Theo South China Morning Post, giới chức Trung Quốc đang nỗ lực thay đổi để khôi phục lòng tin của các dịch vụ xếp hạng trái phiếu trong nước sau một loạt vụ bê bối và trừng phạt tài chính lớn xảy ra gần đây. Theo đó, chính quyền Bắc Kinh mong muốn xây dựng lại văn hóa tín dụng tại đất nước 1,4 tỷ dân và nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trong lúc các nhà đầu tư quốc tế đổ xô vào trái phiếu kho bạc và trái phiếu chính quyền địa phương Trung Quốc bởi lợi suất vượt trội, các vụ vỡ nợ gần đây của những doanh nghiệp nhà nước (SOEs) hàng đầu như Huachen Automotive Group, tập đoàn Thanh Hoa và công ty khai thác than Yongcheng Coal & Electricity đã gây ra tình trạng hỗn loạn nghiêm trọng trên thị trường trái phiếu.
Sai lệch trong hệ thống xếp hạng tín dụng
Các xếp hạng của 3 công ty trái phiếu quốc tế gồm Moody’s, S&P và Fitch Ratings đưa ra mức xếp hạng trái phiếu doanh nghiệp ở mức thấp nhất là C, tức những doanh nghiệp thường bị vỡ nợ và ít có triển vọng thu hồi nợ gốc hoặc lãi. Trong khi đó, nghiên cứu của Schipke cho thấy hơn 95% trái phiếu phát hành ở Trung Quốc được xếp hạng trong nước từ AA trở lên. Để so sánh, số lượng trái phiếu hạng AA ở Mỹ chỉ duy trì ở mức dưới 6%.
Trong một báo cáo gần đây, Hiệp hội các nhà đầu tư định chế thị trường tài chính quốc gia (NAFMII) đã xác định nhiều vấn đề về xếp hạng tín nhiệm ở Trung Quốc. Trong đó, xếp hạng của 27 công ty trên thị trường liên ngân hàng và thị trường giao dịch vào cuối tháng 6 có sai biệt lớn trong xếp hạng tín dụng. Con số này đã tăng lên 35 tổ chức, tương đương 7,4% tổng số công ty được xếp hạng vào cuối tháng 9/2020.
Bên cạnh đó, hiệp hội cũng lưu ý 17 trong số 136 công ty nhận được xếp hạng tín dụng cao hơn khi thay đổi tổ chức xếp hạng của họ trong quý III/2020. Chênh lệch tín dụng ở Trung Quốc cao hơn nhiều đối với các trái phiếu được xếp hạng AA. Để so sánh, ở Mỹ chỉ khác 50 điểm cơ bản nhưng ở Trung Quốc sai biệt đến 87 điểm cơ bản.
 |
| Hệ thống xếp hạng tín dụng ở Trung Quốc chưa minh bạch và đáng tin cậy như xếp hạng của những tổ chức uy tín thế giới như Fitch Ratings, Moody's. Ảnh: Shutterstock. |
Theo hồ sở gửi về NAFMII, tổ chức Global China Ratings đã hoàn thành sáu lần xếp hạng trong năm ngoái và tạo ra doanh thu 2 triệu nhân dân tệ (305.913 USD).
Ông Alfred Schipke, cựu đại diện tại Trung Quốc của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), nhận xét trong quyển sách Tương lai của Thị trường Trái phiếu Trung Quốc: “Xếp hạng trái phiếu ở Trung Quốc còn sai lệch rất nhiều. Điều này phản ánh ở cả tình trạng yêu cầu niêm yết khó khăn và các khoản đảm lãnh ngầm".
Nhiều nhà đầu tư tin rằng chính quyền các địa phương đứng đằng sau hoặc ngầm bảo lãnh cho các khoản phát hành chứng khoán của các doanh nghiệp được họ sở hữu hoặc kiểm soát. Giới đầu tư này tin rằng trong trường hợp vỡ nợ xảy ra, các công ty quốc doanh sẽ được chính quyền địa phương hỗ trợ và giúp đỡ khỏi phá sản.
Tuy vậy, các vụ vỡ nợ gần đây đã thách thức niềm tin này của thị trường. "Khó để dự đoán sự lung lay trong niềm tin này sẽ biến đổi thế nào trong tương lai, tuy nhiên điều này cần nhận được sự quan tâm của toàn xã hội", ông Mao Zhenhua, người sáng lập Nhóm xếp hạng tín dụng Chengxin Trung Quốc cho biết.
Bên cạnh đó, chính quyền Bắc Kinh đang nỗ lực loại bỏ niềm tin lệch lạc về sự bảo đảm của chính phủ trong lĩnh vực chứng khoán tài chính nhằm thu hút thêm các nhà đầu tư quốc tế.
Cải tổ thị trường tài chính
Trước sự hoảng loạn của thị trường do hàng loạt vụ vỡ nợ chấn động gần đây, Ủy ban Ổn định và Phát triển Tài chính, cơ quan quản lý tài chính hàng đầu Trung Quốc, phải vào cuộc để củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
 |
| Trung Quốc nỗ lực cải tổ hệ thống xếp hạng tín dụng trong nước nhằm khôi phụ vị thế tài chính và thu hút nhà đầu tư. Ảnh: SCMP. |
Hôm 14/12, Tổ chức Xếp hạng Tín dụng Vàng thuộc sở hữu nhà nước, đã bị đình chỉ công bố xếp hạng chứng khoán trong ba tháng ngay sau khi Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương cáo buộc tổng giám đốc và một giám đốc điều hành nhận hối lộ để xếp hạng cao một số công ty.
Ước tính, tổ chức này tạo ra doanh thu khoảng 263 triệu nhân dân tệ (40,2 triệu USD) vào năm ngoái. Động thái trên cho thấy quyết tâm chấn chỉnh thị trường tài chính của Trung Quốc trước nhũng nhiễu nhằm khôi phục uy tín tài chính.
Trước đó vào năm 2018, công ty xếp hạng tài chính Dagong International cũng bị đình chỉ thực hiện xếp hạng chứng khoán trong một năm sau khi công ty này tăng phí tư vấn quá mức đối với các công ty được xếp hạng.
Ông Pan Gongsheng, Phó thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, khẳng định các cơ quan xếp hạng phải thực hiện vai trò hiệu quả hơn để hỗ trợ cho các nhà đầu tư trái phiếu. Trung Quốc đã vươn lên trở thành thị trường trái phiếu lớn thứ hai thế giới chỉ sau Mỹ. Trong 8 tháng đầu năm, Trung Quốc đã thu hút dòng vốn đầu tư 600 tỷ nhân dân tệ (91,7 triệu USD).
Tính đến hiện nay, Trung Quốc có 15 cơ quan xếp hạng tín nhiệm cho các thị trường trái phiếu liên ngân hàng, trái phiếu trao đổi và trái phiếu doanh nghiệp do các công ty trong nước chi phối. IMF kỳ vọng rằng những công ty xếp hạng quốc tế lớn như chẳng hạn như S&P và Fitch có thể giúp củng cố văn hóa và chất lượng tín dụng trong ngành công nghiệp Trung Quốc.
