Mới đây, Sở VHTT&DL tỉnh Nam Định có văn bản báo cáo Bộ VHTT&DL về việc xác minh thông tin hạ giải nhà thờ Chính tòa Bùi Chu (huyện Xuân Trường, Nam Định).
Tuy không đề cập trực tiếp đến hoạt động "hạ giải" nhưng văn bản báo cáo của Sở gửi Bộ đã thừa nhận nhà thờ Bùi Chu hư hỏng đến mức không đảm bảo an toàn. Sở cho rằng các bước chuẩn bị cho việc trùng tu nhà thờ là cần thiết và đúng theo nguyện vọng của giáo dân, các chức sắc tôn giáo.
 |
| Bên trong thánh đường Bùi Chu. Ảnh: Hoàng Đông. |
Qua khảo sát, Sở Văn hóa kết luận nhà thờ xứ Bùi Chu được xây dựng từ năm 1885, do ảnh hưởng của thời gian, thời tiết nên đã bị xuống cấp. Một số kiến trúc gỗ bị hư hỏng, các mảng tường bị lún nghiêng, nứt vỡ không đảm bảo an toàn. Phần mái ngói phía nam xô lệch. Trần bong tróc, thấm dột. Một tháp chuông bị nghiêng lệch.
"Để đảm bảo an toàn cho sinh hoạt tôn giáo, việc xây dựng trùng tu công trình nhà thờ Bùi Chu là cần thiết và nhận được sự đồng thuận của bà con giáo dân, các vị chức sắc tôn giáo", văn bản nêu rõ.
Nói về tính pháp lý của việc xây dựng lại nhà thờ Bùi Chu, Sở Văn hóa Nam Định cho biết từ tháng 10/2016 Tòa Giám mục Bùi Chu có đơn xin trùng tu nhà thờ. Sau đó Sở Xây dựng đề nghị UBND tỉnh Nam Định cho phép Tòa Giám mục Bùi Chu được trùng tu nhà thờ trên vị trí móng cũ với quy mô và kiến trúc nhà thờ cũ.
 |
| Giáo dân Bùi Chu đã tập kết gỗ, nguyên vật liệu từ rất nhiều năm để chuẩn bị cho việc xây lại nhà thờ. Ảnh: L.H. |
Về phía nhà thờ, Sở Xây dựng đề nghị Linh mục Tổng đại diện giáo phận Bùi Chu chỉ trùng tu công trình trên vị trí mặt bằng móng cũ với chiều cao chiều dài và chiều rộng như cũ, các chi tiết kiến trúc như cũ.
Ngày 23/12/2016, UBND tỉnh Nam Định ban hành công văn số 589 chấp thuận chủ trương trùng tu. Ngày 29/12/2016, Sở Xây dựng tỉnh Nam Định đã cấp giấy phép xây dựng cho công trình (đến ngày 16/1/2018 tiếp tục cấp giấy phép gia hạn xây dựng lần 1).
Sau khi xin phép chính quyền, ngày 7/10/2018, Tòa Giám mục Bùi Chu đã khởi công xây dựng phần mộc của nhà thờ.
Khái niệm "hạ giải di tích" được Bộ VHTT&DL định nghĩa "là hoạt động tháo rời cấu kiện tạo thành kiến trúc của một di tích nhằm mục đích tu bổ di tích hoặc di chuyển cấu kiện đến một nơi khác để lắp dựng lại mà vẫn giữ gìn tối đa sự nguyên vẹn các cấu kiện đó".
Trường hợp của nhà thờ Bùi Chu, mặc dù giáo phận dùng từ "hạ giải nhà thờ" nhưng nhiều người lo lắng việc này sẽ đơn thuần là đập bỏ công trình và xây mới trên nền móng cũ. Phần lớn cấu kiện đều bằng gạch, vữa, thậm chí là các vật liệu dân gian như mật, vôi, rơm... nên có thể thấy việc tái sử dụng nguyên vật liệu từ công trình cũ sẽ rất hạn chế.
