Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

Sự cộng tác giữa con người và AI

Với những nhận thức về thực tại bổ sung cho nhận thức của con người, AI có thể trỗi dậy như một cộng sự hiệu quả cho con người.

Những tiến bộ mà chúng ta đã xem xét cho đến thời điểm này là những minh họa về rất nhiều cách mà AI đang thay đổi cách chúng ta tương tác với thế giới và theo đó là cách chúng ta nhìn nhận về bản thân và vai trò của mình trong đó.

AI đưa ra các dự đoán, như liệu một người có khả năng mắc ung thư vú giai đoạn đầu hay không; nó đưa ra các quyết định, như nên đi nước nào trong cờ vua; nó nêu bật và lọc thông tin, như nên xem phim gì hoặc đầu tư vào cái gì; và nó tạo ra văn bản giống con người, từ những câu đơn lẻ cho đến cả một đoạn văn và toàn bộ văn bản.

Khi mức độ phức tạp của những năng lực như vậy tăng lên, chúng sẽ nhanh chóng trở thành thứ mà hầu hết mọi người đều coi là có tính sáng tạo hoặc chuyên môn. Cái thực tế rằng AI có thể đưa ra những dự đoán hoặc quyết định nhất định hoặc tạo ra một tài liệu nhất định tự nó không cho thấy sự tinh vi giống sự tinh vi của con người.

Nhưng trong nhiều trường hợp, những kết quả mà nó tạo ra tương đương hoặc vượt trội so với những kết quả mà trước đây chỉ do con người tạo ra.

Hãy xem xét văn bản mà các mô hình tạo sinh như GPT-3 có thể tạo ra. Gần như bất kỳ người học hết tiểu học nào cũng có thể dự đoán một cách hợp lý những từ có thể thêm vào để hoàn thành một câu. Tuy nhiên, việc viết tài liệu và mã, những việc mà GPT-3 có thể làm được, đòi hỏi những kỹ năng phức tạp mà con người phải dành nhiều năm rèn luyện trong trường đại học.

Do đó, các mô hình tạo sinh đang bắt đầu thách thức niềm tin của chúng ta rằng những công việc như viết nốt câu là hoàn toàn khác, và đơn giản hơn so với viết cả câu. Khi các mô hình tạo sinh được hoàn thiện, AI sẽ tạo ra những nhận thức mới về cả tính độc đáo lẫn giá trị tương đối của các năng lực của con người. Điều đó sẽ đặt chúng ta ở đâu trong thế giới này?

Ky nguyen AI anh 1

Ảnh: ZYMR.

Với những nhận thức về thực tại bổ sung cho nhận thức của con người, AI có thể trỗi dậy như một cộng sự hiệu quả cho con người.

Trong khám phá khoa học, công việc sáng tạo, phát triển phần mềm và một số lĩnh vực tương tự khác, việc có một người đối thoại có nhận thức khác với mình có thể mang lại những lợi ích rất lớn. Tuy nhiên, sự cộng tác này sẽ đòi hỏi con người phải điều chỉnh để thích nghi với một thế giới mà ở đó lý trí của chúng ta không phải là cách duy nhất - và có lẽ không phải là cách cung cấp nhiều thông tin nhất cho việc thấu hiểu hoặc giải quyết thực tại.

Điều này báo trước một sự thay đổi trong trải nghiệm của con người vốn quan trọng hơn bất kỳ sự thay đổi nào từng xảy ra trong gần sáu thế kỷ qua - kể từ sự ra đời của máy in di động. Các xã hội có hai lựa chọn: (1) phản ứng và thích nghi dần dần, hoặc (2) chủ động bắt đầu một cuộc đối thoại, dựa trên tất cả yếu tố của óc sáng kiến con người, nhằm xác định vai trò của AI - và thông qua đó xác định vai trò của chúng ta.

Con đường thứ nhất chúng ta mặc nhiên sẽ tìm thấy. Con đường thứ hai sẽ đòi hỏi sự chung tay có ý thức giữa các nhà lãnh đạo và triết gia, nhà khoa học và nhà nhân văn, và các nhóm khác.

Đến cuối cùng, các cá nhân và xã hội sẽ phải quyết định nên gìn giữ những khía cạnh nào của cuộc sống cho trí tuệ con người và chuyển giao những khía cạnh nào cho AI hoặc sự cộng tác giữa con người và AI.

Sự cộng tác giữa con người và AI không phải là sự cộng tác giữa những người ngang hàng. Đến cuối cùng, con người sẽ vừa xây dựng vừa chỉ đạo AI. Tuy nhiên, khi chúng ta trở nên quen thuộc với AI và phụ thuộc vào AI, việc hạn chế nó có thể sẽ trở nên tốn kém và khó khăn về mặt tâm lý hơn, hoặc thậm chí phức tạp về mặt chuyên môn hơn.

Nhiệm vụ của chúng ta là thấu hiểu những sự thay đổi mà AI mang lại cho trải nghiệm của con người, những thách thức mà nó đặt ra đối với bản sắc con người và những khía cạnh nào của các diễn biến này sẽ đòi hỏi sự điều tiết hoặc cân bằng, đối trọng bởi các cam kết khác của con người.

Việc lên kế hoạch cho tương lai của con người phụ thuộc vào việc xác định vai trò của con người trong kỷ nguyên AI.

Henry Kissinger, Eric Schmidt, Daniel Huttenlocher / NXB Trẻ

SÁCH HAY