp Quốc (UN) yêu cầu tất cả các nước thành viên đóng những trung tâm cai nghiện hoặc phục hồi chức năng.
“Không bằng chứng nào cho thấy các trung tâm này là môi trường thuận lợi và hiệu quả để điều trị cho những con nghiện ma túy”, UN tuyên bố.
Tuy nhiên những trung tâm của Pablo Marroquin đã tồn tại suốt 22 năm. Đó là một minh chứng cho phương pháp điều trị riêng của trại trong việc phục hồi chức năng và cai nghiện cho những người sa vào nghiện ngập.
